Kiedy organizacja, prowadząc szkolenia, korzysta ze zwolnienia

Przy określaniu zakresu zwolnień, które do końca 2010 r. ujęte były w załączniku nr 4 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), odstąpiono od ich identyfikacji za pomocą klasyfikacji statystycznych. Obecnie, w celu ustalenia prawa do zwolnienia z VAT usług szkoleniowych, zasadnicze znaczenie mają dodane od 1 stycznia br. do art. 43 ustawy o VAT punkty 26-29 - regulujące zwolnienia z podatku działalności edukacyjnej.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT ze zwolnienia korzystają usługi świadczone przez:

• jednostki objęte systemem oświaty, w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania,

• uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym,

- oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Jeśli organizacja nie jest jednostką objętą systemem oświaty, może korzystać tylko ze zwolnienia na podstawie art. 43 pkt 29 ustawy o VAT w zw. z § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - jeśli spełnia jeden z poniższych warunków:

• szkolenie prowadzone jest w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub

• jest świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub

• jest finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych

- oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 282/2011, wiążące wszystkie państwa członkowskie i stosowane bezpośrednio, wyjaśnia, co należy rozumieć przez „usługi kształcenia zawodowego i przekwalifikowania”. W myśl tych regulacji usługi w zakresie kształcenia zawodowego i przekwalifikowania, zapewniane na warunkach określonych w art. 132 ust. 1 lit. i obowiązującej Dyrektywy 2006/112/WE Rady, obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem - tak jak nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Czas trwania kursu w zakresie kształcenia zawodowego bądź przekwalifikowania nie ma znaczenia do tego celu.

Zdaniem organów podatkowych szkolenia spełniają definicję usług kształcenia zawodowego, m.in. gdy:

• dla wykonywanego zawodu wymagane jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji potwierdzonych odpowiednimi dokumentami, które mogą zdobyć na takim szkoleniu,

• uczestniczący w szkoleniu mają obowiązek ciągłego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych oraz prawo do doskonalenia zawodowego w różnych rodzajach kształcenia podyplomowego, a uczestnictwo w tym szkoleniu pozwala im wywiązać się z tego obowiązku.

Jeśli organizacja może zaliczyć usługi szkoleniowe do usług w zakresie kształcenia i przekwalifikowania zawodowego, to aby zastosować zwolnienie, musi dodatkowo ustalić, czy spełnia jeden z poniższych warunków:

- szkolenie jest prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach

Przykładem szkolenia, które spełnia powyższy warunek, jest szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Jak czytamy w wyjaśnieniach Ministerstwa Finansów z 14 stycznia 2011 r.: szkolenia z zakresu bhp są usługami kształcenia zawodowego również wówczas, gdy dotyczą pracowników pracodawcy niebędących np. służbą bhp. Znajomość przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest bowiem warunkiem niezbędnym do wykonywania pracy. Zgodnie z art. 237³ § 1 Kodeksu pracy, nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Obowiązek przeprowadzania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy wynika wprost z przepisów Kodeksu pracy. Ponadto, szczegółowe zasady przeprowadzania szkoleń z tego zakresu określone zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Oznacza to, że spełniona jest też druga przesłanka, by szkolenia te prowadzone były w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. Podsumowując, należy stwierdzić, że szkolenia z bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzone zgodnie z ww. przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy, są obecnie zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a).

PRZYKŁAD

Fundacja organizuje kursy kwalifikacyjne i specjalistyczne dla pielęgniarek i położnych. Kursy te są prowadzone na podstawie przepisów ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, rozporządzenia Ministra Zdrowia z 29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z 29 października 2003 r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne, oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych.

Do wykonywania zawodu położnych i pielęgniarek wymagane jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji, potwierdzonych odpowiednimi dokumentami, które mogą zdobyć na takim szkoleniu. Ponadto mają obowiązek uczestniczenia w szkoleniu i ciągłego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych. Kursy te będą zwolnione z VAT - są bowiem usługami kształcenia zawodowego i są prowadzone na podstawie odrębnych regulacji.

- szkolenie jest świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty

Przepisy ustawy o VAT nie wskazują na konkretną akredytację, którą należy uzyskać, aby usługi świadczone w jej ramach były zwolnione z VAT. Regulacja ta stawia jedynie wymóg uzyskania akredytacji wydanej w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz nakazuje, aby dane usługi były objęte akredytacją.

- szkolenie finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych

Według ustawy o finansach publicznych środkami publicznymi są m.in. dochody publiczne. Natomiast dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, cła, składki opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych do jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów wynika z odrębnych ustaw, a także inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych, należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych. Dochodami publicznymi są również wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług oraz dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych.

UWAGA!

Zwolnienie z VAT ma zastosowanie zarówno wtedy, gdy organizacja pozyska środki publiczne (np. dotacje) i organizuje szkolenie w całości lub w co najmniej 70% finansowane z tych środków, jak i wtedy, gdy to uczestnik szkolenia płaci ze środków zaliczanych do publicznych.

Jednak zwolnienie nie może mieć zastosowania wyłącznie na tej podstawie, że dane szkolenie jest adresowane do podmiotów gospodarujących środkami publicznymi. Jeżeli jednak usługobiorca złoży oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karno-skarbowej o finansowaniu szkolenia ze środków publicznych w co najmniej 70%, to w takiej sytuacji należy uznać, że szkolenie korzysta ze zwolnienia. Taki sposób postępowania sugerują organy podatkowe.

PRZYKŁAD

Stowarzyszenie organizuje szkolenie dla księgowych dotyczące zmian w przepisach. W szkoleniu uczestniczą pracownicy z gmin. Jeśli złożą oświadczenie, że szkolenie jest finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych, stowarzyszenie może zastosować zwolnienie.

Ponadto - jak podkreślają organy podatkowe - zwolnienie to może mieć zastosowanie również, gdy firma szkoląca zawiera umowę o świadczenie usługi szkoleniowej z klientem, który jest beneficjentem dotacji celowej, przeznaczonej na sfinansowanie projektu szkoleniowego (zob. pismo - Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 maja 2011 r., nr IPPP1-443-246/11-7/PR). W takim przypadku dowodem faktu finansowania szkolenia ze środków publicznych jest umowa zawierana przez klienta organizacji (Beneficjenta) z Instytucją Wdrażającą. Na podstawie oświadczenia klienta składanego pod rygorem odpowiedzialności karno-skarbowej, ewentualnie na podstawie odpisu umowy - organizacja będzie uprawniona do zastosowania zwolnienia.

JOANNA DMOWSKA

Podstawy prawne:

- ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; Dz.U. z 2011 r. Nr 106, poz. 626

- rozporządzenie Ministra Finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 73, poz. 392