Poślizg na budowie ukarany
Spółka zawarła umowę o wykonanie robót budowlanych (jako wykonawca). Pomimo, że realizacja zadania potraktowana była przez spółkę priorytetowo, m.in. zapewniony był nadzór ze strony dostawcy materiałów, nie udało się uniknąć błędów i wykonać robót w terminie.
Prace zakończono kilka miesięcy po terminie przewidzianym w umowie. Inwestor obciążył spółkę karą za nieterminową realizację zadania, wynikającą z umowy.
Spółka wnioskowała o odstąpienie od realizacji kary, argumentując, że przekroczenie terminu określonego w umowie spowodowane było niedostosowaniem czasu wykonania zadania do jego charakteru m.in. poprzez nieuwzględnienie czasu potrzebnego na niezbędne poprawki.
Inwestor nie uwzględnił argumentów spółki, domagając się zapłaty kary. W konsekwencji spółka przelała stosowną kwotę na konto inwestora.
Warto zobaczyć: Zeznanie roczne CIT-8 – kto i kiedy powinien je złożyć?
Kara zapłacona ale może jest kosztem?
Na tle powyższego stanu faktycznego, spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację, w którym zapytała, czy wydatek poniesiony z tytułu kary może zaliczyć w poczet kosztów podatkowych.
Zdaniem spółki, zapłacona kara umowna ma bezspornie bezpośredni związek z prowadzoną przez nią działalnością, a wydatek został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów. Ponadto, niezapłacenie kary, zdaniem spółki, doprowadziłoby do pogorszenia stosunków z głównym odbiorcą jej usług jakim jest inwestor, a w konsekwencji zmniejszyłoby to szanse uzyskania kolejnych kontraktów i spowodowałoby utratę źródła przychodów.
Niewywiązanie się z obowiązku mogłoby również skutkować a negatywnym wpływem na wizerunek spółki.
Organ podatkowy podzielił to stanowisko. Podniósł, że na podstawie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów m.in. wydatków związanych z zapłatą kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
W konsekwencji przepis ten wyklucza z kosztów uzyskania przychodów kary umowne i odszkodowania wyłącznie z tytułów w nim wymienionych.
Zatem, jeżeli spółka realizując umowę na podstawie kontraktu, działała przy zachowaniu zasad należytej staranności, a naliczona kara wynika z okoliczności na które spółka nie miała wpływu i jest związana z uzyskiwanym przez nią przychodem w ramach prowadzonej działalności, to uznać ją należy za koszt poniesiony w celu zachowania oraz zabezpieczenia źródła przychodu.
Wydatek spełnia definicję kosztów
Generalnie zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT do kosztów uzyskania przychodów zalicza się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. ustawy o CIT.
Wśród wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów podatnika, wymienione zostały kary umowne i odszkodowania z tytułu wad wykonanych robót i usług oraz zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót i usług.
Analizując przedstawiony stan faktyczny spółki, należy się zgodzić z jej stanowiskiem, oraz ze stanowiskiem organu wydającego interpretację, iż spółka miała prawo zaliczyć kary umowne z tytułu opóźnienia w wykonaniu robót do kosztów uzyskania przychodów. Co do zasady, zgodnie z art. 16 ust. 1. pkt 22 ustawy o CIT wyłączeniu z kosztów podatkowych podlegają kary umowne związane z wadliwym wykonaniem zobowiązania (a nie zbyt późnym jego wykonaniem).
W związku z tym kara wynikająca z wykonania usługi w późniejszym terminie (niż przewidywała umowa) może być zakwalifikowana jako stanowiąca koszt uzyskania przychodu.
Należy jednak podkreślić, że sam fakt, że wydatek nie został enumeratywnie wskazany w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie może niejako automatycznie uzasadniać kwalifikacji wydatku jako kosztu uzyskania przychodu. Wydatek taki musi bowiem spełniać warunki określone w art. 15 ustawy o CIT.
Zobacz także: Jakie są skutki podatkowe zwrotu pobranej nienależnie kary umownej?
Podkreślił to również w swojej interpretacji organ podatkowy. Między innymi oznacza to, że pomiędzy wydatkiem a przychodami podatnika musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Warto zwrócić uwagę, iż w opinii spółki zapłacenie kary umownej miało za zadanie utrzymać poprawne relacje z głównym odbiorcą jej usług oraz zachować pozytywny wizerunek spółki.
Ponadto spółka realizując umowę na podstawie kontraktu, działała przy zachowaniu zasad należytej staranności, a kara wynikała z okoliczności niezależnych od spółki. W związku z tym zapłacenie kary umownej będzie stanowiło wydatek poniesiony w celu zabezpieczenie źródła przyszłych przychodów, a tym samym spełni definicję kosztu uzyskania przychodów.
Analogiczne przepisy znajdują się w ustawie o PIT. Powinny zatem być analogicznie interpretowane.
Źródło: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 29 grudnia 2011 r. (nr IPTPB3/423-302/11-2/PM).
Paulina Góra jest konsultantem w dziale prawno-podatkowym PwC