Jednym ze sposobów przekazania mienia na rzecz fundacji rodzinnej jest wykonanie darowizny. Co do zasady taka darowizna może być neutralna podatkowo. Poniższa analiza obejmuje swoim zakresem zdarzenie, w ramach którego na rzecz fundacji rodzinnej dokonywana jest darowizna nieruchomości, zaś darczyńcą jest osoba będąca fundatorem obdarowanej fundacji rodzinnej.
- Podatek od spadków i darowizn
- Podatek od czynności cywilnoprawnych
- Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
- Podatek od towarów i usług (VAT)
Podatek od spadków i darowizn
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 Ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkiem tym opodatkowane jest nabycie przez osoby fizyczne własności m. in. rzeczy i praw znajdujących się na terytorium RP w drodze darowizny. Fundacja rodzinna jest natomiast osobą prawną, w związku z czym nabycie przez nią własności rzeczy ani praw nie będzie opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn w ogóle – ponadto odpowiednie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalniają z opodatkowania tym podatkiem m. in. świadczenia uzyskiwane od fundacji rodzinnej przez beneficjentów w ramach świadczeń w rozumieniu ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej.
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1) lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowana tym podatkiem jest czynność cywilnoprawna w postaci umowy darowizny w zakresie części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. W analizowanym przypadku przedmiotem darowizny jest nieruchomość – na obdarowaną fundację rodzinną przechodzi własność nieruchomości, nie są na jej rzecz przenoszone długi, ani ciężary, ani też zobowiązania darczyńcy. Transakcja ta nie będzie więc opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 pkt 25) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych od podatku zwalnia się fundację qrodzinną. Ustawa o CIT wymienia cztery wyjątki od reguły zwolnienia z podatku, są to:
1) wyjątek dotyczący podatku dochodowego od przychodów z budynków (art. 24b Ustawy o CIT),
2) podatku od świadczeń fundacji rodzinnej wypłacanych na rzecz beneficjentów zgodnie z przepisem art. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, wypłaty mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej i świadczenia w postaci ukrytych zysków (art. 24q Ustawy o CIT),
3) podatku od działalności gospodarczej fundacji rodzinnej wykraczającej poza zakres określony przepisem art. 5 Ustawy o fundacji rodzinnej oraz
4) podatku od osiąganych przez fundację rodzinną przychodów z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem.
W związku z powyższym otrzymanie przez fundację rodzinną darowizny jest neutralne podatkowo w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.
Podatek od towarów i usług (VAT)
Analizując opodatkowanie podatkiem VAT transakcji darowizny nieruchomości na rzecz fundacji rodzinnej dokonanej przez jej fundatora należy w pierwszej kolejności ustalić, czy darczyńca działa jako podatnik VAT. Jeśli darczyńca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej i dokonuje darowizny na rzecz fundacji rodzinnej nieruchomości będących jego własnością, to taka transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Podobnie w sytuacji, w której darczyńca co prawna prowadzi działalność gospodarczą, ale nieruchomości darowane na rzecz fundacji rodzinnej wykorzystywane były do działalności gospodarczej. W przypadku, gdy darczyńca prowadzi działalność gospodarczą, a nieruchomości będące przedmiotem darowizny wykorzystywane były przez niego do działalności gospodarczej, to transakcja ta opodatkowana jest podatkiem VAT tak jak sprzedaż – wynika to z przepisu art. 7 ust. 2 pkt 2) ustawy o podatku od towarów i usług. Jednakże analizując transakcję obejmującą nieruchomości należy każdorazowo zweryfikować, czy transakcja ich dotycząca nie będzie zwolniona od podatku VAT na innej podstawie, na przykład w przypadku sprzedaży nieruchomości po upływie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia – w takim przypadku należy dokonać korekty podatku naliczonego u darczyńcy.
Kamil Skurski, aplikant radcowski