Organy podatkowe – a za nimi również część sądów administracyjnych – wskazują, że przeniesienie własności rzeczy lub praw w celu uregulowania zobowiązania (np. z tytułu dywidendy, umorzenia udziałów, uregulowania pożyczki itp.) powinno być traktowane jako odpłatne zbycie. Z drugiej jednak strony, podatnicy – i niektóre sądy administracyjne – argumentują, że przekazanie takie powinno być traktowane jako neutralne podatkowo. Po stronie wypłacającej spółki, nie powstaje bowiem jakiekolwiek przysporzenie majątkowe. Dodatkowo, utożsamianie rzeczowego regulowania zobowiązań z „odpłatnym zbyciem” oznaczałoby nieuzasadnione różnicowanie skutków podatkowych w zależności od formy wypłaty świadczenia.
Z praktycznego punktu widzenia, regulowanie zobowiązań w naturze jest często dogodne dla podatnika, zwłaszcza, gdy nie posiada on płynnych środków pieniężnych ani nie ma możliwości szybkiego upłynnienia własnych aktywów. Może być też wykorzystywane w ramach operacji restrukturyzacyjnych – przykładowo, uregulowanie zobowiązania wobec udziałowca poprzez przekazanie akcji lub udziałów spółek będących własnością dłużnika pozwala na proste i szybkie „spłaszczenie” struktury udziałowej. Mając jednak na uwadze powyższe kontrowersje, podatnik rozważający dokonanie takiej operacji (do końca 2014 r.) powinien uprzednio wystąpić o interpretację indywidualną, a jeśli będzie ona negatywna – zaskarżyć ją do sądu administracyjnego.
Możliwości bezpodatkowego uregulowania zobowiązania w naturze mają jednak zniknąć po 1 stycznia 2015 r. Ministerstwo Finansów zawarło bowiem w rządowym projekcie nowelizacji ustaw o CIT i o PIT propozycje zapisów, zmierzających do wyraźnego potraktowania omawianej operacji jako odpłatnego zbycia przekazywanych aktywów. Ministerstwo uznaje przy tym, że nowelizacja ma mieć charakter „doprecyzowujący” istniejące regulacje.
Zmiany w zakresie opodatkowania spółek kontrolowanych
Polecamy: Samochód po zmianach od 1 kwietnia 2014 - multipakiet
Po wejściu w życie nowelizacji, w przypadku uregulowania w formie niepieniężnej zobowiązania (np. z tytułu pożyczki, kredytu, dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów lub akcji), przychodem dłużnika będzie wysokość zobowiązania uregulowanego przez niego w następstwie takiego świadczenia. Jeśli jednak wartość rynkowa przekazywanego świadczenia niepieniężnego okaże się wyższa, wówczas przychód będzie określany w tej wyższej wysokości. „Odpowiednio” będą również stosowane przepisy dotyczące możliwości określenia przychodu przez organ podatkowy w drodze doszacowania.
Po stronie wierzyciela, otrzymującego świadczenie niepieniężne, podstawą do określenia kosztów uzyskania przychodu (z tytułu zbycia przedmiotu świadczenia czy też za pośrednictwem odpisów amortyzacyjnych) ma być wartość należności uregulowanej w naturze przez dłużnika. Jeśli więc dłużnik w ramach uregulowania zobowiązania przeniesie rzecz lub prawo o wyższej wartości, dojść może do podwójnego opodatkowania nadwyżki wartości rynkowej świadczenia nad wartością zobowiązania. Jak dotąd, projektodawca nie odniósł się do tego zagadnienia.
Podatnicy rozważający regulowanie w naturze swoich zobowiązań powinni więc przeprowadzić taką operację do końca 2014 r. – rekomendowane jest przy tym rozważenie wszczęcia procedury interpretacyjnej w celu uzyskania korzystnego rozstrzygnięcia na poziomie sądu administracyjnego.
Uproszczone sprawozdania finansowe jednostek mikro od 2015 r.
Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach
Monika Ławnicka, doradca podatkowy, menedżer w Accreo