RADA
Podwyższenie kapitału może nastąpić zarówno przez kapitał zapasowy, jak i w wyniku konwersji pożyczki. Jeśli taki sposób postępowania wynika z postanowień umowy spółki, można tego dokonać bez zmiany umowy. Pozostałą część kapitału zapasowego można przeznaczyć np. na pokrycie straty bilansowej lub wypłatę dywidendy.
UZASADNIENIE
Kapitał zakładowy spółki z o.o. dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej i powinien wynosić co najmniej 50 000 zł, a wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 zł. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę należy zaliczyć do kapitału zapasowego.
Schemat. Prawne warunki podwyższenia kapitału zakładowego w spółce z o.o.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jeżeli podwyższenie następuje na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki, objęcie nowych udziałów wymaga jedynie oświadczenia wspólników w formie pisemnej. Natomiast gdy możliwość podwyższenia kapitału nie jest zawarta w umowie, może to nastąpić jedynie przez zmianę umowy spółki.
Uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki można podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku spółki.
Kapitał zakładowy ulega zwiększeniu z chwilą wpisania do rejestru.
Wydatków na podwyższenie kapitału zakładowego,w szczególności opłat notarialnych, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz wydatków związanych ze sporządzaniem i poświadczeniem tłumaczenia językowego samego aktu notarialnego, nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Takie stanowisko prezentowane jest w interpretacjach urzędów skarbowych, m.in. w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego Opolskiego Urzędu Skarbowego z 14 maja 2007 r., sygn. PD/423-15/AK/07, oraz Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 2 maja 2007 r., sygn. 1473/887/KDO/423/27/07/ES.
Podwyższenie kapitału może zostać pokryte również poprzez konwersję wierzytelności, w wyniku której wierzyciel rezygnuje z przysługującej mu należności w zamian za udziały. Do przychodów podatkowych należy kwalifikować wartość zaciągniętych i niespłaconych pożyczek, o ile zostały one umorzone lub przedawnione. W przypadku gdy niespłacona pożyczka powiększa kapitał zakładowy spółki, a jej udziałowiec (pożyczkodawca) otrzymuje w zamian udziały, wartość tej pożyczki wraz z naliczonymi odsetkami nie stanowi przychodu podatkowego. Odsetki skapitalizowane według stanu na dzień konwersji, których wartość zamieniono na udziały w kapitale zakładowym, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów spółki. W wyniku konwersji wierzyciel otrzymuje nowe udziały o wartości odpowiadającej kwocie zobowiązania wraz z należnymi odsetkami, natomiast zobowiązanie spółki z tytułu zwrotu pożyczki wraz z należnymi na dzień konwersji odsetkami wygasa. W związku z tym należy uznać, że w dniu konwersji odsetki od zobowiązania zostały zapłacone, więc spełniona jest przesłanka zaliczenia kwoty odsetek do kosztów uzyskania przychodów.
Podwyższenie kapitału zakładowego podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Podstawą podatku jest wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy.
Od podstawy opodatkowania należy odliczyć:
- kwotę wynagrodzenia wraz z podatkiem od towarów i usług, pobraną przez notariusza za sporządzenie aktu notarialnego umowy spółki albo jej zmiany, jeżeli powoduje ona zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego,
- opłatę sądową związaną z wpisem spółki do rejestru przedsiębiorców lub zmianą wpisu w tym rejestrze dotyczącą wkładu do spółki albo kapitału zakładowego,
- opłatę za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia o wpisach,
- wartość wkładów do spółki lub powiększających jej majątek, wartość kapitału zakładowego lub jego podwyższenia, kwoty dopłat, kwoty lub wartość pożyczek udzielonych spółce przez wspólnika oraz wartość rzeczy lub praw majątkowych oddanych spółce do nieodpłatnego używania przez jednostki samorządu terytorialnego i Skarb Państwa,
- wartość wkładów do spółki albo wartość kapitału zakładowego wynikającą z umowy spółki lub jej zmiany, związanej z przekształceniem, podziałem lub łączeniem spółek, która była opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych przed dokonaniem tych czynności,
- kwoty pożyczek udzielonych spółce kapitałowej przez wspólnika oraz kwoty dopłat w spółce kapitałowej, które były opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a następnie zostały przeznaczone na podwyższenie kapitału zakładowego.
Utworzenie kapitału rezerwowego w spółce ma na celu zatrzymanie zysku w jednostce np. na wypłatę dywidendy w przyszłych okresach sprawozdawczych, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo niższych zysków, a także na sfinansowanie realizacji przyszłych zadań inwestycyjnych. Kapitał zapasowy można przeznaczyć m.in. na pokrycie straty bilansowej, wypłatę dywidendy, pokrycie wydatków, które nie skutkowały wzrostem wartości aktywów.
Przykład
Spółka posiada kapitał zakładowy w wysokości 50 000 zł (100 udziałów po 500 zł każdy) oraz kapitał zapasowy składający się z wypracowanego zysku w kwocie 41 500 zł.
1. 1 stycznia 2007 r. udziałowiec udzielił spółce pożyczki w kwocie 100 000 zł.
2. Spółka uchwaliła wniesienie dopłat do kapitału w kwocie 40 000 zł (podział dopłat - 100 udziałów po 400 zł każdy). W związku z tym, że udziałowiec posiadał wierzytelność w spółce w postaci pożyczki, podjęto decyzję o kompensacie części pożyczki w kwocie 40 000 zł z dopłatami do kapitału. Spółka jest zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ podwyższenie kapitału zapasowego nastąpiło w wyniku konwersji pożyczki, od której spółka wcześniej opłaciła ww. podatek.
3. Spółka podjęła uchwałę o przeznaczeniu części kapitału zapasowego na kapitał zakładowy, przeznaczając na ten cel całość wniesionych dopłat w kwocie 40 000 zł oraz część wypracowanego w poprzednich latach zysku w kwocie 10 000 zł. W związku z podwyższeniem kapitału spółka poniosła wydatek w wysokości 800 zł. Spółka opłaciła również od dokonanej czynności podatek PCC, uwzględniając wcześniejszą zapłatę podatku od pożyczki w części dotyczącej 40 000 zł (40 000 zł × 2% = 800 zł).
4. Spółka postanowiła przeznaczyć pozostałą część kapitału zapasowego w kwocie 31 500 zł na pokrycie straty bilansowej.
Ewidencja księgowa
1. Pożyczka od udziałowca:
a) wpływ pożyczki na rachunek bankowy
Wn „Rachunek bankowy” 100 000
Ma „Rozrachunki z tytułu pożyczek” 100 000
b) PCC od umowy pożyczki: 100 000 zł × 2% = 2000 zł
Wn „Podatki i opłaty” 2 000
Ma „Rachunek bankowy” 2 000
2. Wniesienie dopłat do kapitału:
a) uchwała o wniesieniu dopłat
Wn „Rozrachunki z udziałowcami z tytułu dopłat” 40 000
Ma „Kapitał zapasowy” 40 000
b) potrącenie wierzytelności z tytułu dopłat z długiem z tytułu pożyczki (kompensata)
Wn „Rozrachunki z tytułu pożyczek” 40 000
Ma „Rozrachunki z udziałowcami z tytułu dopłat” 40 000
3. Przeznaczenie części kapitału zapasowego na kapitał zakładowy:
Wn „Kapitał zapasowy” 50 000
Ma „Kapitał zakładowy” 50 000
4. Opłaty związane z podwyższeniem kapitału zakładowego
Wn „Podatki i opłaty” 800
Ma „Kasa” 800
5. Podatek od czynności cywilnoprawnych: 0,5% × [50 000 zł - (40 000 zł + 800 zł)] = 46 zł:
Wn „Podatki i opłaty” 46
Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 46
6. Zapłata podatku:
Wn „Rozrachunki publicznoprawne” 46
Ma „Rachunek bankowy” 46
7. Pokrycie straty bilansowej kapitałem zapasowym w wysokości 31 500 zł:
Wn „Kapitał zapasowy” 31 500
Ma „Rozliczenie wyniku finansowego” 31 500
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jakie dokumenty należy złożyć do sądu w związku ze zmianą kapitału
Zarząd zgłasza podwyższenie kapitału do sądu rejestrowego, załączając następujące dokumenty:
• uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego,
• oświadczenia o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym,
• oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione.
• art. 152 i 154-262 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• art. 1, art. 6 ust. 1 pkt 8, art. 6 ust. 9, art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
Małgorzata Kawczyńska
główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2005