ROZMOWA
Są już gotowe projekty zmian w ustawie o VAT. Czy to wszystkie zmiany, jakie w zakresie VAT zamierza wprowadzić MF?
- Istnieją dwa projekty nowelizacji ustawy o VAT, które są obecnie przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.
Na czym to uzupełnienie będzie polegać?
- Pierwszy projekt stanowiący (małą) nowelizację ustawy o VAT związany jest z przedłużeniem jedynie niektórych derogacji przyznanych Polsce w Traktacie Akcesyjnym na stosowanie obniżonej do 3 proc. stawki podatku. Projektowane w tej noweli zmiany polegają na umożliwieniu stosowania po 30 kwietnia 2008 r. stawki 3 proc. na środki spożywcze. Projekt ustawy zakłada również podwyższenie stawki zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych z 5 do 6 proc. Podwyżka ta rekompensuje podwyżkę wysokości stawki podatku na środki produkcji dla rolnictwa (nawozy, środki ochrony roślin itp.). Ustawa ta powinna wejść w życie 1 maja 2008 r.
Drugi projekt nowelizacji ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw zawiera propozycje zmian, których celem jest uproszczenie przepisów w zakresie podatku od towarów i usług, doprecyzowanie brzmienia określonych regulacji prawnych i zniesienie ograniczeń formalnoprawnych wynikających z obecnych uregulowań.
Komisja Europejska ma zastrzeżenia do naszych regulacji VAT związanych m.in. z opodatkowaniem marży z tytułu usług świadczonych przez biura podróży. Czy ten element zostanie wprowadzony do nowelizacji?
- Dotychczas Polska nie otrzymała oficjalnie uzasadnionej opinii Komisji Europejskiej w tej sprawie. Po dokładnym zapoznaniu się z argumentami przedstawionymi przez Komisję w uzasadnionej opinii podjęta zostanie dopiero decyzja, czy Polska nadal będzie bronić obowiązujących przepisów w tym zakresie, czy też wymagane będą zmiany przepisów.
Ale prace nad poprzednią nowelizacją ustawy o VAT trwały dwa lata, a w efekcie projekt trafił do kosza.
- Tak, mamy świadomość, że prace nad poprzednim projektem trwały tak długo. Nasz projekt w sporej części nawiązuje do tamtych, korzystnych rozwiązań. Nie chcemy nim obejmować pomysłów, które miały charakter korporacyjny, aby nie zostały wprowadzone w celu realizacji celów pewnych grup interesów lub rozszczelniających system.
Co MF zamierza zrobić z ulgą meldunkową dotyczącą tych osób, które przez niewłaściwe wcześniejsze interpretacje lub informacje z urzędów nie złożyły oświadczenia o przysługującym im prawie do ulgi w ciągu 14 dni od zbycia nieruchomości? Podatnicy ci stracili ulgę, mimo że mieli do niej prawo.
- Minister finansów, wydając 19 lutego 2008 r. interpretację ogólną, jednocześnie podjął prace legislacyjne nad opracowaniem aktu prawnego, który zapewni możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości przez podatników, którzy nie złożyli w ustawowym terminie oświadczeń, a spełniają warunek zameldowania na pobyt stały w zbywanym budynku lub lokalu przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia.
Czy minister finansów wyda rozporządzenie, w którym przedłuży termin na złożenie tego oświadczenia?
- Wydamy stosowny akt prawny, celem którego będzie zapewnienie możliwości skorzystania przez podatników, którzy spełniają warunki, z tego zwolnienia.
A co z podatnikami, którzy już podatek od sprzedanego domu zapłacili, bo urząd odmówił im prawa do ulgi meldunkowej?
- Po wydaniu przez ministra aktu prawnego podatnicy, którzy już złożyli zeznanie i wykazali w nim podatek z odpłatnego zbycia nieruchomości, będą mogli złożyć korektę tego zeznania.
Nie tylko ulga meldunkowa okazała się trudna do zinterpretowania. Sporo rozbieżności występuje też przy uldze związanej z nabyciem spadku. Są różne opinie na temat tego, których spadków zwolnienie z podatku dotyczy. Czy MF planuje jakiś ruch w tej sprawie?
- Przeprowadzona w 2006 roku nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn ograniczyła w sposób bardzo istotny krąg osób objętych tym podatkiem. Ta zmiana jest akceptowana społecznie. Jest też akceptowana przez MF.
Organy podatkowe mają jednolite stanowisko w tej sprawie. Natomiast wyroki sądów administracyjnych, które zapadają w indywidualnych sprawach podatników, wiążą w konkretnych sprawach. Minister finansów nie może angażować się w żaden etap postępowań.
Podobno jest pomysł całkowitego zlikwidowania podatku od spadków. Czy to prawda?
- Nie jest to prawda. Ten podatek istnieje we wszystkich cywilizowanych krajach. Jest zasadny i stanowi dochód budżetu gminy. Nie chcemy gmin pozbawiać źródła dochodu. Co więcej pozostawienie go w dotychczasowym kształcie może być skutecznym narzędziem w uszczelnianiu systemu podatkowego, szczególnie w zakresie nieujawnionych źródeł dochodów.
Czy należy spodziewać się zmian w procedurze wydawania interpretacji podatkowych? Z danych statystycznych wynika, że odkąd wydawaniem tych dokumentów zajmuje się minister finansów, liczba wydawanych odpowiedzi znacznie spadła.
- Czynnikiem, który mógł przyczynić się do spadku wydawanych interpretacji, może być fakt, że prawo staje się coraz bardziej czytelne i zrozumiałe. Interpretuje się normy, które są zawiłe i niezrozumiałe. Poza tym skupienie procedury wydawania interpretacji podatkowych w czterech ośrodkach, zamiast w dotychczasowych 400 urzędach, korzystnie wpływa na utrzymanie jednolitości wydawanych postanowień.
Obecna procedura jest lepsza od poprzedniej i nie planujemy żadnych zmian w tym zakresie.
Premier Donald Tusk zapowiada, że podatki będą obniżane. Wskazywał ostatnio na zmniejszenie stawki CIT. O jakiej obniżce mowa?
- Dyskusja trwa. Na razie jest to dyskusja na szczeblu politycznym. Największe zainteresowanie wzbudza oczywiście wysokość stawki podatku. Uwagi wymaga jednak sama konstrukcja podatku i jego poszczególnych elementów, np. podstawy opodatkowania. Przyjęcie przyszłej stawki CIT w określonej wysokości (18 lub 15 proc.) musi zostać jednak poprzedzone przeprowadzeniem szczegółowych analiz odnoszących się do wpływu takiej decyzji na budżet państwa, ale także na sytuację podatników. Najlepszym rozwiązaniem jest stopniowe obniżanie stawek podatku i analizowanie wpływu skutków takiej decyzji. Należy zauważyć, że w odniesieniu do CIT tak właśnie postępowano, co umożliwiło obniżenie stawki tego podatku do obecnych 19 z 40 proc. obowiązujących jeszcze kilka lat temu. W tej chwili nie jest jeszcze możliwe podanie konkretów odnoszących się do planowanej obniżki CIT.
Pojawiły się też zapowiedzi wprowadzenia liniowego PIT przy jednoczesnym zwiększeniu ulgi podatkowej na dzieci. Czy to aby na pewno będzie podatek liniowy?
- Przy takim rozwiązaniu może nazwa nie jest do końca trafna i należałoby mówić raczej o podatku płaskim. Podatek liniowy co do zasady zakłada bowiem jedną stawkę podatkową bez zwolnień i ulg. Ponadto pan premier nie mówił o zwiększeniu ulgi podatkowej na dzieci, a jedynie o jej utrzymaniu oraz pozostawieniu kwoty wolnej od podatku.
A na jakim poziomie miałby być ten liniowy PIT?
- Skala redukcji nie jest jeszcze znana. Należy pamiętać, że wprowadzenie tego podatku musi być poprzedzone szczegółową analizą dotyczącą kosztów i korzyści takiego rozwiązania. Mówienie dzisiaj o konkretnej stawce podatkowej byłoby nieodpowiedzialne, zwłaszcza w sytuacji, gdy musimy uwzględnić np. nasze zobowiązania wynikające z programu konwergencji, skutki obniżenia od 2009 roku skali PIT, koszty reform emerytalnych, wielkość wydatków sztywnych. To tylko niektóre ze zmiennych, które tworzą bazę uwarunkowań mających wpływ na zmiany w obu podatkach dochodowych.
Czy w tym roku czekają nas jakieś zmiany w ustawie o PIT?
- Tak, w harmonogramie rządu na I kwartał 2008 r. znalazła się nowelizacja ustawy o PIT. Dotyczyć będzie głównie usunięcia naruszeń prawa wspólnotowego zarzuconych Polsce przez Komisję Europejską.
Możemy podać jakiś przykład?
- Przykładem może być wspólne opodatkowanie dochodów małżonków nierezydentów, jeżeli większa część tych dochodów została uzyskana w Polsce.
Czy chodzi też m.in. o odliczanie składek ubezpieczeniowych opłacanych za granicą? Polska ustawa o PIT zabrania odliczania tego typu składek.
- Komisja Europejska nie wystosowała przeciwko Polsce jakichkolwiek zarzutów naruszenia prawa wspólnotowego w tym zakresie. Nie ma powodu obawiać się naruszenia w tym zakresie, gdyż z orzecznictwa ETS (np. sprawa Blanckaert C-512/03) wynika, że uzależnianie przyznawania praw do ulg i obniżek podatkowych od przynależności podatnika do krajowego, obowiązkowego systemu zabezpieczenia społecznego nie stanowi naruszenia prawa wspólnotowego.
Ustawa będzie zawierała zmiany w zakresie składek, jednak związane z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego.
Co z podatkiem Belki, podjęte są już jakieś decyzje?
- Przyjęcie zmian w zasadach opodatkowania dochodów kapitałowych, potocznie zwanych podatkiem Belki, poprzedzone musi być wszechstronną analizą m.in. związaną z uwzględnieniem ich wpływu na stan finansów publicznych państwa. Prace takie trwają. Przedstawiane propozycje zniesienia tego podatku dla niektórych segmentów rynku kapitałowego rodzą obawy o odpływ kapitału z giełdy do banków. Częściowa likwidacja podatku Belki spowodować może sztuczne uprzywilejowanie jednych rodzajów inwestycji kosztem innych. W konsekwencji mogłoby to rozchwiać rynek kapitałowy.
Argumentem, który przywołują politycy, przemawiającym za zniesieniem tego podatku, jest rzekomo podwójne opodatkowanie tego samego dochodu. To nie do końca jest prawda?
- Gdyby uznać trafność tego argumentu, to należałoby wprowadzić generalne rozwiązanie, że dochód wygenerowany przez opodatkowany wcześniej dochód osoby fizycznej nie podlega opodatkowaniu.
W przypadku dochodów kapitałowych, np. odsetek od lokat bankowych, opodatkowaniu podlegają jedynie odsetki stanowiące przychód uzyskany od złożonego na lokacie kapitału, a nie sam kapitał. Tym samym nie mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem.
Jak przebiegają prace nad abolicją podatkową?
- Mamy już gotowe rozwiązania. Idą one w innym kierunku, niż zapowiadano, ale spełniają oczekiwania abolicyjne. Badamy też rozwiązania prawne w tym zakresie, zwłaszcza jeśli chodzi o skutki budżetowe. Dochodzi też kwestia równości konstytucyjnej. Wyłączenie spod opodatkowania jednej grupy może doprowadzić do tego, że inna będzie dyskryminowana. Alternatywą byłaby powszechna abolicja. Ale nie o to chodziło premierowi. Na razie mamy projekty rozwiązań paraabolicyjnych.
Kiedy można spodziewać się decyzji w tej sprawie?
- Już mamy pierwsze opinie. Na pewno chcemy stworzyć rozwiązanie wychodzące naprzeciw wszystkim podatnikom pracującym za granicą.
Czy wróci pomysł wprowadzenia podatku katastralnego?
- O tym pomyśle dyskutuje się od co najmniej dziesięciu lat. Obecnie MF prowadzi prace analityczne zmierzające do uproszczenia systemu opodatkowania nieruchomości. W ramach tych zmian nie jest planowane wprowadzenie podatku katastralnego. Zmiana podstawy opodatkowania z powierzchni na wartość wymagałaby zakończenia prac związanych z modernizacją zawartości ewidencji nieruchomości i gruntów, informatyzacją ksiąg wieczystych, a także rozstrzygnięciem metody oceniania wartości nieruchomości, która miałaby być podstawą opodatkowania.
Czy rolnicy zostaną objęci podatkiem dochodowym?
- Nie planujemy tego typu działań.
Czy będzie przeszacowanie nieruchomości na potrzeby księgowe?
- Nie będzie go.
Czy będzie podniesiona kwota 988 zł dla uproszczonej amortyzacji?
- Ten problem będzie musiał być w jakiś sposób rozwiązany.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Fot. Wojciech Górski
Elżbieta Chojna-Duch, wiceminister finansów odpowiedzialna za podatki
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Warunki uprawniające do ulgi
Rozmawiała EWA MATYSZEWSKA
••ELŻBIETA CHOJNA-DUCH
wiceminister finansów odpowiedzialna za podatki