W dniu 7 stycznia 2015 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wydał 2 interpretacje (w zakresie PIT - nr IBPP2/443-987/14/IK i VAT - nr IBPBI/1/415-1164/14/AP), w których uznał, że tzw. wirtualna prostytucja (świadczona poprzez Internet, np. przy pomocy kamery internetowej) nie jest prostytucją sensu stricto i dlatego nie należy do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Dlatego też taka działalność powinna być opodatkowana zarówno PIT, jak również VAT.
Prostytucja a podatek. Wirtualna prostytucja opodatkowana PIT jak działalność wykonywana osobiście albo jak działalność gospodarcza
Wnioskodawczyni, będąca polskim rezydentem podatkowym wskazała we wniosku o indywidualną interpretację podatkową, że trudni się tzw. wirtualną prostytucją. Polega ona na tym, że jej klient określa czas wykonywania usługi seksualnej i płaci Wnioskodawczyni wynagrodzenie, a następnie Wnioskodawczyni łączy się z nim poprzez Internet z użyciem kamery internetowej w ustalonym przez strony terminie. Wnioskodawczyni i klient mają w tym opłaconym czasie kontakt wizualny przez kamerę oraz mikrofon. Klient może na bieżąco i w zależności od swoich potrzeb kierować tym, co Wnioskodawczyni ma zrobić. Czynności Wnioskodawczyni nastawione są na zaspokojenie popędu seksualnego klienta (np. rozbieranie się, masturbacja, używanie erotycznych zabawek, przyjmowanie rozmaitych póz seksualnych, wydawanie dźwięków podniecenia, symulowanie realnego stosunku z klientem oraz spełnianie jego fantazji seksualnych, itp.). Wnioskodawczyni z wirtualnej prostytucji uzyskuje przychody.
Wnioskodawczyni zapytała Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach czy opisane we wniosku czynności wirtualnej prostytucji mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a tym samym, czy osiągane w ten sposób dochody (przychody) są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zdaniem Wnioskodawczyni, czynności wyżej opisane nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a za tym uzyskiwanie z nich przychodu nie rodzi obowiązków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych. Organ podatkowy nie zgodził się z tą tezą.
Czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
Dyrektor IS w Katowicach przypomniał na wstępie, że na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Definicję takich czynności zawiera art. 58 Kodeksu cywilnego:
§ 1 Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
§ 2 Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W związku z tym, przedmiotem prawnie skutecznej umowy, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT nie mogą być zachowania, które ze swej istoty są sprzeczne z prawami przyrody, ustawą lub zasadami współżycia społecznego i w konsekwencji w ogóle nie mogą być określone w treści ważnej i wywołującej zamierzone skutki umowy. Są to czynności, które w żadnych okolicznościach i warunkach, jakie przepisy prawa przewidują dla zawarcia wolnej od wad umowy, nie mogą być przedmiotem stosunku cywilnoprawnego, nawet hipotetycznie.
Prostytucja jest jedną z takich czynności. Problem w tym, że zdaniem organu podatkowego usługi świadczone przez Wnioskodawczynię nie można nazwać prostytucją.
Organ podatkowy stwierdził, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest definicji prostytucji. Przytoczył więc (zgodnie z regułami wykładni językowej) definicję zawartą w Słowniku Języka Polskiego (Polskie Wydawnictwo Naukowe PWN), zgodnie z którą prostytucja to uprawianie seksu za pieniądze. Dyrektor IS w Katowicach powołał się także na definicję zawartą w Wikipedii, zgodnie z którą prostytucja (nierząd), to oddanie własnego ciała do dyspozycji większej liczbie osób w celu osiągnięcia przez nie zaspokojenia seksualnego i pobieranie za to wynagrodzenia materialnego.
Zdaniem organu podatkowego usługi świadczone przez Wnioskodawczynię nie są prostytucją, bo pomiędzy Wnioskodawczynią a jej klientami nie dochodzi do kontaktu fizycznego (cielesnego), lecz wyłącznie wirtualnego. Jest to raczej pornografia lub cyberpornografia
Zatem (zdaniem Dyrektora IS w Katowicach) usługi te mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a więc również podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o ile nie są wykonywane w warunkach określonych w art. 202 Kodeksu karnego (publiczne prezentowanie treści pornograficznych w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy).
Według Dyrektora IS w Katowicach przychody uzyskiwane z tytułu świadczenia wskazanych przez Wnioskodawczynię usług mogą stanowić przychody z działalności wykonywanej osobiście, a jeżeli podejmowane w tym zakresie działania będą spełniać przesłanki określone w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Wirtualny nierząd opodatkowany VAT
Podobna argumentacja została zaprezentowana w zakresie VAT bowiem stan prawny jest w tym zakresie tożsamy. Zgodnie z art. 6 ok 2 ustawy o VAT przepisów tej ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Dlatego też zdaniem organu podatkowego opisana we wniosku usługa świadczona przez Wnioskodawczynię nie jest czynnością, która nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym zastosowanie znajdzie przepis art. 5 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT o opodatkowaniu tym podatkiem odpłatnego świadczenia usług.
Dochody z prawdziwej prostytucji bez podatku
Natomiast w przypadku zwykłej (nie wirtualnej) prostytucji interpretacje organów podatkowych są znacznie bardziej korzystne dla osób trudniących się tym zajęciem, bo potwierdzają brak obowiązku podatkowego.
W zakresie PIT można tu wskazać interpretację tego samego Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 kwietnia 2015 r. (nr IBPBII/1/4511-14/15/ASz). Organ podatkowy stwierdził, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest definicji prostytucji. Przytoczył więc (zgodnie z regułami wykładni językowej) definicję zawartą w Słowniku Języka Polskiego (Polskie Wydawnictwo Naukowe PWN), zgodnie z którą prostytucja to uprawianie seksu za pieniądze. Dyrektor IS w Katowicach powołał się także na definicję zawartą w Wikipedii, zgodnie z którą prostytucja (nierząd), to oddanie własnego ciała do dyspozycji większej liczbie osób w celu osiągnięcia przez nie zaspokojenia seksualnego i pobieranie za to wynagrodzenia materialnego.
Biorąc pod uwagę wskazany we wniosku o interpretację podatkową stan faktyczny Dyrektor IS w Katowicach uznał, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z prostytucją w rozumieniu powołanej powyżej definicji. Stąd czynności wykonywane przez Wnioskodawczynię nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy i w konsekwencji nie mogą również podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy o PIT.
Tak samo zinterpretował przepisy Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6 grudnia 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.829.2021.3.AP).
Czy są to dochody z nieujawnionych źródeł?
Osoby trudniące się tym szczególnym zajęciem mogą też mieć problem z udowodnieniem osiągania dochodu z tego nieopodatkowanego źródła, zwłaszcza w kontekście opodatkowania dochodów z nieujawnionych źródeł sankcyjną stawką 75% PIT.
Tego problemu dotyczy indywidualna interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 13 kwietnia 2015 r. (IBPBII/1/4511-86/15/ASz).
Pytanie (czy środki pieniężne na pokrycie wydatków na zakup nieruchomości mogą podlegać opodatkowaniu jako nieujawnione źródła przychodu stawką 75%, jeżeli zostały uzyskane z uprawiania nierządu?) zadała pewna Wnioskodawczyni, która deklarowała uprawianie nierządu przez 9 lat. Dochody z tej „działalności” nie były przez nią opodatkowane ani deklarowane fiskusowi w żaden sposób. Dochody te planowała przeznaczyć na zakup nieruchomości.
Wnioskodawczyni szczegółowo wyjaśniała, że każda suma uzyskana z uprawiania nierządu była systematycznie i okresowo wpłacana przez nią na rachunki bankowe. Wnioskodawczyni ogłaszała się na licznych odpowiednich portalach internetowych, zawierających oferty i ogłoszenia świadczenia usług związanych z nierządem pod stałymi pseudonimami celem zareklamowania swoich usług. Na portalach widnieją zdjęcia Wnioskodawczyni z zamazaną twarzą. Jednakże pomimo powyższego, Wnioskodawczyni dysponuje oryginalnymi zdjęciami z sesji, z której zdjęcia zostały umieszczone na poszczególnych portalach. Nadto na portalach internetowych Wnioskodawczyni umieszczała numer telefoniczny, cennik oraz godziny pracy, a czasami także adres mailowy. W kontaktach z klientami był używany osobny i zawsze ten sam numer telefonu. Usługi były wykonywane w specjalnie wynajętym lokalu lub hotelu. Wnioskodawczyni dysponuje stosownymi umowami najmu.
Początkowo Dyrektor Izby Skarbowej odmówił wydania interpretacji. Jednak na skutek wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 10 września 2014 r. (sygn. Akt I SA/Kr 1009/14) wydał ostatecznie interpretację z 13 kwietnia 2015 r. (IBPBII/1/4511-86/15/ASz), w której zgodził się z Wnioskodawczynią, że czynności wykonywane przez nią nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Tym samym nie mogą również podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, co wynika z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji przychody z uprawiania nierządu mogą być traktowane jako dochody „wolne od opodatkowania”. Do dochodów z tego tytułu nie znajduje bowiem zastosowanie art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który to artykuł traktuje o przychodach nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Tym samym wydatkowanie środków uzyskanych z uprawiania własnego nierządu na zakup nieruchomości nie będzie skutkować zastosowaniem 75% stawki podatku, określonej na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Oczywiście to Wnioskodawczyni powinna przynajmniej uprawdopodobnić fakt prowadzenia tej „działalności”, jak również potwierdzić wiarygodność wysokości zarobionych w ten sposób kwot.
oprac. Paweł Huczko