Departament Ceł Ministerstwa Finansów informuje, że na podstawie Decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej nr 2023/2879 z 15 grudnia 2023 r. ustanawiającej program prac dotyczący rozwoju i wykorzystywania systemów teleinformatycznych przewidziany w unijnym kodeksie celnym, 1 marca 2024 r. przewidziane jest wdrożenie 1 fazy systemu Proof of Union Status (PoUS). 1 faza systemu systemu PoUS dotyczyć będzie obsługi danych w zakresie potwierdzenia unijnego statusu celnego towarów T2L/T2LF – wyłącznie w formie elektronicznej w urzędzie celnym złożenia wniosku oraz w urzędzie celnym przedstawienia towaru, na zasadach określonych w przepisach i specyfikacjach unijnych. Środowisko testowe nowego systemu AES/PoUS dostępne będzie od 12 lutego 2024 r.
- Wdrożenie krajowego systemu AES/PoUS oraz udostępnienie specyfikacji XML
- Jak będzie w okresie przejściowym?
- Opis funkcjonalności nowego systemu AES/PoUS
Wdrożenie krajowego systemu AES/PoUS oraz udostępnienie specyfikacji XML
Ministerstwo wskazuje, że w Polsce od 2018 r. stosowany jest system AES/STATUS, w którym zgłaszający składają w formie elektronicznej dane T2L/T2LF i otrzymują numer MRN, stanowiący dowód potwierdzenia unijnego statusu celnego towarów oraz wydruk z systemu, który przedstawiają w urzędzie celnym przedstawienia towaru.
Z uwagi na to, że system AES/STATUS nie jest w pełni zgodny z unijnym systemem PoUS istnieje konieczność wdrożenia w Polsce nowego systemu pod nazwą AES/PoUS (na poziomie międzynarodowym może być stosowana nazwa PoUS).
Nowymi elementami w systemie AES/PoUS, które do tej pory nie występowały w systemie AES/STATUS, są:
- wniosek o dowód (dane T2L/T2LF) oparty o nowy model danych zgodny z unijnym kodeksem celnym,
- obsługa wniosku o dowód zgodna ze specyfikacjami unijnymi,
- przekazywanie danych dowodu (numer MRN) do Centralnego Repozytorium,
- drukowanie dokumentu SRD (Status Request Document) z widniejącym numerem MRN,
- czynności w urzędzie celnym przedstawienia towaru związane z pobieraniem danych dowodu (poprzez numer MRN) z Centralnego Repozytorium.
System AES/PoUS realizuje obsługę wniosku o dowód (dane T2L/T2LF) w procedurze uproszczonej (od upoważnionego wystawcy). System przewiduje rozbudowaną analizę ryzyka w urzędach celnych złożenia wniosku/przedstawienia towaru.
Na końcu komunikatu znajduje się poglądowy opis funkcjonalności systemu AES/PoUS wraz z załącznikiem - diagramem obsługi komunikatów. System AES/PoUS przewiduje takie same kanały komunikacyjne ze zgłaszającymi, jak stosowane dotąd w systemie AES/STATUS: e-mail, www, webservice (w tym komunikację z CUDO e-STATUS w Oddziale Celnym Towarowym I w Warszawie - Port Lotniczy Okęcie, PL443020).
Na PUESC, w zakładce Usługi sieciowe - informacje i specyfikacje - System AES, została udostępniona specyfikacja XML dla systemu AES/PoUS (w języku polskim i angielskim), na podstawie której twórcy oprogramowania mogą zacząć budować aplikacje do wymiany komunikatów z systemem.
Środowisko testowe nowego systemu AES/PoUS dostępne będzie od 12 lutego 2024 r. Dostęp przedsiębiorcy do niego nie wymaga uprzedniej zgody czy notyfikacji. W celu rozpoczęcia testów systemu AES/PoUS konieczne jest założenie konta na środowisku testowym PUESC (https://te-puesc.mf.gov.pl) oraz posiadanie stosownych uprawnień. Instrukcje dostępne są na stronie PUESC w zakładce Jak zacząć pracę na środowisku testowym, o ile konto i uprawnienia nie zostały już założone w ramach Systemu AES.
Ministerstwo Finansów wskazuje, że ewentualne pytania dotyczące omawianych zmian można kierować na adres: aes.ais.projekt@mf.gov.pl.. Natomiast niedługo zostanie opublikowana przez MF Instrukcja dla użytkowników zewnętrznych dotycząca realizacji usługi e-Status w systemie AES/PoUS (jest obecnie w trakcie opracowywania).
Jak będzie w okresie przejściowym?
Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że publikacja specyfikacji w tak późnym terminie wynika z faktu przekazywania przez Komisję Europejską dokumentacji systemu PoUS etapami, z licznymi aktualizacjami. Z uwagi na bliski termin daty wdrożenia systemu PoUS należy założyć, że 1 marca 2024 r. przedsiębiorcy w Polsce nie będą jeszcze w stanie wymieniać komunikatów w systemie AES/PoUS. W związku z powyższym na poziomie krajowym przewidujemy stosowanie okresu przejściowego na następujących zasadach:
- do czasu osiągnięcia gotowości do wymiany komunikatów w systemie AES/PoUS zgłaszający będą mogli (w procedurze standardowej i w uproszczeniach) stosować dotychczasowy system AES/STATUS: towary będą przemieszczać się do krajów przeznaczenia z wydrukiem z systemu AES/STATUS, który w tych krajach będzie postrzegany jako dowód potwierdzenia unijnego statusu celnego towarów wystawiony w procedurze awaryjnej (BCP – Business Continuity Procedure);
- w trakcie okresu przejściowego, po osiągnięciu gotowości aplikacyjnej, decyzja o przejściu na obsługę operacji w nowym systemie należy wyłącznie do przedsiębiorcy, niemniej po podjęciu takiej decyzji przedsiębiorcy powinni stosować tylko nowy system: towary będą przemieszczać się do krajów przeznaczenia z wydrukiem z systemu AES/PoUS (dokument SRD);
- w urzędzie celnym przedstawienia towaru w Polsce (graniczne urzędy celne): przedsiębiorcy przedstawiać będą dokumenty SRD lub numery MRN dowodu statusu generowane w innych państwach członkowskich z systemu PoUS;
- procedura uproszczona: niezwłocznie po opublikowaniu Instrukcji dla użytkowników zewnętrznych dotyczącej realizacji usługi e-Status w systemie AES/PoUS posiadacze pozwoleń na korzystanie ze statusu upoważnionego wystawcy powinni przeprowadzić zmianę pozwoleń celem określenia warunków stosowania systemu AES/PoUS.
Obecnie zakładamy, że okres przejściowy potrwa do 15 września 2024 r., niemniej Ministerstwo Finansów będzie monitorować bieżącą sytuację i w zależności od tempa oraz stopnia przejścia przedsiębiorców na system AES/PoUS możliwa jest zmiana w zakresie podanej powyżej daty.
Opis funkcjonalności nowego systemu AES/PoUS
- Wniosek o rejestrację dowodu (dane T2L/T2LF).
Składający wniosek o rejestrację dowodu inicjuje proces. CUDO e-STATUS podejmuje decyzję o zatwierdzeniu wniosku. Pozytywna decyzja skutkuje nadaniem unikalnego numeru MRN. Dane dowodu zapisywane są w Centralnym Repozytorium i dostępne dla wszystkich państw członkowskich. - Wniosek o rejestrację dowodu – dotyczy upoważnionego wystawcy.
Upoważniony wystawca inicjuje proces. Dowód jest automatycznie potwierdzany i system nadaje unikalny numer MRN. Dane dowodu zapisywane są w Centralnym Repozytorium i dostępne dla wszystkich państw członkowskich.
System generuje SRD i udostępnia upoważnionemu wystawcy w celu wydruku. - Pobranie dowodu.
Proces inicjuje urząd celny przedstawienia, w którym przedstawiany jest numer MRN za pomocą elektronicznego komunikatu lub w postaci wydruku SRD. Urząd weryfikuje numer MRN w Centralnym Repozytorium. Jeśli dowód jest ważny dane w Centralnym Repozytorium zostają zaktualizowane o informację o wykorzystaniu dowodu.
Szczegóły dotyczące przepływu komunikatów (tzw. happy path) pomiędzy wnioskodawcą/posiadaczem dowodu, a urzędem celnym złożenia wniosku/przedstawienia towaru oraz komunikacji z Centralnym Repozytorium zawarte są w załączonym pliku Diagram dotyczący przepływu komunikatów – plik pdf (199 KB).