W myśl art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z późn. zm.), zwanej dalej „p.z.p.”, zakazana jest zmiana postanowień zawartej umowy o udzielenie zamówienia publicznego w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz określił warunki takiej zmiany.
Regulacja ta stanowi wyłom od obowiązującej w polskim systemie prawnym - zasady swobody umów. Zasada ta wyrażona w art. 353¹ k.c. stanowi, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiała się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Jednakże, jeżeli zamawiający konstruując SIWZ lub ogłoszenie o zamówieniu przewidzi możliwość zmiany umowy, może przeprowadzić korektę umowy każdego jej elementu. Na potwierdzenie powyższego stanowiska warto wskazać orzeczenie KIO z dnia 3 sierpnia 2009 r., KIO/UZP 946/09 zgodnie z którym „Przepis art. 144 p.z.p. zezwala na zmianę umowy o udzielenie zamówienia publicznego pod warunkiem jej przewidzenia w ogłoszeniu lub SIWZ oraz określenia jej warunków i nie wyłącza możliwości objęcia tymi zmianami żadnego z elementów umowy, tj. np. wielkości zamówienia, czy czasu jej trwania.”
Należy wskazać, że w wypadkach zmian stosunków o charakterze nadzwyczajnym możliwe jest przeprowadzenie zmian w umowie o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 3571 k.c. - klauzuli rebus sic stantibus.
Dokonanie zmiany umowy o udzielenie zamówienia publicznego przez Sąd a nawet jej unieważnienia jest możliwe jedynie gdy łącznie wystąpią następujące przesłanki:
- źródłem powstania zobowiązania musi być umowa;
- musi nastąpić zmiana stosunków o charakterze nadzwyczajnym;
- zmiana ta musi nieść za sobą nadmierną trudność w spełnieniu świadczenia lub musi grozić jednej ze stron rażącą stratą;
- między dwoma ostatnimi przesłankami zachodzić musi związek przyczynowy;
- wreszcie zachodzić musi nieprzewidywalność przesłanki nadmiernej trudności w spełnieniu świadczenia lub groźby rażącej straty;
Polecamy: Komplet : IFK + MK + Infororganizer
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Konkludując, należy wskazać, że ratio legis postanowień artykułu 144 PZP ma na celu realizację zasady uczciwej konkurencji jak również, umożliwia zapewnienie Zamawiającemu instrumentów mających na celu uelastycznienie możliwości kształtowania stosunku prawnego z wykonawcą.
Michał Szczodry, aplikant radcowski
Łukasz Bernatowicz, radca prawny
Kancelaria Radców Prawnych & Doradców Podatkowych
Bernatowicz Komorniczak i Mazur sp.p.