dr Krzysztof Biernacki
Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu
Decyzja jest jedną z form zakończenia postępowania podatkowego (art. 207 par. 2 Ordynacji). Oznacza to, że przed wydaniem decyzji podatnik powinien być poinformowany o toczącym się postępowaniu, chociażby w formie postanowienia o jego wszczęciu, jeżeli podejmowane jest ono z urzędu (art. 165 par. 2 Ordynacji). Podatnikowi przysługuje bowiem prawo do czynnego udziału w toczącym się postępowaniu podatkowym, którego jest stroną (art. 123 par. 1 Ordynacji). Natomiast jego pominięcie poprzez np. niepoinformowanie o podjętych działaniach i wyłącznie przysłanie decyzji jest przesłanką do zaskarżenia decyzji w drodze odwołania lub wznowienia postępowania (art. 240 par. 1 pkt 4 Ordynacji).
Jeżeli faktycznie otrzymana decyzja w całości powiela treść uprzednio wydanej decyzji sprzed dwóch lat, oznacza to wydanie ponownej decyzji dotyczącej tego samego stanu faktycznego. Niezależnie od tego, czy nastąpiło to w wyniku pomyłki urzędnika, czy też jest celowym działaniem, czytelnik obowiązkowo musi podjąć działania mające na celu uchylenie otrzymanego orzeczenia. Pamiętać należy, iż postępowanie podatkowe jest odmianą procedury administracyjnej, gdzie obowiązuje zasada domniemania prawidłowości wydanej decyzji. W orzeczeniu z 20 lipca 1981r. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż każda decyzja ostateczna korzysta z domniemania prawidłowości, a zatem organ administracji, który wadliwą decyzję wydał, jest tą decyzją związany do czasu jej zmiany w sposób przewidziany prawem (SA 1478/81, ONSA 1981, nr 2, poz. 72). W kontekście pytania oznacza to, że powtórna decyzja wiąże zarówno organ, który ją wydał, jak też podatnika. Tym samym brak jakiegokolwiek działania mającego na celu uchylenie powtórnie otrzymanej decyzji prowadziłby do pozostawienia w obrocie prawnym decyzji wadliwej, jednakże obowiązującej wszystkie jej strony.
W pytaniu nie określono, jaki czas minął od otrzymania decyzji. W rozpatrywanym przypadku możliwe są bowiem dwie formy uchylenia takiego orzeczenia. Najczęściej występującym w praktyce środkiem zaskarżenia jest wniesienie odwołania ze wskazaniem przyczyn zaskarżenia. Podatnik ma na to tylko 14 dni od dnia otrzymania decyzji, a odwołanie wnosi się do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Natomiast jeżeli minął 14-dniowy termin na złożenie odwołania, decyzja staje się ostateczna. Oznacza to, iż brak jest zwykłych środków procesowych do jej wzruszenia i skorzystać trzeba z jednego z tzw. postępowań nadzwyczajnych. W rozpatrywanej sprawie będzie to stwierdzenie nieważności powtórnie otrzymanej decyzji na podstawie art. 247 par. 1 pkt 4 Ordynacji. Wniosek składa się bezpośrednio do organu wyższego stopnia, a zatem jeżeli była to decyzja naczelnika Urzędu Skarbowego, pismo winno się złożyć do dyrektora Izby Skarbowej. Ma on co do zasady miesiąc na rozpatrzenie wniosku. Następnie wydaje decyzję, w której stwierdza nieważność powtórnej decyzji lub odmawia takiego stwierdzenia. Na wydaną przez dyrektora decyzję przysługuje wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, a następnie skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Należy podkreślić, iż organ podatkowy może odmówić podjęcia postępowania o stwierdzenie nieważności w sytuacji, gdy od wydania decyzji minie więcej niż pięć lat.
(MGM)