Członek zarządu a udziałowiec spółki
Na wstępie należy zaznaczyć, iż na gruncie przepisów Kodeksu spółek handlowych w skład zarządu mogą wchodzić osoby posiadające zróżnicowany status - członkiem zarządu może być zarówno osoba niebędąca udziałowcem, jak i osoba będąca równocześnie udziałowcem spółki. Powyższe rozróżnienie ma istotne znaczenie w kontekście kwalifikacji wydatków do kosztów podatkowych, gdyż w myśl art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz wspólników.
Ponadto warto pamiętać, iż przepis art. 16 ust. 1 pkt 38a ustawy o CIT - który stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji – nie znajduje zastosowania do wydatków poniesionych w związku z funkcjonowaniem zarządu.
Monitor Księgowego – prenumerata
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Ogólne zasady zaliczania wydatków do kosztów podatkowych
Tytułem wyjaśnienia, należy wskazać, iż na gruncie ustawy o CIT, zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlegają koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tejże ustawy (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT). Powyższa definicja ustawowa ma charakter ogólny, z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnopodatkowej.
Powyższe ma znaczenie zwłaszcza w przypadku kwalifikacji określonego wydatku poniesionego na funkcjonowanie zarządu, gdyż ustawa o CIT nie przewiduje w tym zakresie szczególnych regulacji. Tak więc podatnikowi pozostaje zbadanie istnienia związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem przezeń kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą jego powstania, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania. Co równie istotne, należy pamiętać, że wydatek powinien zostać prawidłowo udokumentowany, a zgromadzona dokumentacja powinna jednoznacznie wskazywać na związek wydatku z działalnością spółki. Wobec powyższego, najistotniejsza jest właściwa identyfikacja przez podatnika celu wydatku i jego związku z prowadzoną działalnością.
Korekta kosztów podatkowych od 2016 roku - nowe zasady
Stanowisko organów podatkowych
Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, wydatki związane z zakwaterowaniem członków zarządu w hotelu, należy rozpatrywać pod kątem ich wpływu na uzyskany przychód, tj. czy w wyniku pobytu w kraju w dniach zakwaterowania członków zarządu powstał przychód, który byłby niemożliwy do uzyskania bez ich obecności. Przykładem kosztu, który może mieć związek z prowadzoną prze spółkę działalnością gospodarczą, stanowi wydatek poniesiony na zakwaterowanie w hotelu członka zarządu, który w ramach wizytacji spółki odbywa spotkania związane z funkcjonowaniem spółki.
Jednakże należy podkreślić, iż nie jest wystarczające samo wskazanie, iż wydatki dla członków zarządu są bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodów i zarachowaniem źródła przychodów spółki, w taki sposób, że ich poniesienie umożliwia funkcjonowanie zarządu spółki. Podatnik powinien ponadto zadbać o udowodnienie w jaki sposób wydatki te umożliwiły funkcjonowanie spółce, np. udowodnienie z kim odbywały się spotkania
w czasie pobytu członków zarządu, czego dotyczyły, jakie są ich efekty, co pozwoli na weryfikację stanowiska podatnika przez organ podatkowy (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27.08.2015 r., znak IP-PB3-423-894/08-3/ER).
Jednocześnie zauważyć należy, iż aby wydatki dotyczące członka zarządu można było uznać za koszty podatkowe co do zasady winien łączyć go ze spółką stosunek pracy lub inny równorzędny. Natomiast jeżeli członek zarządu nie jest pracownikiem spółki, konieczność ponoszenia przez spółkę wydatków na jego rzecz powinna wynikać z prawidłowo zawartych umów (np. cywilnoprawnych), a w przypadku ich braku - z uchwał wspólników podjętych zgodnie z prawem albo mieć podstawę w umowie spółki, czy też wynikać z postanowień regulaminów lub statutu, przewidujących zwrot należności z tytułu wydatków na rzecz osób niebędących pracownikami spółki (por. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 8.02.2013 r., znak IBPBI/2/423-1421/12/SD).
Tomasz Musialski, Kierownik Zespołu Podatków Bezpośrednich ECDDP Sp. z o.o.