Czym jest podatkowa grupa kapitałowa?
Podatkowa grupa kapitałowa (PGK), to instytucja prawa podatkowego, uregulowana w ustawie o CIT. PGK może zostać utworzona z co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną (spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), które pozostają w związkach kapitałowych. Założeniem tego modelu jest możliwość wspólnego rozliczania dochodów i strat przez spółki wchodzące w skład grupy. Przy czym odpowiedzialna za rozliczenia podatkowe CIT jest spółka dominująca.
W teorii rozwiązanie to wydaje się interesujące, jednakże faktyczne warunki utworzenia PGK powodują, że relatywnie mało podmiotów może lub chce skorzystać z tej formy. Świadczą o tym dane opublikowane przez Ministerstwo Finansów 1 grudnia 2021 r. pokazujące, że w 2020 roku jako PGK rozliczyły się 62 podmioty.
W Polskim Ładzie przewidziano liberalizację przepisów dotyczących PGK, stąd też można oczekiwać poszerzenia się grona tych podatników.
PGK - kryteria przed 2022 rokiem
W ustawie o CIT, w brzmieniu obowiązującym do końca 2021 roku, kryteria, które musiały zostać spełnione przez grupę spółek kwalifikujących się do podatkowej grupy kapitałowej obejmowały m.in.:
- przeciętny kapitał zakładowy przypadający na każdą ze spółek - nie niższy niż 500 000 zł;
- jedna ze spółek w grupie, tzw. spółka dominująca, musiała posiadać bezpośredni 75% udział w kapitale zakładowym pozostałych spółek (tzw. spółek zależnych);
- umowa utworzenia podatkowej grupy kapitałowej musiała być zawarta w formie aktu notarialnego na okres co najmniej 3 lat podatkowych (umowa ta musi zostać zarejestrowana przez naczelnika urzędu skarbowego);
- podatkowa grupa kapitałowa musiała osiągnąć za każdy rok podatkowy udział dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 2%.
Jakie zmiany obowiązują od 1 stycznia 2022 roku?
Znaczącą zmianą jest obniżenie przeciętnego kapitału zakładowego przypadającego na każdą ze spółek z 500 000 zł na 250 000 zł.
Uchylono także przepis zakazujący spółkom zależnym posiadania udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę.
Dochodzi do częściowego odformalizowania sposobu zawarcia umowy PGK, umowa utworzenia PGK musiała być jak dotąd zawarta w formie aktu notarialnego. Od początku bieżącego roku wymóg ten został zniesiony - wystarczy, że umowa będzie miała formę pisemną.
Kolejna z pozytywnych zmian to derogacja przepisu nakazującego PGK osiągnięcie za każdy rok podatkowy udziału dochodów przychodach w wysokości co najmniej 2%.
Zmiana nastała również w zakresie reorganizacji w strukturach PGK.
Przepis w dotychczasowym brzmieniu nakazywał, aby po rejestracji umowy podatkowa grupa kapitałowa nie była rozszerzona o inne spółki ani pomniejszona o którąkolwiek ze spółek tworzących tę grupę, z wyjątkiem przejęcia spółki tworzącej podatkową grupę kapitałową przez inną spółkę z tej podatkowej grupy kapitałowej, chyba że połączenie spółek tworzących podatkową grupę kapitałową prowadzi do zmniejszenia ich liczby poniżej dwóch.
W obecnym brzmieniu przepis stanowi, że po rejestracji umowy podatkowa grupa kapitałowa nie może być rozszerzona o inne spółki ani pomniejszona o którąkolwiek ze spółek tworzących tę grupę, z wyjątkiem:
- przejęcia w drodze łączenia spółki zależnej tworzącej podatkową grupę kapitałową przez inną spółkę z tej podatkowej grupy kapitałowej lub przez zawiązanie przez spółki tworzące podatkową grupę kapitałową nowej spółki z tej grupy, chyba że prowadzi to do zmniejszenia liczby spółek tworzących podatkową grupę kapitałową poniżej dwóch;
- podziału spółki zależnej tworzącej podatkową grupę kapitałową przez zawiązanie nowej spółki lub nowych spółek zależnych, które staną się członkiem tej podatkowej grupy kapitałowej.
Zmiany jakie zaszły w przepisach dotyczących PGK można jednoznacznie określić jako krok w dobrą stronę. Widać trend otwierania się PGK dla szerszej kategorii podmiotów (np. kwota przeciętnego kapitału zakładowego przypadającego na każdą z spółek jest sukcesywnie zmniejszana początkowo z 1 000 000 zł, następnie do 500 000 zł, a obecnie do 250 000 zł). Niemniej jednak nadal jest to rozwiązanie, z którego nie skorzystają mniejsze podmioty, gdyż abstrahując od pozostałych warunków stworzenia PGK, sam kapitałowy „próg wejścia” pozostaje wysoki.
Szymon Dembowski, Konsultant podatkowy, Taxeo Komorniczak i Wspólnicy sp.k.