Oprócz najistotniejszych zmian w pzp opisanych w poprzednich częściach niniejszego opracowania, należy zwrócić uwagę także na usunięcie w ramach omawianej nowelizacji przepisów o obowiązku żądania przez zamawiającego zabezpieczenia od wykonawcy - pozostawiono jedynie możliwość fakultatywnego żądania zabezpieczenia (wyjątek stanowi obowiązek żądania zabezpieczenia zaliczki, jeśli wartość zaliczek przekracza 20% wynagrodzenia wykonawcy). Zmiana ta niewątpliwie wywrze pozytywny skutek w przypadku umów w sprawach zamówień publicznych, które w dotychczasowym stanie prawnym formalnie spełniały przesłanki obligatoryjnego żądania przez zamawiającego zabezpieczenia a w przypadku których nie było to uzasadnione lub celowe z przyczyn ekonomicznych bądź z powodu braku rzeczywistej potrzeby zabezpieczenia potencjalnych roszczeń zamawiającego. Nowelizacja przewiduje także nowe rozwiązanie, w postaci wyraźnego dopuszczenia oraz uregulowania zasad udzielania przez zamawiającego zaliczek wykonawcy. Zmiana ta ma niewątpliwie istotne znaczenie z punktu widzenia potrzeby zapewnienia ścisłej kontroli nad wydatkowaniem środków publicznych. Oba powyższe rozwiązania należy ocenić pozytywnie także z punktu widzenia interesów wykonawców.
Na szczególną uwagę zasługuje także wprowadzona przez omawianą nowelizację zmiana ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.). Zgodnie ze zmienionym art. 34 powyższej ustawy, od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych (dalej „KIO”) jeśli skarga będzie dotyczyła czynności przed otwarciem ofert, pobierać się będzie opłatę stałą w wysokości aż pięciokrotności wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga (może być to zatem 37 500 zł, 75 000 zł, 50 000 zł lub nawet 100 000 zł). W przypadku skargi dotyczącej czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podjętych po otwarciu ofert, pobierać się będzie opłatę stosunkową w wysokości 5 % wartości przedmiotu zamówienia w postępowaniu, którego skarga dotyczy, maksymalnie nawet do 5 000 000 złotych. Uzasadnienie do projektu nowelizacji, jako argument przemawiający za wprowadzeniem powyższego rozwiązania przytacza dysproporcję pomiędzy dotychczasową opłatą od skargi (3000 zł) a wartością niektórych zamówień, oraz dotychczasowy brak zróżnicowania opłaty od skargi ze względu na wartość zamówienia. Zdaniem kancelarii, powyższe radykalne podniesienie wysokości opłat od skargi do sądu na wyrok KIO może w sposób nadmierny zniechęcać wielu wykonawców do poszukiwania ochrony słusznych praw przed sądem i uczynić de facto w wielu przypadkach KIO ostatnią instancją w sprawach wielu spornych zamówień publicznych. Należy przy tym pamiętać, że KIO jest ciałem działającym w strukturze administracji rządowej, zatem nie można uznać, iż zapewnia ona taki sam poziom niezależności i bezstronności jak niezawisłe sądy.
Oprócz powyższego, radykalne podniesienie opłat od skarg do sądu na wyrok KIO, można zdaniem kancelarii oceniać wręcz jako przejaw fiskalizmu i stworzenie źródła dodatkowych wpływów budżetowych.
Maciej Szulikowski
Radca Prawny i Partner Zarządzający
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna