RADA
Otrzymane dopłaty, bez względu na ich charakter, nie stanowią przychodu podatkowego spółki. Dla wspólnika zbywającego udział wartość wniesionych dopłat nie jest kwalifikowana jako koszt uzyskania przychodu.
UZASADNIENIE
Dofinansowanie spółki przez wspólników jest jednym ze sposobów pozyskania przez firmę dodatkowego kapitału na działalność bieżącą lub na inwestycje.
W myśl art. 177 k.s.h. umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Z brzmienia tego przepisu należy wnioskować, że do skutecznego żądania dopłat potrzebny jest odpowiedni zapis w umowie spółki. Umowa nie musi natomiast określać konkretnych kwot dopłat oraz terminów ich wniesienia. W tym zakresie wystarczy uchwała wspólników lub decyzja zarządu. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wszystkich wspólników równomiernie w stosunku do udziałów.
Dopłaty stanowią wprawdzie wkład do majątku spółki, jednak bez zwiększania udziałów wspólników w kapitale zakładowym. Do czasu zużycia wniesionych środków finansowych dopłaty zasilają fundusz zapasowy spółki.
Przepisy kodeksu spółek handlowych przewidują możliwość zwrotu dopłat, jeżeli nie są one wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.
Kwestię podatkowych skutków otrzymania dopłat reguluje art. 12 ust. 4 pkt 11 updop. Zgodnie z powołanym przepisem do przychodów spółki nie zalicza się m.in. dopłat, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Z powyższego wynika, że dopłaty wspólników, bez względu na to, czy w umowie (uchwale) określono je jako zwrotne, czy jako bezzwrotne, nie stanowią przychodu podatkowego. Jedynym warunkiem, jakim obwarowano podatkową neutralność tego świadczenia, jest konieczność stosowania się do przedstawionych przepisów Kodeksu spółek handlowych.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Do przychodów nie zalicza się dopłat wnoszonych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji) otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy, oraz w spółdzielniach i ich związkach - wartości wpisowego, przeznaczonych na fundusz zasobowy.
Dla porządku należy dodać, że jeżeli spółka zdecyduje się jednak zwrócić dopłaty, to nie będą one uważane za koszt uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 53 updop). Jednocześnie wspólnicy nie odczują negatywnych skutków zwrotu - gwarantuje im to art. 21 ust. 1 pkt 51 updof, zgodnie z którym ze zwolnienia z podatku dochodowego podlegają przychody otrzymane z tytułu zwrotu dopłat wniesionych uprzednio, zgodnie z odrębnymi przepisami, do spółki mającej osobowość prawną - do wysokości wniesionych dopłat.
WARTO ZAPAMIETAĆ
Wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane z tytułu zwrotu dopłat wniesionych uprzednio, zgodnie z odrębnymi przepisami, do spółki mającej osobowość prawną - do wysokości wniesionych dopłat.
W przypadku sprzedaży udziałów wartość wniesionej dopłaty nie będzie stanowiła kosztu podatkowego, bowiem dopłata nie zwiększa udziału wspólnika w kapitale spółki.
Takie stanowisko potwierdzają również organy podatkowe. W piśmie z 8 lutego 2006 r. nr PD/415-8/05 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Brzozowie stwierdził, że:
(...) wnoszone przez wspólników dopłaty do spółki nie są wydatkami na objęcie (nabycie) udziałów (funkcjonują niezależnie od nich, jedynie wielkość dopłat poszczególnych wspólników ustalana jest w proporcji do już posiadanych przez nich udziałów), zatem nie stanowią kosztu uzyskania przychodów ze zbycia udziałów w spółce, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z umowy spółki lub uchwały wspólników może wynikać, że wniesione dopłaty są oprocentowane. Trzeba podkreślić, iż wynagrodzenie za uzyskane od wspólników pieniądze nie czyni z dopłaty pożyczki, ponieważ do czasu zarządzenia zwrotu dopłat wspólnikowi nie przysługuje roszczenie o zwrot wniesionej kwoty.
Wypłacone udziałowcowi odsetki nie będą kwalifikowane jako koszt podatkowy spółki. Zabrania tego w sposób wyraźny art. 16 ust. 1 pkt 13a updop.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od dopłat wnoszonych do spółki w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, a także odsetek od dywidend i innych dochodów z udziału w zyskach osób prawnych.
Równocześnie oprocentowanie dopłat - w momencie otrzymania - należy traktować jako przychód wspólników. Należy zaznaczyć, że w doktrynie nie ma pełnej zgodności co do tego, do jakiego źródła zaklasyfikować tego rodzaju przychód. Więcej argumentów przemawia za uznaniem odsetek od dopłat za przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
• art. 177, art. 178, art. 179 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 21 ust. 1 pkt 51, art. 23 ust. 1 pkt 38, art. 24 ust. 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243
• art. 12 ust. 4 pkt 11, art. 16 ust. 1 pkt 13a i pkt 53 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
Wioletta Bukowska
ekspert w zakresie podatków dochodowych