Istotną zmianą, którą wprowadzi nowelizacja jest nadanie nowego brzmienia art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy, w którym dotychczas jako działalność odpłatna organizacji pożytku publicznego była wskazana również sprzedaż przedmiotów darowizny. Zatem po wejściu w życie nowelizacji, działalnością odpłatną pożytku publicznego będzie: 1) działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty, o których mowa w 3 ust. 3 ustawy w sferze zadań publicznych, za którą pobierają one wynagrodzenie oraz 2) sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego, w szczególności w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do pracy zawodowej osób niepełnosprawnych oraz reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Warto również wskazać, że działalność odpłatna staje się działalnością gospodarczą, m. in. gdy wynagrodzenie z działalności jest wyższe od kosztów jej prowadzenia.
Kolejna zmiana, którą wprowadzi nowelizacja, dotyczy zlecania obsługi otwartych konkursów ofert organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 ustawy. Brzmienie art. 11 ust. 2a, który uprawnia do powyższego zlecania obsługi otwartych konkursów ofert, jest nieprecyzyjne, ponieważ ustawa nie definiuje pojęcia „obsługa konkursu” ani też nie ustanawia trybu jej zlecania. „Obsługa” nie może więc obejmować czynności, co do których ustawa wyraźnie przewiduje kompetencję organu administracji publicznej. Do tych wyłącznych kompetencji należy: ogłoszenie otwartego konkursu ofert, powołanie komisji konkursowej, rozpatrzenie ofert, ogłoszenie wyników otwartego konkursu ofert, zawarcie umów o wsparcie lub powierzenie realizacji zadania publicznego czy też unieważnienie otwartego konkursu ofert. W związku z powyższym, doprecyzowano przepis wyraźnie wskazując, jakie czynności nie mogą być zlecane w ramach obsługi konkursu. Nowelizacja wprowadza również trzy przesłanki, po wystąpieniu których prace komisji otwartych konkursów ofert, będą mogły się odbywać bez udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych. Według dotychczas obowiązującego brzmienia ustawy, organy administracji miały obowiązek powoływania do komisji otwartych konkursów ofert przedstawicieli organizacji pozarządowych lub podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy. Od tej zasady nie było żadnych wyjątków, co zważywszy na szeroki zakres zadań publicznych i nieodpłatny udział ww. przedstawicieli oraz zakaz udziału przedstawicieli organizacji biorących udział w konkursie, powodowało, że obowiązek ustawowy było trudno spełnić, a prace komisji były spowalniane. Wychodząc naprzeciw powyższym problem, nowelizacja wprowadza przypadki, w których możliwe będzie odstąpienie od uczestnictwa przedstawicieli organizacji pozarządowych w komisjach konkursowych.
Dodatkowo, w związku z rosnącą popularnością przekazywania organizacjom pożytku publicznego 1% podatku dochodowego przez osoby fizyczne, nowelizacja porządkuje i doprecyzowuje przepisy ustawy dotyczące obowiązku sprawozdawczego organizacji pożytku publicznego. W nowelizacji wyraźnie powiązano obowiązek sprawozdawczy organizacji z ich uwzględnieniem w wykazie organizacji pożytku publicznego i tym samym uprawnieniem do otrzymania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Podsumowując, zmiany, które zostaną wprowadzone nowelizacją, powinny wpłynąć na poprawę przejrzystości działania organizacji pożytku publicznego oraz ich współpracy z administracją publiczną m. in. w zakresie obsługi otwartych konkursów ofert. Po zmianach nie powinny również budzić wątpliwości działania organizacji pożytku publicznego, które stanowią działalność odpłatną pożytku publicznego. Natomiast, zmiany w zakresie doprecyzowania obowiązku sprawozdawczego organizacji i wyraźne powiązanie tego obowiązku z uwzględnieniem organizacji w wykazie uprawniającym do otrzymania 1% podatku powinny sprawić, że coraz więcej osób fizycznych będzie przekazywało 1% swojego podatku dochodowego na wybraną organizację pożytku publicznego.
Aneta Wrona-Kłoczko
aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna