RADA
Dodatkowe składki członkowskie przeznaczone prawdopodobnie na spłatę zaległości w opłatach w urzędzie miasta nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności opodatkowanych, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Konsekwentnie nie są również sprzedażą na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w związku z czym stowarzyszenie nie ma obowiązku prowadzić ewidencji i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących w zakresie tych składek.
UZASADNIENIE
Z pytania ewidentnie wynika, że stowarzyszenie zbiera dodatkowe składki, które z góry są przeznaczone na określony cel - na spłatę zadłużenia w opłatach należnych na rzecz miasta. A więc składki te nie są przeznaczone na nabycie towarów bądź zapłatę za usługi wyświadczone przez innych kontrahentów na rzecz stowarzyszenia. Czy zatem tego rodzaju składki powinny podlegać opodatkowaniu VAT, a tym samym być ewidencjonowane za pomocą kasy fiskalnej?
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
Podkreślić należy, że odpłatność w tym przypadku oznacza wykonanie usługi za wynagrodzeniem. Czynnikiem decydującym o tym, że mamy do czynienia z wynagrodzeniem za wykonaną usługę, a nie tylko z przekazanym świadczeniem pieniężnym, jest określenie, czy wynagrodzenie było należne z tytułu danego świadczenia, a zatem czy pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanym świadczeniem (wykonaną usługą) istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Oznacza to, że wynagrodzenie powinno mieć charakter wzajemny i ekwiwalentny, tzn. powinna istnieć bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz świadczącego usługę, a otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonanego świadczenia.
W celu udzielenia odpowiedzi warto przywołać również definicję obrotu.
Stosownie do art. 29 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
WAŻNE!
Wynagrodzenie powinno mieć charakter wzajemny i ekwiwalentny, tzn. powinna istnieć bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz świadczącego usługę, a otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonanego świadczenia.
Zatem dodatkowe składki członkowskie nie spełniają dyspozycji obrotu w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie mieszczą się także w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, określonych w art. 5 ustawy o VAT. Nie wystąpi także obowiązek ewidencjonowania ich poboru na kasie rejestrującej.
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących.
Podsumowując, stwierdzić należy, że dodatkowe składki członkowskie przeznaczone na spłatę zaległości podatkowych stowarzyszenia nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności opodatkowanych. Konsekwentnie nie są również sprzedażą na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w związku z czym nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących w zakresie tych składek.
• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 29, art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
Magdalena Jabłecka
ekspert w zakresie VAT