Przepisy prawa bilansowego pozwalają firmom, które spełnia- ją określone kryteria, sporządzać sprawozdania finansowego w uproszczonej formie. Oznacza to, że w rocznym raporcie mogą one wykazywać informacje w ograniczonym zakresie. Muszą wtedy przedstawić tylko te dane, które we wzorze sprawozdania, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości, oznaczone są literami i cyframi rzymskimi. W przypadku gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji sprawozdania nie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym, jak i za rok go poprzedzający, przy sporządzaniu sprawozdania pozycje te pomija się.
W formie uproszczonej można również sporządzić informację dodatkową. Taką możliwość daje firmom art. 50 ustawy o rachunkowości. Przepis ten podaje również warunki, jakie należy spełnić, aby korzystać z uproszczeń.
Z przywileju więc nie będą mogły skorzystać te spółki, które w roku obrotowym, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok, osiągną dwie z następujących trzech wielkości:
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło więcej niż 50 osób,
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej przekroczyła równowartości 2 mln euro, dla 2007 roku jest to równowartość 7 164 000 zł (średni kurs euro ustalony przez NBP na 31 grudnia 2007 r. to 3,5820 zł), dla 2006 roku. to 7 662 400 zł (średni kurs euro ustalony przez NBP na 31 grudnia 2006 r. to 3,8312 zł),
- przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej przekroczyły równowartość 4 mln euro, czyli w 2007 roku - 14 328 000 zł, natomiast na 2006 rok - 15 324 800 zł.
Należy pamiętać, że przepisy te nie dotyczą banków i zakładów ubezpieczeń.
Grupy jednostek
Wiele uproszczeń przysługuje ponadto jednostkom, których sprawozdania nie podlegają badaniu. Kryteria tych jednostek nie pokrywają się z tymi wymienionymi powyżej. Zgodnie w art. 64 nie podlegają badaniu sprawozdania tych firm, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, nie spełniły dwóch z następujących warunków, czyli np. w przypadku sprawozdania za 2007 rok:
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2,5 mln euro, czyli 9 578 000 (po średnim kursie euro ustalonym przez NBP na 31 grudnia 2006 r. to 3,8312 zł),
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 mln euro, czyli 19 156 000 zł.
Elementy sprawozdawcze
Jeżeli zgodnie z powyższymi warunkami sprawozdania spółek (nie dotyczy to podmiotów wymienionych w art. 64 ust. 1 pkt 1-3, m.in. banków i spółek akcyjnych) nie podlegają badaniu mogą one korzystać z wielu ułatwień. Przede wszystkim jednak sprawozdanie takiej jednostki może zostać ograniczone do bilansu, rachunku zysków i strat, a także informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania oraz dodatkowe informacje i objaśnienia (nie tworzą one np. zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych). Ponadto nie muszą tworzyć aktywów i rezerw z tytułu podatku odroczonego, jak również stosować rozporządzenia ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych.
Składanie sprawozdań
Uproszczone sprawozdania finansowe należy sporządzić w terminie do 31 marca. Termin ten dotyczy tylko tych firm, których rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym. Takie obowiązki nakłada na spółki art. 52 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem kierownik jednostki (np. zarząd) musi zadbać o to, aby roczne sprawozdanie finansowe zostało sporządzone nie później niż w ciągu trzy miesięcy od dnia bilansowego.
Należy pamiętać, że musi je podpisać osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy - wszyscy członkowie tego organu. Odmowa podpisu wymaga pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania finansowego.
Następnie kierownik jednostki przedstawia raport właściwym organom zatwierdzającym (czyli w spółce akcyjnej walnemu zgromadzeniu akcjonariuszy, a w spółce z o.o. zgromadzeniu wspólników). Prawo bilansowe wymaga, aby zatwierdzenia dokonać nie później niż sześć miesięcy od dnia bilansowego.
Po wypełnieniu tych obowiązków może nastąpić podział lub pokrycie wyniku finansowego netto wykazanych w uproszczonym sprawozdaniu finansowym (czyli tych jednostek, które nie są zobowiązane do poddania sprawozdania badaniu).
WAŻNE
Aby mieć prawo sporządzać uproszczone sprawozdanie, trzeba spełnić warunki dotyczące aktywów lub przychodów z art. 50 ustawy o rachunkowości. Kwoty w tym przepisie podane są w euro. Należy je przeliczać na złotówki według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego na dzień kończący rok obrotowy (np. 31 grudnia), za który liczony jest limit. Jeżeli przypada on w sobotę lub w niedzielę, obowiązującym kursem jest kurs publikowany w piątek
PRZYKŁAD
CZY MOŻNA KORZYSTAĆ Z UPROSZCZEŃ
Spółka z o.o. będzie tworzyła sprawozdanie finansowe za 2007 rok. Czy może tworzyć uproszczone sprawozdanie finansowe, jeżeli:
- zatrudnia w 2006 i 2007 roku - 75 osób na pełny etat,
- suma jej aktywów bilansu na koniec roku obrotowego 2006 to 7 500 000, natomiast 2007 roku 7 200 000 zł,
- przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w 2006 roku - 17 802 800 zł, natomiast w 2007 roku - 16 758 000 zł.
Spółka z o.o. nie może utworzyć za 2007 rok uproszczonego sprawozdania finansowego zgodnie z art. 50, ponieważ w roku, za który tworzone jest sprawozdanie przekroczone są 2 z podanych w ustawie limitów: osób zatrudnionych na pełny etat 75 (ustawowy limit 50) i przychodów ze sprzedaży 16 758 000 zł (ustawowy limit 14 328 000 zł). Natomiast w roku poprzednim zostały przekroczone wszystkie trzy kryteria.
Sprawozdanie finansowe spółki za rok 2007 nie podlega ustawowemu badaniu przez biegłego rewidenta, ponieważ w roku poprzedzającym, czyli w 2006, został spełniony tylko jeden warunek z art. 64 ust.4 dotyczący zatrudnienia. Dlatego spółka sporządza tylko bilans, rachunek zysków i strat i informację dodatkową.
Agnieszka Pokojska
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 50 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).