Ministerstwo Finansów rozpoczęło już prace legislacyjne nad przygotowaniem nowych przepisów, które mają wprowadzić do polskiego porządku prawnego ten obowiązek.
Celem Ministerstwa Finansów jest przeprowadzenie możliwie szerokich konsultacji na obecnym, wstępnym etapie prac nad projektem nowelizacji. Odpowiedzi na pytania i ewentualne komentarze zebrane w trakcie konsultacji mogą wpłynąć na ostateczny kształt opracowywanych rozwiązań prawnych.
Konsultacje są otwarte dla wszystkich podmiotów i będą dostępne do końca dnia 15 listopada 2017 r. na stronie internetowej w zakładce Konsultacje Podatkowe.
Odpowiedzi na konsultacje można także wysyłać drogą pocztową na adres:
Sekretariat Departamentu Systemu Podatkowego
Ministerstwo Finansów
ul. Świętokrzyska 12
00-916 Warszawa
oraz drogą elektroniczną na adres e-mail: mdr.konsultacje@mf.gov.pl (dodatkowo można tu przesyłać odpowiedzi lub załączniki, które nie mieszczą się w formularzu ankiety).
W przypadku przesyłania odpowiedzi e-mailem lub na adres Ministerstwa Finansów, MF będzie wdzięczne za dołączenie wersji edytowalnej zgłaszanych uwag.
Wiceminister finansów Paweł Gruza w zawiadomieniu o rozpoczęciu konsultacji z 20 października 2017 r. stwierdził, że potrzeba przeprowadzenia i znaczenie tych konsultacji wynika z zauważalnego, szerokiego zainteresowania towarzyszącego pierwszym informacjom o prowadzonych pracach legislacyjnych w tym zakresie. Ministerstwo liczy, że w konsultacjach weźmie udział duża grupa podmiotów i osób świadcząca usługi doradcze w zakresie podatków.
Zgodne z planami MF obowiązek ten dotyczyć ma biegłego rewidenta, notariusza, osobę świadczącą usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowego lub dyrektora finansowego, bank lub inną instytucję finansową a także ich pracownika, osobę posiadającą kwalifikacje z dziedziny doradztwa inwestycyjnego, bankowości inwestycyjnej, zarządzania aktywami lub instrumentami pochodnymi, a także inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, wykonującą czynności pozostające w zakresie działania tych osób lub posiadającą podobne kwalifikacje, również w przypadku gdy nie posiada miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Minister Gruza zauważył, że obecnie w polskim prawie nie ma tego typu rozwiązania, a rekomendują je OECD i Komisja Europejska (projekt dyrektywy Rady DAC6).
Konsultacje mają na celu zebranie opinii zainteresowanych tą regulacją podmiotów, zwłaszcza w zakresie:
- definicji schematów podatkowych podlegających raportowaniu;
- określeniu progów de minimis - tj. sytuacji kiedy schemat optymalizacyjny nie będzie podlegał raportowaniu mimo spełniania przez niego definicji schematu podatkowego;
- określenia kręgu podmiotów zobowiązanych do raportowania podatkowych schematów optymalizacyjnych;
- wskazania momentu powstania obowiązku raportowania i terminów tego raportowania.
Według Ministerstwa Finansów schemat podatkowy jest rozwiązaniem intelektualnym, który wypracowany jest oparciu o znajomość przepisów prawa podatkowego. Innymi słowy schemat podatkowy – jako efekt rozważań teoretycznych – jest pewnym planem działania, który stworzony może zostać w oderwaniu od konkretnego przypadku, w którym faktycznie zostanie zastosowany.
Optymalizacja podatkowa naraża Skarb Państwa na istotne straty budżetowe i problem jej stosowania musi być traktowany z najwyższą powagą, gdyż zaburza w istotny sposób zdolność finansowania potrzeb publicznych przez państwo. Nakładanie przez państwo podatków i ściąganie dochodów budżetowych jest czynnikiem ściśle powiązanym z suwerennością państwa i z tego powodu powinno podlegać szczególnej ochronie. Zdaniem MF czynności związane z planowaniem podatkowym nie są ściśle prywatną sprawą podmiotów gospodarczych, gdyż dotyczą zobowiązań podatkowych, gdzie stroną jest budżet państwa.
Tajemnica zawodowa jest ważnym komponentem wykonywania zawodów regulowanych, lecz zakres stosowania tej tajemnicy może podlegać dyskusji. Istnieją zasady poufności, których złamanie narusza istotę zaufania pomiędzy podmiotem wykonującym zawód regulowany a jego klientem. Do tej sprawy należą wszystkie sprawy osobiste, rodzinne, cywilne, karne, karne skarbowe oraz związane z obroną interesów klienta w postępowaniu administracyjnym, podatkowym czy sądowo-administracyjnym, a także z doradztwem dotyczącym zastanego stanu rzeczy. Zdaniem MF nie można jednak traktować jako sprawy prywatnej doradzania podatnikowi w zakresie planowanego nagięcia, czy nawet obejścia przepisów podatkowych, gdzie w grę wchodzi istotny interes finansów publicznych. Zwłaszcza, że już dziś, podatnicy mają obowiązek przekazywania bardzo wielu informacji na temat podstawy opodatkowania.
Ponadto w ramach kontroli skarbowej czy podatkowej organy podatkowe mogą uzyskać bardzo szczegółowe informacje dotyczące podatnika. Alternatywą do uzyskiwania informacji na temat planowanych schematów optymalizacyjnych jest więc nałożenie obowiązku raportowania bezpośrednio na podatnika, a na podmiot profesjonalny obowiązku poinformowania o tym podatnika przy okazji oferowania schematu optymalizacyjnego. Tajemnica zawodowa nie jest chroniona prawnie w odniesieniu do podmiotów nie wykonujących zawodu regulowanego, zatem w przypadku tej grupy zniesienie tajemnicy zawodowej jest bezprzedmiotowe, a obowiązek raportowania schematów optymalizacyjnych, gdzie promotorem schematu jest osoba nie wykonująca zawodu regulowanego może zostać nałożony z uwzględnieniem okoliczności faktycznych.
Intencją MF jest pozyskiwanie informacji o stosowanych schematach podatkowych na możliwie wczesnym etapie, przy jednoczesnym honorowaniu uzasadnionych oczekiwań zawodów zaufania publicznego w zakresie tajemnicy zawodowej przewidzianej w przepisach obowiązującego prawa. Dlatego, w odniesieniu do zawodów zaufania publicznego, dla których w przepisach obowiązującego prawa przewidziano ochronę tajemnicy zawodowej, MF rozważa:
(a) wprowadzenie obowiązku raportowania informacji o schematach podatkowych z uwzględnieniem danych, które identyfikują podmioty uczestniczące lub mające uczestniczyć w schemacie podatkowym przez podmiot wykonujący zawód zaufania publicznego (podmiot profesjonalny), również w sytuacji, gdy podmiot profesjonalny nie został zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy w tym zakresie, albo
(b) wprowadzenie obowiązku raportowania informacji o schematach podatkowych z wyłączeniem danych, które identyfikują podmioty uczestniczące lub mające uczestniczyć w schemacie podatkowym przez podmiot wykonujący zawód zaufania publicznego (podmiot profesjonalny), również w sytuacji, gdy podmiot profesjonalny nie został zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy w tym zakresie, albo
(c) gdy podmiot profesjonalny nie został zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy, wprowadzenie obowiązku raportowania bezpośrednio przez podatnika kupującego lub wdrażającego schemat optymalizacyjny, przy jednoczesnym zobowiązaniu podmiotu profesjonalnego do pisemnego poinformowania klientów o obowiązku przekazania informacji Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej przez podatnika.
Ministerstwo Finansó roboczo przyjmuje, że obowiązek raportowania schematu podatkowego powinien podlegać realizacji w terminie liczonym od jednego ze zdarzeń, w zależności od tego, które z nich ma miejsce jako pierwsze:
a) udostępnienia schematu podatkowego (tj. oferowanie przez promotora uzgodnienia korzystającemu, zawarcie umowy, której przedmiotem jest przekazanie informacji o uzgodnieniu),
b) przyjmowanie wynagrodzenia z tytułu przekazania informacji o uzgodnieniu lub zaliczki na poczet takiego przekazania,
c) przekazywanie korzystającemu przez promotora, w jakiejkolwiek formie, w tym drogą elektroniczną, telefoniczną lub osobiście, informacji o uzgodnieniu, w szczególności poprzez przedstawianie jego założeń,
d) dokonania pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu podatkowego,
e) wyjątkowo, w sytuacji gdy schemat optymalizacyjny jest już wdrażany, a profesjonalny doradca (np. doradca podatkowy, biegły rewident, księgowy, radca prawny czy notariusz) stwierdzi, że schemat nie został dotychczas zgłoszony.