Czy na gruncie art. 30e ustawy o PIT powstał obowiązek podatkowy?
Zdaniem organów podatkowych - TAK. Jednak w listopadzie 2011 r. pojawiło się orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, kwestionujące stanowisko fiskusa.
Stanowisko i argumentacja organów podatkowych
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o PIT źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m. in.:
1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz
3. prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów,
jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
Umowny bądź sądowy dział spadku polega na przyznaniu rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, podczas gdy drugi z współwłaścicieli może otrzymać spłatę. Czynność ta w świetle prawa cywilnego stanowi zdaniem fiskusa formę odpłatnego zbycia, o którym m.in. mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o PIT.
W przypadku nieruchomości nabytych w latach 2007 od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku i jest płatny w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie.
Podstawą obliczenia podatku zgodnie z art. 30e ust. 2 ustawy o PIT jest dochód. Stanowi on różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d ustawy o PIT, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.
Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 1 ustawy o PIT).
Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ustawy o PIT za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się też udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.
Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o PIT nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.
Stanowisko WSA w Łodzi
Sąd ten uznał w wyroku z 9 listopada 2011 r. uznał, że spadkobierca, który otrzymał spłatę na skutek działu spadku nie musi płacić PIT. A tezę tą powtórzyć musiał w konsekwencji ww. wyroku WSA w Łodzi - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu.
Zdaniem WSA otrzymanie przez spadkobiercę w wyniku działu spadku kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Okoliczność, że suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego jest decydująca dla braku opodatkowania PIT.
Więcej w tekście Spłaty otrzymane w ramach działu spadku nie podlegają PIT
Jest to na razie pojedynczy wyrok i nie został potwierdzony przez NSA, przez co nie może oznaczać jasnej wskazówki dla podatników. Pokazuje jednak, że interpretacja fiskusa nie jest jedyną dopuszczalną w tej materii.