Zakup mieszkania na kredyt zaciągnięty wspólnie z rodzicami
Zdarza się dość często, że młode osoby kupują sobie mieszkanie na kredyt, który zaciągają wspólnie (solidarnie) z rodzicami. Powody są oczywisty. Młodzi, wchodzący dopiero na rynek pracy nie mają często ani zdolności kredytowej ani wkładu własnego, by zaciągnąć taki kredyt, który sfinansowałby koszt zakupu mieszkania. Kredyt jest wspólny ale mieszkanie już niekoniecznie. Może być zakupione jedynie przez np. córkę.
Co dalej? W przypadku kredytu zaciągniętego przez kilka osób solidarnie, każdy z kredytobiorców może spłacać raty tego kredytu niezależnie od innych. Oznaczać, to może, że np. przez jakiś czas tylko rodzice spłacają raty kredytu zaciągniętego ze swoimi pełnoletnimi dziećmi (córką, synem).
Co z podatkiem od darowizn?
W takiej sytuacji pojawia się pytanie, czy przypadkiem nie mamy do czynienia z darowizną. Bo jeżeli tak, to trzeba przecież zapłacić podatek od darowizn (przewidziany w ustawie o podatku od spadków i darowizn), a przynajmniej (jeżeli chodzi o najbliższą rodzinę) złożyć zgłoszenie SD-Z2.
Okazuje się, że spłacanie kredytu przez rodziców w wyżej opisanej sytuacji nie może być uznane za darowiznę. Przyznają to same organy podatkowe.
Czym jest darowizna?
Na podstawie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Ponadto przepis art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wymaga, by oświadczenie darczyńcy o darowiźnie było złożone w formie aktu notarialnego. Ale umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Patrząc na ww. przepisy Kodeksu cywilnego pozornie wydaje się, że spłata rat kredytu (zaciągniętego solidarnie przez pełnoletnią córkę wraz z rodzicami) przez samych rodziców jest darowizną na rzecz córki. Zwłaszcza w sytuacji, gdy tylko córka jest właścicielem mieszkania kupionego na kredyt.
Solidarność dłużników
Jednak trzeba też wskazać na art. 366 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel (np. bank udzielający kredytu) może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników (np. kredytobiorców) łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Jest to tzw. solidarność dłużników. A aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela (np. spłacenia kredytu), wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
Rozliczenia między solidarnymi dłużnikami nie mają znaczenia dla tej solidarnej odpowiedzialności za wspólnie zaciągnięty dług (np. kredyt). Przy czym warto pamiętać, że zgodnie z art. 376 Kodeksu cywilnego jeżeli np. tylko jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, to może on żądać (w języku prawniczym nazywa się to "regres") od pozostałych współdłużników zwrotu poniesionych kosztów spłaty długu (ponad swoją "część" długu) w częściach równych - chyba, że dłużnicy solidarni umówili się inaczej.
Warto zauważyć, że z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.
Spłata rat kredytu przez solidarnego kredytobiorcę to nie darowizna
Zdaniem organów podatkowych w przypadku, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.
Tak stwierdził m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 7 czerwca 2021 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4015.73.2021.2.BB).
"W związku z powyższym należy stwierdzić, że w opisanym zdarzeniu, spłata rat kredytu (zaciągniętego solidarnie przez Wnioskodawczynię wraz z rodzicami) przez rodziców Wnioskodawczyni nie rodzi po jej stronie skutków podatkowych na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż czynność ta nie przesądza o darowiźnie. Tym samym po stronie Wnioskodawczyni nie powstanie obowiązek w podatku od spadków i darowizn z tego tytułu, co oznacza, że nie jest także zobowiązana do składania zgłoszenia SD-Z2."- uznał ostatecznie Dyrektor KIS.
Paweł Huczko