W zakresie form ewidencji akcyzowych ustawa o podatku akcyzowym przewiduje dwie – papierową lub elektroniczną. W dobie postępującej cyfryzacji nadal wiele podmiotów decyduje się na papierową formę prowadzenia ewidencji w celu uniknięcia wydatków na zakup oprogramowania potrzebnego do prowadzenia ewidencji w formie elektronicznej. Działanie takie może być racjonalne, gdy ilość dokonywanych wpisów nie jest zbyt duża. Przepisy ściśle określają w jaki sposób taka ewidencja powinna być zakładana i prowadzona. Uwaga! od dnia 1 lutego 2024 r., ewidencje akcyzowe będą mogły być prowadzone wyłączenie w formie elektronicznej.
Ewidencje akcyzowe - rozporządzenie
Szczegółowe zagadnienia związane z prowadzeniem ewidencji akcyzowych w formie papierowej zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2019 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (dalej jako rozporządzenie w sprawie ewidencji 2019), które pomimo uchylenia wciąż jeszcze może być stosowane do końca stycznia 2024 r.
Ewidencja akcyzowa na papierze - jak ją przygotować i prowadzić
W przypadku ewidencji w formie papierowej, zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie ewidencji 2019, przed rozpoczęciem jej wypełniania karty ewidencji powinny zostać przeszyte, a strony ponumerowane. Tworzy się więc tzw. książkę ewidencji akcyzowej.
Właściwy naczelnik urzędu celno-skarbowego powinien następnie opatrzyć przeszycie plombą, a na ostatniej stronie ewidencji wpisać liczbę jej stron i złożyć podpis (§ 8 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ewidencji 2019). Dopiero po zaplombowaniu może ona być prowadzona (do zaplombowania przedkłada się niewypełnioną ewidencję). Decydując się na ewidencję papierową należy zadbać aby ewidencja była zszyta i ponumerowana. Pamiętać również należy o konieczności zamieszczenia danych przewidzianych przepisami dla danej ewidencji akcyzowej. Naczelnik urzędu celno-skarbowego plombując ewidencję nie musi weryfikować jej prawidłowości. Plombowanie służy tylko rejestracji ewidencji przez organ podatkowy oraz ma zapobiec działaniom polegającym na„ podmienianiu” kart ewidencji. Podatnicy muszą więc samodzielnie postarać się o prawidłowość zakładanej ewidencji.
Zasady dokonywania wpisów
Wpisy do ewidencji powinny być dokonywane w sposób trwały i wyraźny, a ewentualne zmiany i poprawki należy wprowadzać w taki sposób, aby przekreślony pierwotny tekst pozostał czytelny. Każda zmiana lub poprawka powinna zostać potwierdzona podpisem osoby jej dokonującej z podaniem daty wprowadzenia oraz w razie potrzeby opatrzona opisem w rubryce „Uwagi”. Powyższe wynika z § 8 ust. 3 rozporządzenia w sprawie ewidencji 2019. Tak więc wpisów do ewidencji akcyzowej można dokonywać przykładowo długopisem lub piórem, natomiast wpis ołówkiem, który może być wymazany, jest niedopuszczalny.
Od lutego 2024 r. ewidencja wyłącznie elektronicznie. Czy na pewno?
Warto dodać, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami, od dnia 1 lutego 2024 r., ewidencje akcyzowe będą mogły być prowadzone wyłącznie w formie elektronicznej. Tym samym możliwość zakładania i prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie papierowej istnieje tylko do końca stycznia 2024 r.
Z uwagi jednak na trudności we wdrażaniu Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych wiele podmiotów ma nadzieję, że papierowe ewidencje akcyzowe będą mogły być prowadzone również w okresie od 1 lutego 2024 r. Rozwiązanie takie jednak wymaga interwencji ustawodawcy, który powinien w tym celu zmienić odpowiednie przepisy ustawy o podatku akcyzowym.
Piotr Paszek, doradca podatkowy, Partner w TAXEO Komorniczak Sp. k.