Wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) powstaje między małżonkami z mocy ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa i obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jego trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).
Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Wspólność ustawową charakteryzują dwie podstawowe cechy: wspólność dorobku i wspólność o charakterze łącznym, a oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym.
Polecamy: Kontrola podatkowa
Oznacza to, że ustanie małżeństwa, w wyniku np. orzeczenia sądu, rozwiązującego małżeństwo, powoduje ustanie z mocy prawa wspólności majątkowej małżeńskiej.
Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym, i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera zamknięty katalog nabycia rzeczy i praw majątkowych, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Objęciu tym podatkiem podlega, nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych na tym terytorium wykonywanych, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Polecamy: Podatek od spadków i darowizn
W przypadku nabycia w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.
W omawianym przypadku dochodzi do podziału majątku pomiędzy byłymi małżonkami i jest to odpłatny podział majątku. Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie wymienia odpłatnego podziału majątku, do której miałyby zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zniesienie współwłasności, jak i podział majątku są odmiennymi czynnościami prawnymi posiadającymi odmienne regulacje w przepisach. Nieodpłatne zniesienie współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie wymienia natomiast nabycia majątku na skutek podziału majątku wspólnego. Dlatego należy uznać, że podział majątku małżonków nie podlega podatkowi od spadków i darowizn.
Źródło: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 3 czerwca 2011 - nr IPPB2/436-194/11-2/AF.
Podstawa prawna:
- art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego