Podatek od darowizny dotyka wielu osób w Polsce. W ubiegłym roku wprowadzono znaczące zmiany w przepisach dotyczących podatku od spadków i darowizn, które wpłynęły na kwoty wolne od podatku. W tym artykule skupimy się na aktualnym stanie prawnym, przywołując obowiązujące regulacje.
- Podatek od darowizny - aktualny stan prawny
- Grupy podatkowe w podatku od spadków i darowizn
- Jaka kwota darowizny jest wolna od podatku?
- Ile ma się czasu na zgłoszenie darowizny?
Podatek od darowizny - aktualny stan prawny
W lipcu ubiegłego roku weszła w życie ustawa z 26 maja 2023 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1059), która określiła nowe kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn. Zmiany te są istotne dla każdego, kto planuje przekazać lub otrzymać majątek w formie darowizny.
W efekcie zmian, kwoty wolne od podatku wzrosły kilkakrotnie, a skale podatkowe zostały zmodyfikowane na korzyść podatników. W związku z tym, obecnie istnieje możliwość otrzymania wyższych sum pieniężnych w formie darowizny bez obowiązku uiszczenia podatku.
Grupy podatkowe w podatku od spadków i darowizn
Wyjaśnijmy, że podatek od spadków i darowizn jest ustalany w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Grupy te są określone na podstawie stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa obdarowanego wobec darczyńcy, tj.:
- grupa I obejmuje małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- grupa II obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- grupa III obejmuje pozostałych nabywców.
Istnieje również tzw. grupa "zerowa", która obejmuje członków najbliższej rodziny, takich jak małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha. Przynależność do tej grupy oznacza możliwość skorzystania z pełnego zwolnienia z podatku, przy spełnieniu określonych warunków.
Jaka kwota darowizny jest wolna od podatku?
Zgodnie z nowymi przepisami, obecnie obowiązujące kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn zostały ustalone na następujących poziomach:
- 36 120 zł dla I grupy podatkowej,
- 27 090 zł dla II grupy podatkowej,
- 5 733 zł dla III grupy podatkowej.
Natomiast, stosownie do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek, skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn wynoszą od dnia 30 czerwca 2023 r.:
| Kwoty nadwyżki w zł | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 3% | |
| 11 833 | 23 665 | 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 665 | 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
| 2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 7% | |
| 11 833 | 23 665 | 828 zł 40 gr i 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 665 | 1893 zł 30 gr i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
| 3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 12% | |
| 11 833 | 23 665 | 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 655 | 3313 zł 20 gr i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
Należy też mieć na uwadze, że obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstaje w różnych momentach, w zależności od formy nabycia majątku. W przypadku darowizny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.
Ile ma się czasu na zgłoszenie darowizny?
W momencie przekroczenia kwot wolnych od podatku, o których była mowa powyżej, darowiznę należy zgłosić do urzędu skarbowego. Dokumentem właściwym będzie formularz SD-Z2 (zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych). Na zgłoszenie podatnik ma 6 miesięcy od dnia powstawia obowiązku podatkowego. W przypadku darowizny pieniężnej należy dodatkowo dostarczyć fiskusowi dokument otrzymania wpłaty, którym może być np. dowód przekazania pieniędzy na rachunek bankowy.
Podsumowując, podatek od darowizny uległ znaczącym zmianom w 2023 roku. Wzrost kwot wolnych od podatku i zmiana skal podatkowych na korzyść podatników to ważne informacje dla każdego, kto planuje przekazać lub otrzymać majątek w formie darowizny. Zrozumienie tych zmian i ich wpływu na indywidualne sytuacje podatkowe jest kluczowe dla uniknięcia niepotrzebnych obciążeń finansowych.
ustawa z 26 maja 2023 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1059)
rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek
ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn