Moment powstania przychodu należnego, powinien być rozpoznany w oparciu o unormowania ogólne zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych (zwanej dalej ustawą o PDOP i PDOF). Obowiązek podatkowy w zakresie VAT reguluje ustawa o podatku od towarów i usług (zwaną dalej ustawą o VAT), ze szczególnym unormowaniem obowiązku w VAT przy sprzedaży realizowanej za zaliczeniem pocztowym.
W art. 12 ust. 3 i 3a ustawy o PDOP i art. 14 ust. 1 i 1c ustawy o PDOF zapisano, że za przychody związane z działalnością gospodarczą uważa się należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Jeśli podatnicy dokonują sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT, wówczas przychód z tytułu tej sprzedaży pomniejsza się o należny VAT. Z kolei za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
W celu prawidłowego ustalenia przychodu ze sprzedaży towarów, należy określić, w którym momencie zostały one wydane i kiedy należność została uregulowana. Zdarzenia te, jeśli nastąpią przed wystawieniem faktury, będą skutkowały powstaniem przychodu podatkowego.
Co do zasady przychód powstaje z chwilą wydania towaru. Jeśli jednak przed wydaniem towaru wystawiono fakturę dokumentującą sprzedaż, to przychód powstanie z chwilą wystawienia faktury. Także w przypadku, gdy przed wydaniem towaru uregulowano należność, przychód powstanie z chwilą otrzymania należności. Z kolei na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Przepis ten dotyczy wszelkich zaliczek i wpłat na poczet dostawy towarów i usług, choćby to były wpłaty czy zaliczki wynoszące 100% należności.
Przy sprzedaży przez Internet najczęściej mamy do czynienia formą jej realizacji za zaliczeniem pocztowym lub po dokonaniu płatności.
Jeżeli sprzedaż jest realizowana za zaliczeniem pocztowym, wówczas to sprzedawca najpierw wysyła towar razem z fakturą, a dopiero później otrzymuje zapłatę. W tym przypadku przychód podatkowy (jak i bilansowy) powstanie z chwilą wydania towarów. W sytuacji, gdy kupujący nie odbierze towaru, gdyż odstąpi od jego zakupu, sprzedawca będzie musiał skorygować zaewidencjonowane przychody tego samego okresu albo w następnym okresie, jeśli informację o rezygnacji otrzymał po zamknięciu ksiąg za dany okres.
Gdy towar jest wysyłany do nabywcy po otrzymaniu od niego zapłaty, wówczas przychód ze sprzedaży powstanie w dniu otrzymania zapłaty, o ile nie jest to przedpłata. Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o PDOP i art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PDOF, nie zalicza się bowiem do przychodów pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Należy zatem rozstrzygnąć, czy otrzymane przez podatnika środki pieniężne to przedpłata, czy też może zapłata za towar „z góry”. Pierwsza sytuacja będzie podatkowo obojętna z punktu widzenia ustaw o podatkach dochodowych, a przychód powstanie w dacie wydania towaru, nie później niż w dniu wystawienia faktury. Druga sytuacja natomiast spowoduje powstanie przychodu należnego, gdyż zapłata „z góry” to uregulowanie należności, mające definitywny charakter.
Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeśli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).
Od tej ogólnej zasady ustawodawca przewidział wyjątki, które przy sprzedaży towarów przez Internet będą mieć zastosowanie ze względu na formę realizowanej sprzedaży. Jeśli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11 ustawy o VAT).
Natomiast art. 19 ust. 13 pkt 6 ustawy o VAT ustanawia szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku dostawy wysyłkowej dokonywanej za zaliczeniem pocztowym. Otóż w art. 19 ust. 13 pkt 6 ustawy o VAT zapisano, że w przypadku dostawy wysyłkowej dokonywanej za zaliczeniem pocztowym, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty. Pomimo wystawienia faktury i wydania towaru obowiązek podatkowy powstanie w momencie otrzymania zapłaty, ale tylko, jeżeli sprzedaż jest realizowana za zaliczeniem pocztowym. Przepis ten dotyczy również sytuacji, gdy przesyłki realizowane są przez firmy kurierskie, a na dokumentach widnieje określenie „za pobraniem”. Należy bowiem uznać, że otrzymanie zapłaty w przypadku dostawy wysyłkowej dokonanej za zaliczeniem pocztowym jest równoznaczne z otrzymaniem zapłaty w przypadku dostawy za pobraniem przez firmę kurierską. Za moment otrzymania zapłaty (przedpłaty) w obrocie bezgotówkowym uważa się datę wpływu pieniędzy na rachunek bankowy sprzedawcy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( Dz. U. z 2000r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. z 2000r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2004r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.)
Anna Piątek-Wilkos
Senior Konsultant
Departament Outsourcingu Rachunkowości