Rozliczenia rocznego PIT sprawia wielu podatnikom kłopoty. Często poszukują one osób, które wypełniłyby za nich prawidłowo PIT-36 czy PIT-37. Jeszcze większy problem mają podatnicy przebywający za granicą, którzy muszą rozliczyć się w Polsce. Często zwracają się do członków rodziny lub znajomych o pomoc. Pytanie, czy takie osoby mogą wypełnić deklarację, skoro nie mają uprawnień do wykonywania doradztwa podatkowego.
Nieodpłatna pomoc
Sporządzanie deklaracji podatkowych jest uregulowane w ustawie o doradztwie podatkowym. Stanowi ona, że tylko doradcy podatkowi mogą sporządzać, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznania i deklaracje podatkowe oraz udzielać pomocy w tym zakresie. Jak jednak tłumaczą eksperci, ojciec może wypełnić deklarację córce lub znajomemu. Osoby te nie muszą więc korzystać z pomocy doradcy podatkowego czy księgowej.
- Należy rozróżnić sporządzenie deklaracji w imieniu i na rzecz podatnika wykonywane jako działalność zarobkowa od nieodpłatnej pomocy w sporządzeniu takiej deklaracji podyktowanej względami rodzinnymi czy koleżeńskimi - mówi Gazecie Prawnej Szymon Dalc, doradca podatkowy w Dalc i Ochocki - Doradcy. Tłumaczy, że w pierwszym przypadku czynność sporządzenia deklaracji będzie podlegała ustawie o doradztwie podatkowym i może być wykonana tylko przez osoby do tego uprawnione i działające na podstawie upoważnienia udzielonego przez podatnika.
- W drugim przypadku brak jest prawnych zakazów do udzielenia takiej pomocy - uważa Szymon Dalc.
Konieczne warunki
Profesor Witold Modzelewski, prezes Instytutu Studiów Podatkowych, tłumaczy, jakie warunki muszą być spełnione, żeby członek rodziny mógł wypełnić zeznanie podatkowe innego członka rodziny lub znajomego.
- Ustawa o doradztwie podatkowym odnosi się do zawodowego wykonywania czynności doradztwa podatkowego. Aby mówić o takim wykonywaniu doradztwa podatkowego, muszą być spełnione łącznie dwa warunki: czynność musi być wykonywana częstotliwie oraz odpłatnie - mówi prof. Witold Modzelewski. Jeśli ojciec sporządzi deklarację synowi lub odwrotnie, ale nie ma zamiaru zarobkowego, a więc wypełnia deklarację bezpłatnie, to nie jest to czynność doradztwa podatkowego.
Dominik Szczygieł, doradca podatkowy w MSDS Kancelarii Radców Prawnych, potwierdza, że jeżeli dana osoba wykonuje tego typu czynności sporadycznie, z grzeczności, w sposób, który nie wskazuje ani na zorganizowanie ani ciągłość czy zarobkowy charakter, nie popełnia wykroczenia z art. 81 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym. Nie ma zatem przeszkód - dodaje Zbigniew Błaszczyk, doradca podatkowy w GRNB-Partner - aby w obrębie najbliższej rodziny, we wspólnym gospodarstwie domowym czy w relacjach osób, które łączą szczególne więzi, jedna z nich służyła pomocą drugiej i pomagała czy też wręcz zastępowała ją w wykonywaniu obowiązku złożenia deklaracji. Kolega może zatem wypełnić nieodpłatnie deklarację PIT koleżance. Zgodnie z przepisami, wypełnioną deklarację musi jednak podpisać podatnik, czyli w tej ostatniej sytuacji koleżanka. Co, jeśli koleżanka nie może podpisać swojej deklaracji?
Upoważnienie do sporządzenia
Podatnik, który jest na drugim końcu Polski lub za granicą, może po prostu wystawić upoważnienie do podpisania deklaracji podatkowej w jego imieniu. Zatem jeśli syn upoważni ojca do podpisania deklaracji, to ojciec może nie tylko ją sporządzić, ale również podpisać w imieniu syna i zanieść lub wysłać do urzędu skarbowego.
Profesor Witold Modzelewski podkreśla, że każdy podatnik może zawrzeć umowę cywilnoprawną (czyli np. udzie- lić pełnomocnictwa), której przedmiotem będzie reprezentowanie w konkretnej sprawie lub czynności. Zbigniew Błaszczyk tłumaczy, że przepisy dotyczące udzielania pełnomocnictw określa Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Artykuł 80a tej ustawy stanowi, że pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji należy złożyć organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego deklaracja dotyczy. Jeśli deklarację musi podpisać więcej osób (np. w przypadku rozliczenia małżonków) pełnomocnictwo do podpisania muszą udzielić wszystkie osoby. Natomiast zgodnie z art. 80b, jeśli pełnomocnik podpisał deklarację, nie musi jej podpisywać podatnik.
- Z tych przepisów wynika, że deklarację podatkową, a w szczególności roczne rozliczenie (zeznanie), może w imieniu podatnika podpisać każda osoba legitymująca się pełnomocnictwem szczególnym do tego rodzaju czynności - stwierdza Zbigniew Błaszczyk.
Zwraca też uwagę, że pełnomocnictwo jest ważne od momentu jego złożenia przed organem podatkowym i opłacenia (17 zł na rzecz właściwego urzędu miasta czy gminy).
- Dlatego, składając deklarację, należy również złożyć opłacone pełnomocnictwo, by uniknąć sporów z fiskusem o ważność dokonanej czynności prawnej - mówi. Dodaje, że biorąc pod uwagę powyższe przepisy ojciec może być pełnomocnikiem syna i odwrotnie. Jeśli jednak pełnomocnik ma reprezentować małżonków, dokument pełnomocnictwa może być jeden, ale wymaga podpisów dwojga małżonków i opłaty jak od udzielenia dwóch pełnomocnictw.
Aby mówić o zawodowym wykonywaniu doradztwa podatkowego, muszą być spełnione łącznie dwa warunki: czynność musi być wykonywana częstotliwie oraz odpłatnie
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Deklaracje podatkowe
ŁUKASZ ZALEWSKI
lukasz.zalewski@infor.pl