Od tego roku płatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych nie muszą składać już comiesięcznych deklaracji podatkowych o pobranych zaliczkach PIT-4. Miało to spowodować zmniejszenie ich obowiązków w związku z wypełnianiem funkcji płatników. Wydaje się jednak, że zmiana ta nie okazała się wielkim udogodnieniem.
Należy zwrócić uwagę, że w rzeczywistości deklaracje miesięczne zostały jedynie zastąpione jedną deklaracją zbiorczą (PIT-4R). Dokument ten powinien być przesłany do właściwego urzędu skarbowego w terminie do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym, w którym pobrano zaliczki. Czasu więc zostało niewiele.
Niewielkie udogodnienie
Eksperci podatkowi krytycznie podchodzą do kwestii związanych z nowym formularzem. Grzegorz Kujawski, doradca podatkowy w Spółce Doradztwa Podatkowego Ożóg i Wspólnicy, uważa, że wprowadzając deklarację PIT-4R w miejsce miesięcznych deklaracji PIT-4, wylano dziecko z kąpielą. Jego zdaniem skoro większość płatników podatku dochodowego od osób fizycznych jest jednocześnie podatnikami VAT i składa co miesiąc deklaracje VAT-7, korzyść ta jest dyskusyjna.
Łukasz Strzelec, doradca podatkowy w TPA Horwath, wskazał natomiast na wiele nieznanych wcześniej problemów płynących z nowego rozwiązania. Jego zdaniem do końca 2006 roku organy skarbowe kontrolując poprawność zaliczek ograniczały się do porównania kwot wykazanych na przesłanych im deklaracjach z faktycznie dokonanymi wpłatami. Od początku 2007 roku nie mają już one takiej możliwości.
- W konsekwencji każda wpłata zaliczki w wysokości znacząco niższej niż w poprzednich okresach rozliczeniowych może budzić wątpliwości organów skarbowych i doprowadzić do wszczęcia kontroli - stwierdza Łukasz Strzelec.
Bez prawa do korekty
Kolejnym problemem związanym z likwidacją deklaracji miesięcznych jest pozbawienie podatników oraz płatników prawa do korekty bieżących wpłat. Obecnie taka możliwość występuje jedynie w momencie składania deklaracji rocznej. Łukasz Strzelec wskazuje, że w skrajnych przypadkach może dojść do sytuacji, w której dany podmiot uświadomi sobie, że wpłaca zaliczki na podatek w niższej wysokości zanim ustalenia takiego dokonają organy skarbowe, a mimo to nie będzie miał możliwości skorygowania swojego błędu i będzie narażony na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej skarbowej.
Podobnie uważa Grzegorz Kujawski, twierdząc, że likwidacja deklaracji miesięcznych PIT-4 pociąga za sobą istotne negatywne konsekwencje dla płatnika. Uprzednio, w przypadku błędu w deklaracji miesięcznej, płatnik, składając korektę deklaracji wraz z uzasadnieniem i wpłacając zaniżony podatek, automatycznie zwalniał się z odpowiedzialności karnej skarbowej (zgodnie z art. 16a kodeksu karnego skarbowego).
Termin złożenia
Łukasz Strzelec za bardzo niefortunne ocenił sformułowanie odnoszące się do terminu złożenia deklaracji PIT-4R. Przepisy mówią bowiem o obowiązku przesłania, a nie złożenia lub przekazania deklaracji w terminie do 31 stycznia. Literalna interpretacja przepisów mogłaby więc prowadzić do wniosku, że w stosunku do płatników została wyłączona możliwość składania deklaracji PIT-4R w biurze podawczym urzędu skarbowego.
- Nie przypuszczam jednak, aby w praktyce organy podatkowe odmawiały przyjęcia składanych deklaracji PIT-4R - stwierdza Łukasz Strzelec.
Dodatkowo zaznaczyć należy, że w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności przez płatników przed upływem tego terminu deklaracja ta powinna być złożona do dnia zakończenia działalności. Natomiast w przypadku płatników - osób prowadzących gospodarstwo domowe, które zawarły umowę aktywizacyjną (zatrudnienie pomocy domowej), obowiązek złożenia deklaracji PIT-4R istnieje w dniu ustania obowiązku pobierania zaliczek.
Prowadzenie ewidencji
Zdaniem Grzegorza Ogórka, starszego konsultanta podatkowego w PricewaterhouseCoopers, ustawodawca, likwidując obowiązek składania miesięcznych deklaracji, zatrzymał się w pół kroku, nie zlikwidował bowiem obowiązku miesięcznych wpłat zaliczek na podatek dochodowy. Należy pamiętać, że zakres informacji, które były zawarte dotychczas w miesięcznych deklaracjach PIT-4, jest taki sam w rocznej deklaracji PIT-4R. W związku z tym, aby płatnik mógł wypełnić poprawnie deklarację PIT-4R oraz złożyć ją za 2007 rok do 31 stycznia 2008 r., nadal musi prowadzić na bieżąco zestawienia wszystkich pobranych zaliczek, liczby podatników oraz dokonanych wpłat do urzędu skarbowego.
Ponadto płatnik musi prowadzić ewidencję z jakiego tytułu jest odprowadzana zaliczka, tzn., czy są to zaliczki z tytułu dochodów z pracy czy z tytułu umowy zlecenia, dzieło itd.
Uzgodnienie kwot
Największą trudność może stanowić konieczność uzgodnienia kwot wpłaconych w ciągu roku przez płatnika do urzędu skarbowego z kwotami, które należy wykazać do deklaracji rocznej PIT-4R, w szczególności jeśli w ciągu roku z jakichś przyczyn wpłaty były korygowane.
- Jeśli wpłaty zaliczek były dokonywane po terminie i łącznie z odsetkami, to dopiero po złożeniu deklaracji PIT-4R urząd skarbowy będzie mógł zidentyfikować kwoty zaliczek i odsetek - zauważa Grzegorz Ogórek.
Konieczne jest zarezerwowanie sobie dłuższego czasu na wypełnienie deklaracji z uwagi na dużą ilość informacji, które powinny zostać w niej umieszczone. Należy podkreślić, że przygotowanie rocznej deklaracji PIT-4R nie będzie wcale prostsze niż 12 miesięcznych deklaracji PIT-4. Formularz zawiera ponad 180 pól, a należne zaliczki na podatek i potrącenia wykazuje się i tak w ujęciu miesięcznym (w dodatku w układzie utrudniającym dokonanie podsumowań).
Tak naprawdę na zwolnieniu płatników z obowiązku comiesięcznego składania deklaracji sami zainteresowani skorzystali chyba najmniej. Nowe rozwiązania natomiast pozbawiły ich wielu korzyści, np. składania korekt w trakcie roku podatkowego. Fakt, iż zamiast dwunastu deklaracji wysyłają jedną, ma marginalne znaczenie.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Rozliczenia podatkowe płatników
31 stycznia 2008 r. do tego dnia należy przesłać do urzędu skarbowego deklarację PIT-4R
KRZYSZTOF KOŚLICKI
krzysztof.koslicki@infor.pl