Rozwód to zdarzenie, które nie tylko zmienia życie osobiste, ale również wprowadza zmiany w relacjach prawnych i finansowych. Jedną z takich kwestii jest darowizna od teściów po rozwodzie. Przyjrzymy się zatem, jakie skutki podatkowe niesie za sobą otrzymanie darowizny od teściów po rozwodzie.
- Podstawa prawna darowizny i podatku od darowizny
- Darowizna od teściów a rozwód
- Obliczanie podatku od darowizny
Podstawa prawna darowizny i podatku od darowizny
Darowizna, zgodnie z polskim prawem, jest umową, w której darczyńca zobowiązuje się do nieodpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego. W świetle Kodeksu cywilnego, darowizna wymaga zgodnego oświadczenia obu stron, a umowa darowizny dochodzi do skutku z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o jej przyjęciu.
W kontekście podatkowym, zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem darowizny podlega opodatkowaniu, choć nie zawsze taki podatek należy uiścić. Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Darowizna od teściów a rozwód
W przypadku darowizny od teściów po rozwodzie, kluczowe jest stwierdzenie, jak rozwód wpływa na status podatkowy darowizny. Posłużmy się w tym miejscu najnowszym wyjaśnieniem urzędowy. Otóż zgodnie z interpretacją Dyrektora Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 grudnia 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4015.130.2023.1.DR, powinowactwo wynikające z małżeństwa trwa mimo jego rozwiązania. Oznacza to, że teściowie (rodzice byłego męża) nadal zaliczani są do I grupy podatkowej w stosunku do byłej synowej, która jest w tym przypadku beneficjentem darowizny. To istotne, ponieważ grupa podatkowa wpływa na wysokość podatku od darowizny.
Urząd skarbowy uznał zatem za prawidłowe stanowisko podatniczki, wskazując: "Ma Pani rację twierdząc, powstałe w następstwie zawarcia związku małżeńskiego powinowactwo trwa także po jego rozwiązaniu, co oznacza, że Pani i rodzice byłego męża zaliczeni jesteście do I grupy podatkowej. Jeżeli darowizna od każdego z rodziców Pani byłego męża nie przekroczy kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. 36 120 zł z uwzględnieniem zasady, o której mowa w art. 9 ust. 2 ww. ustawy, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn".
Przypomnijmy, że do I grupy podatkowej ustawodawca zalicza małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Natomiast II grupa podatkowa obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Kolejna, III grupa podatkowa obejmuje pozostałych nabywców.
Obliczanie podatku od darowizny
Podatek od darowizny jest obliczany na podstawie wartości otrzymanego dobra. W naszym przypadku, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł dla I grupy podatkowej. W przypadku darowizny od teściów po rozwodzie, jeśli wartość darowizny od każdego z rodziców byłego męża nie przekroczy tej kwoty, nie powstaje obowiązek podatkowy.
Przy obliczaniu darowizny warto zwrócić uwagę także na art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w świetle którego: "Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie".
Reasumując, w praktyce, kwestie podatkowe związane z darowizną od teściów po rozwodzie wymagają dokładnego zrozumienia przepisów i potencjalnych obciążeń podatkowych. Ponadto, ważne jest, aby zachować wszelkie dokumenty związane z darowizną, takie jak umowa darowizny czy dowody przekazania środków.
art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
art. 9 ust. 1-2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn