Blisko połowa Polaków ma własny samochód. Obecnie ten najpopularniejszy środek lokomocji musi sprostać zarówno naszym oczekiwaniom pod względem estetycznym, jak i spełniać określone wymogi bezpieczeństwa. O czym powinniśmy zatem pamiętać zanim zdecydujemy się zawrzeć umowę sprzedaży samochodu, którą stanowi formalny element jego nabycia?
Przed sporządzeniem umowy sprzedaży samochodu, szczególnie z nieznaną nam wcześniej osobą, należy dołożyć wszelkiej staranności przy weryfikacji podstawowych danych dotyczących pojazdu. Przede wszystkim, dotychczasowy właściciel powinien potwierdzić swoje prawa do danego samochodu, legitymując się w tym celu stosownym dokumentem. Pomocne przy tym mogą być: umowa sprzedaży, umowa zamiany, umowa darowizny, dowód, że samochód został odziedziczony, czy też dowód wygranej na loterii. Niezbędne jest również, aby zapoznać się z dokumentacją samochodu, do której zaliczamy kartę pojazdu, dowód rejestracyjny z wpisem o aktualnym przeglądzie technicznym i ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC) oraz książkę serwisową.
Dodatkowo, warto sprawdzić również unikalny siedemnastocyfrowy numer VIN (tj. Vehicle Identification Number), znany potocznie jako numer nadwozia. Jest to jednolity dla całego świata system, który składa się z numeru identyfikacyjnego producenta, atrybutów typu pojazdu, liczby kontrolnej, roku produkcji, kodu zakładu oraz numeru egzemplarza. Na podstawie numeru VIN tworzone są bazy aut. Dane tworzące historię pojazdu (tj. poprzedni właściciele, stan licznika, naprawy, wypadki) uzyskiwane są dzięki współpracy z policją, strażą pożarną czy serwisami napraw. Jeżeli mamy wątpliwości co do wiarygodności numeru VIN (np. jest on nieczytelny), może to świadczyć o próbie „przebicia numerów” w skradzionym samochodzie. Warto wówczas zasięgnąć informacji na Policji, czy samochód o tym numerze VIN i numerze rejestracyjnym nie znajduje się w bazie pojazdów utraconych lub zabezpieczonych przez Policję.
Kolejną ważną informacją odnośnie statusu pojazdu jest kwestia zastawu rejestrowego, który może zostać ustanowiony na samochodzie na rzecz wierzyciela właściciela pojazdu. Zastaw rejestrowy to częsta forma zabezpieczenia kredytu samochodowego, dlatego przy zakupie samochodu należy zwrócić na to szczególną uwagę. Adnotacja o zastawie powinna zostać wpisana, na wniosek właściciela, w dowodzie rejestracyjnym. Może się zatem zdarzyć, że właściciel nie złożył takiego wniosku, dlatego brak informacji o zastawie rejestrowym w dowodzie rejestracyjnym, nie świadczy o faktycznym braku zastawu. Konsekwencje zakupu auta obciążonego zastawem rejestrowym, mogą być bardzo dotkliwe. Przykładowo, jeżeli nabędziemy samochód, stanowiący zabezpieczenie spłaty kredytu bankowego, a sprzedawca nie wywiąże się w przyszłości z obowiązku spłaty tego kredytu, bank będzie mógł zażądać, aby kupujący wydał mu samochód. Aby uchronić się przed takimi sytuacjami, warto udać się do sądu rejonowego, wydziału gospodarczego - rejestru zastawów lub do Centralnej Informacji o Zastawach Rejestrowych w Warszawie w celu uzyskania odpisu albo zaświadczenia o braku wpisu zastawu w rejestrze zastawów na interesującym nas samochodzie.
Jeżeli już sprawdzimy wszystkie możliwe dokumenty samochodu i będziemy zdecydowani na jego zakup, podpisujemy umowę sprzedaży samochodu. Umowa powinna być zawarta na piśmie oraz powinna zawierać: dane osobowe, adres zamieszkania, nr PESEL oraz nr dowodu osobistego zarówno sprzedającego, jak i kupującego (w przypadku, gdy kupujemy auto od osoby fizycznej), oświadczenie sprzedawcy, iż jest wyłącznym właścicielem samochodu (rekomendujemy przy tym zawieranie umów z właścicielem, a nie jego najbliższymi), szczegółowe oznaczenie samochodu (marka, kolor, rocznik, nr rejestracyjny, nr silnika, przebieg itp.), oświadczenie o braku wad prawnych, obciążeń czy praw osób trzecich, określenie ceny, sposób wydania i odebrania auta.
Podsumowując, przy zakupie samochodu należy zachować maksymalną ostrożność. Szczególną uwagę należy zwrócić na tzw. zakup „okazyjny”, gdyż nieadekwatność proponowanej ceny samochodu do jego marki, typu, rocznika oraz stanu technicznego, świadczy zazwyczaj o ukrytej wadzie pojazdu, bądź nielegalnym jego pochodzeniu. W razie wątpliwości można zwróć się o pomoc m.in. do Policji (w przypadku podejrzenia co do pochodzenia auta) albo mechanika samochodowego (w przypadku podejrzenia co do stanu technicznego auta), bądź zrezygnować z zakupu.
Aneta Wrona-Kłoczko
aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna