Upoważniony przedsiębiorca AEO
Instytucja upoważnionego przedsiębiorcy (AEO) została wprowadzona do porządku prawnego Unii Europejskiej w 2008 r.
Status AEO może otrzymać przedsiębiorca posiadający siedzibę w Unii Europejskiej i spełniający określone przepisami prawa warunki i kryteria, które obejmują:
1. odpowiednie przestrzeganie wymogów celnych,
2. odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi i, gdzie zachodzi taka potrzeba, ewidencjami transportowymi, który umożliwia właściwą kontrolę celną,
3. w razie potrzeby, udokumentowaną wypłacalność, i
4. gdzie ma zastosowanie, odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony.
Status AEO otrzymują zatem przedsiębiorcy wiarygodni i wypłacalni, których organizacja, infrastruktura i stosowane zabezpieczenia systemów informatycznych oraz miejsc składowania towarów, czy odpowiednio środków transportu, zapewniają bezpieczeństwo miejsc i towarów oraz chronią przed nieuprawnionym dostępem.
Obecnie potwierdzeniem uzyskania przez przedsiębiorcę statusu upoważnionego przedsiębiorcy jest wydane przez organ Służby Celnej „Świadectwo Upoważnionego Przedsiębiorcy (Świadectwo AEO)”.
Monitor Księgowego – prenumerata
Obecnie przepisy przewidują trzy rodzaje Świadectw AEO:
- Świadectwo AEOC – Uproszczenia Celne,
- Świadectwo AEOS – Bezpieczeństwo i Ochrona,
- Świadectwo AEOF – Uproszczenia Celne/Bezpieczeństwo i Ochrona.
Z posiadaniem statusu AEO wiąże się możliwość korzystania z uproszczeń określonych przepisami prawa celnego i z ułatwień w zakresie kontroli celnej. Zakres korzyści uzależniony jest od rodzaju posiadanego statusu.
Instytucja upoważnionego odbiorcy w świetle Unijnego Kodeksu Celnego nie ulega znacznemu przekształceniu. Najistotniejszą zmianą z punktu widzenia przedsiębiorcy jest dodanie nowego kryterium dla wnioskującego o pozwolenie AEOC – standardy kompetencji lub kwalifikacji zawodowych. Zmianie uległo też kryterium przestrzegania przepisów prawa poprzez rozszerzenie o przepisy prawa podatkowego oraz brak skazania za poważne przestępstwo karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy.
Pewnym nieznacznym modyfikacjom uległy również pozostałe kryteria AEO. Zmiana ta wiąże się z koniecznością ponownej oceny dotychczas przyznanych statusów AEO.
Należy również zwrócić na zmianę nazwy. Nie będziemy już mówili o świadectwie AEO lecz o „pozwoleniu AEO”.
Status AEO
Zgodnie z art. 38 UKC przedsiębiorca mający siedzibę na obszarze celnym Unii i spełniający kryteria określone w art. 39 UKC może złożyć wniosek o przyznanie statusu upoważnionego przedsiębiorcy.
Status upoważnionego przedsiębiorcy obejmuje następujące rodzaje pozwolenia:
a) upoważniony przedsiębiorca w zakresie uproszczeń celnych, które umożliwia mu korzystanie z niektórych uproszczeń zgodnie z przepisami prawa celnego – AEOC; lub
b) upoważniony przedsiębiorca w zakresie bezpieczeństwa i ochrony, które uprawnia do korzystania z ułatwień dotyczących bezpieczeństwa i ochrony – AEOS.
Można jednocześnie posiadać oba rodzaje pozwolenia AEOC/AEOS. Świadectwo połączone zachowuje dotychczasowy znacznik literowy AEOF.
Warunki i kryteria
Kryteria i warunki jakie powinna spełniać osoba ubiegająca się o uzyskanie statusu AEO określone zostały w art. 39 UKC i obejmują one:
a) przestrzeganie przepisów prawa – brak poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego i przepisów podatkowych, w tym brak skazania za poważne przestępstwo karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy;
b) odpowiedni system zarządzania ewidencjami – wykazanie przez wnioskodawcę, iż posiada wysoki poziom kontroli swoich operacji i przepływu towarów zapewniony poprzez system zarządzania ewidencją handlową oraz – w stosownych przypadkach – transportową co umożliwia przeprowadzanie właściwych kontroli celnych;
c) wypłacalność finansową – wypłacalność, którą uznaje się za udowodnioną, gdy wnioskodawca ma dobrą sytuację finansową pozwalającą mu na wypełnianie zobowiązań, stosownie do rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej;
d) standardy kompetencji lub kwalifikacji zawodowych – w odniesieniu do pozwolenia, o którym mowa w art. 38 ust. 2 lit. a) – dotyczy AEOC – spełnienie praktycznych standardów w zakresie kompetencji lub kwalifikacji zawodowych bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością; oraz
e) standardy bezpieczeństwa i ochrony – w odniesieniu do pozwolenia, o którym mowa w art. 38 ust. 2 lit. b) – dotyczy AEOS - odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony, które uznaje się za spełnione, gdy wnioskodawca wykaże, że utrzymuje odpowiednie środki mające na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa i ochrony międzynarodowego łańcucha dostaw, w tym w obszarze odnoszącym się do integralności fizycznej i kontroli dostępu, procesów logistycznych, procesów związanych z postępowaniem z określonymi rodzajami towarów, w obszarze odnoszącym się do personelu oraz w obszarze identyfikacji partnerów handlowych.
Przedmiotowe kryteria zostały doprecyzowane w art. 24-28 rozporządzenia wykonawczego.
Korzyści z posiadania statusu AEO
Korzyści przysługujące upoważnionym przedsiębiorcom uzależnione są od rodzaju statusu AEO. Wynikają one bezpośrednio z przepisów prawa unijnego i obejmują:
- mniejszą liczbę kontroli dokumentów i kontroli fizycznych (art. 38 ust. 6 UKC),
- priorytetowe traktowanie przesyłki w przypadku wytypowania do kontroli – przeprowadzenie- kontroli poza kolejnością (art. 24 ust. 4 akapit 1 rozporządzenia delegowanego),
- wybór miejsca przeprowadzenia kontroli (art. 24 ust. 4 akapit 2 rozporządzenia- delegowanego),
- uprzednie powiadomienie o wybraniu przesyłki do kontroli (art. 24 ust. 2, 3 i 5 rozporządzenia- delegowanego),
- ułatwienia dotyczące deklaracji poprzedzających wyprowadzenie (art. 23 rozporządzenia- delegowanego),
- szybszy i łatwiejszy dostęp do uproszczeń celnych (art. 38 ust. 5 UKC),
- wyłączność na stosowanie niektórych uproszczeń celnych,
- uznawanie statusu AEO (art. 38 ust. 7 UKC),
- ułatwienia w procesie ubiegania się o status zarejestrowanego agenta, znanego nadawcy i uznanego nadawcy.
Polska Administracja Celna przyznała szereg dodatkowych uprawnień przedsiębiorcom posiadającym status AEO. Szczegółowo zostały one opisane w materiale dostępnym na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Dokument zostanie zaktualizowany przed 1 maja 2016 r.
Ponowna ocena statusu AEO
W świetle art. 250 i art. 251 rozporządzenia delegowanego istniejące świadectwa AEO podlegają ponownej ocenie i pozostają ważne do momentu jej przeprowadzenia. Ponowna ocena, zgodnie z art. 345 rozporządzenia wykonawczego, powinna być przeprowadzona do 1 maja 2019 r. Ponowna ocena istniejących świadectw AEO będzie przeprowadzana sukcesywnie, o czym posiadacze statusu AEO zostaną poinformowani przez właściwą Izbę Celną.
Podstawa prawna:
- rozdział 2, sekcja 4 UKC
- rozdział 2, sekcja 3 rozporządzenia delegowanego
- rozdział 2, sekcja 3 rozporządzenia wykonawczego
- sekcja 3, art. 5 przejściowego rozporządzenia delegowanego