Jakie odsetki od zaległości podatkowych i odsetki od składek ZUS obowiązują w 2025 roku? Jaka jest obniżona stawka odsetek podatkowych? Jakie są zasady zaokrąglania odsetek podatkowych? Jaka jest minimalna wysokość naliczanych odsetek za zwłokę? Ile wynosi opłata prolongacyjna?
- Odsetki podatkowe i odsetki ZUS zależą od stopy lombardowej NBP
- Odsetki od zaległości podatkowych (odsetki podatkowe) w 2025 r.
- Zaokrąglanie odsetek podatkowych
- Minimalna wysokość naliczanych odsetek za zwłokę
- Odsetki od składek na ubezpieczenia społeczne (odsetki ZUS) w 2025 roku
Odsetki podatkowe i odsetki ZUS zależą od stopy lombardowej NBP
Przyzwyczailiśmy się do niezmiennych stóp procentowych NBP, a więc i niezmiennych odsetek od zaległości podatkowych, które zależą od poziomu stopy lombardowej. Dlatego tym bardziej trzeba zwrócić uwagę na dwie decyzje Rady Polityki Pieniężnej:
- z 7 maja 2025 r., która obniżyła od 8 maja br. wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 pkt proc. oraz
- z 2 lipca 2025 r., która obniżyła od 3 lipca br. wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 pkt proc.
W czerwcu br RPP nie zmieniła stóp procentowych.
Od 3 lipca 2025 r. podstawowe stopy procentowe NBP wynoszą:
- stopa referencyjna 5,00% w skali rocznej;
- stopa lombardowa 5,50% w skali rocznej;
- stopa depozytowa 4,50% w skali rocznej;
- stopa redyskontowa weksli 5,05% w skali rocznej;
- stopa dyskontowa weksli 5,10% w skali rocznej.
Stopy te nie zmienią się na pewno do 3 września 2025 r., kiedy to zakończy się następne decyzyjne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej.
Przypomnijmy, że od 8 maja 2025 r. do 2 lipca 2025 r. podstawowe stopy procentowe NBP wynosiły:
- stopa referencyjna 5,25% w skali rocznej;
- stopa lombardowa 5,75% w skali rocznej;
- stopa depozytowa 4,75% w skali rocznej;
- stopa redyskontowa weksli 5,30% w skali rocznej;
- stopa dyskontowa weksli 5,35% w skali rocznej.
A wcześniej do 7 maja 2025 r. (od 5 października 2023 r.) podstawowe stopy procentowe NBP wynosiły:
- stopa referencyjna 5,75% w skali rocznej;
- stopa lombardowa 6,25% w skali rocznej;
- stopa depozytowa 5,25% w skali rocznej;
- stopa redyskontowa weksli 5,80% w skali rocznej;
- stopa dyskontowa weksli 5,85% w skali rocznej.
Wysokość stopy lombardowej NBP ma wpływ na stawkę odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od składek ZUS.
Odsetki od zaległości podatkowych (odsetki podatkowe) w 2025 r.
Stawki od 3 lipca 2025 r.
Od 3 lipca 2025 roku obowiązują następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych:
13,00% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych,
6,50% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej),
6,50% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej),
19,50% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej).
Na podstawie art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Aktualnie suma 200% stopy lombardowej i 2% wynosi 13% (200% x 5,50% + 2% = 13,00%) w skali roku.
Natomiast zgodnie z art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej, obniżona stawka odsetek za zwłokę wynosi 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych określonej w art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej.
Zaś na podstawie art. 57 § 2 Ordynacji podatkowej, stawka opłaty prolongacyjnej jest równa obniżonej stawce odsetek za zwłokę.
Wyżej wskazane stawki zostaną jeszcze potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów. Ale bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązują od 3 lipca 2025 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP.
Stawki te nie zmienią się przynajmniej do końca najbliższego posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej, tj. do 3 września 2025 r.
Stawki od 8 maja do 2 lipca 2025 r.
Od 8 maja do 2 lipca 2025 roku obowiązywały następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych:
13,50% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych,
6,75% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej),
6,75% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej),
20,25% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej).
Na podstawie art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Aktualnie suma 200% stopy lombardowej i 2% wynosi 13,5% (200% x 5,75% + 2% = 13,50%) w skali roku.
Natomiast zgodnie z art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej, obniżona stawka odsetek za zwłokę wynosi 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych określonej w art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej.
Zaś na podstawie art. 57 § 2 Ordynacji podatkowej, stawka opłaty prolongacyjnej jest równa obniżonej stawce odsetek za zwłokę.
Wyżej wskazane stawki zostały potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 9 maja 2025 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych - Monitor Polski 2025 r. poz. 457. Ale bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązują od 8 maja 2025 r., czyli od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP.
Stawki do 7 maja
Warto pamiętać, że do 7 maja 2025 roku obowiązywały następujące stawki odsetek od zaległości podatkowych (stawki te obowiązywały od 5 października 2023 r.):
14,50% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych,
7,25% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej),
7,25% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej),
21,75% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej).
Wyżej wskazane stawki zostały potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów (z 10 października 2023 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, opublikowanym w Monitorze Polskim z 12 października 2023 r. - poz. 1101).
Jednak bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - te stawki odsetek podatkowych obowiązywały od 5 października 2023 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej zmieniającej stopę lombardową NBP - do 7 maja 2025 r (bo od 8 maja 2025 r. weszła w życie nowa uchwała RPP).
Zaokrąglanie odsetek podatkowych
Na podstawie art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej odsetki za zwłokę i opłatę prolongacyjną zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.
Minimalna wysokość naliczanych odsetek za zwłokę
Zgodnie z art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej.
Opłata pobierana przez Pocztę Polską (tj. aktualnego operatora wyznaczonego do pełnienia powszechnych usług pocztowych - do końca 2025 roku) za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, wynosi od dłuższego czasu (także i w 2025 roku) - 2,90 zł. Zatem trzykrotność tej opłaty wynosi (3 x 2,90 zł) 8,70 zł.
Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r.
Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2016 r.
Kalkulator odsetek od zaległości podatkowych
Odsetki od składek na ubezpieczenia społeczne (odsetki ZUS) w 2025 roku
W myśl art. 23 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa z wyłączeniem art. 56a.
Stąd również stawka odsetek od zaległości składkowych wynosi od 3 lipca 2025 roku 13,00% w skali roku tyle samo, co podstawowa stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych.
A wcześniej:
- od 8 maja 2025 r. do 2 lipca 2025 r. stawka ta wynosiła: 13,5% w skali roku,
- od 5 października 2023 r. do 7 maja 2025 r. stawka ta wynosiła: 14,5% w skali roku.
Przy czym (od 18 września 2021 r.) zgodnie z ust. 1a ww. art. 23 odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 1b–1f.
W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło od 1 stycznia do kwoty 4666 zł brutto.
A zatem od 1 stycznia 2025 r. graniczną kwotą dla naliczania odsetek ZUS jest kwota 46,66 zł (4666 zł × 1%).
Poradnik ZUS: "Zasady naliczania odsetek za nieterminowe opłacenie składek"
Kalkulator odsetkowy dla płatników składek
Oprac. Paweł Huczko