Po doręczeniu tytułu wykonawczego organ egzekucyjny ma szereg możliwości wyegzekwowania swych należności. Może zastosować takie środki egzekucyjne, jak egzekucja z:
1. pieniędzy,
2. wynagrodzenia za pracę,
3. świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej,
4. rachunków bankowych,
5. innych wierzytelności pieniężnych,
6. praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków,
7. papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych,
8. weksla,
9. autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej,
10. udziału w spółce z o.o.,
11. pozostałych praw majątkowych,
12. ruchomości,
13. nieruchomości.
Najczęstsze formy egzekucji:
a) Organ egzekucyjny najszybciej może wyciągnąć od Ciebie swe należności poprzez egzekucję z pieniędzy. Dokonuje jej poprzez zajęcie Twego konta bankowego. Informację, w którym banku posiadasz swe konto osobiste i nawet jaki jest jego dokładny numer, podałeś sam na formularzu identyfikacyjnym/aktualizacyjnym NIP-3 lub NIP-1.
b) Inną, również popularną wśród ściągających podatki, formą egzekucji zaległości jest zapłata podatkowej poborcy skarbowemu, który „odwiedzi” Cię w Twym mieszkaniu.
c) Przy okazji wizyty w miejscu zamieszkania dłużnika, poborca skarbowy może dokonać zajęcia majątku ruchomego będącego własnością zobowiązanego (np. samochodu, sprzętu RTV i AGD, czy też innych wartościowych przedmiotów) lub majątku nieruchomego (nieruchomości: np. budynku, działki gruntu). Powinieneś wiedzieć, że zająć majątek nieruchomy organ egzekucyjny może tylko i wyłącznie w ostateczności, gdy inne środki egzekucyjne zawiodły (tzn. okazały się niemożliwe do wykonania lub zastosowania, np. nie pracujesz, nie masz żadnych oszczędności i wartościowych rzeczy, a jesteś właścicielem działki budowlanej). Po dokonaniu zajęcia majątku, organ egzekucyjny wycenia jego wartość i ogłasza licytację. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży przedmiotów czy też działki w licytacji, egzekutor przeznacza na poczet zaległości wraz odsetkami.
d) Gdy osiągasz dochody z tytułu zatrudnienia, organ egzekucyjny może dokonać zajęcia wynagrodzenia. W takim przypadku organ egzekucyjny prześle do Twego pracodawcy zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia podając Twoje dane dłużnika, kwotę, tytuł zaległości, a Tobie doręczy odpis tytułu wykonawczego.
W tym przypadku jesteś częściowo chroniony kwotą wolną niepodlegającą egzekucji.
Egzekucja zaległych podatków z wynagrodzenia za pracę może objąć maksymalnie połowę otrzymywanego wynagrodzenia, po uprzednim odliczeniu składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, lecz przy uwzględnieniu wszystkich dodatków i świadczeń w naturze. Ponadto nie można potrącić egzekwowanych należności podatkowych z pensji, która jest równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, które w 2008 roku wynosi 1.126 zł.
Są to tzw. gwarancje zachowania minimum bytowego dłużnika.
Przykład - Potrącenia z umów o pracę i umów zlecenia
W 2007 roku byłem zatrudniony w zakładzie na podstawie umowy o pracę na pełny etat wynagrodzeniem 3000 zł brutto. Dodatkowo podpisałem umowę zlecenia z moim pracodawcą, z której uzyskiwałem 1000 zł brutto. Komornik skarbowy dokonał zajęcia na poczetzaległości podatkowych moich wszystkich dochodów, które otrzymywałem odmojego pracodawcy.
Czy mój pracodawca mógł przekazać komornikowi całość moich miesięcznychdochodów ? Czy istnieje jakaś kwota, której nie można zająć ?
Jeżeli pracownik jest zatrudniony jednocześnie u tego samego pracodawcyna podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia, to przy dokonywaniupotrąceń na zajęcia komornicze z wynagrodzenia za pracę stosuje sięograniczenia wynikające z Kodeksu pracy, które nie obowiązują przykwotach uzyskiwanych przez pracownika z umowy zlecenia. Te zostanąpotrącone w całości.
Z wynagrodzenia za pracę, które obejmuje wszystkie jego składniki,pracodawca może potrącić w razie egzekucji świadczeńniealimenatycyjnych (zaległości podatkowych)- do 1/2 wynagrodzenia(art. 87 § 3 i 4 K.p.).
W przypadku egzekucji świadczeń niealimentacyjnych musi też pamiętać opozostawieniu pracownikowi kwoty wolnej od potrąceń, którą oblicza sięw sposób następujący:
1) wynagrodzenie netto pracownika:
- składki na ubezpieczenia społeczne: (3.000 zł x 18,71%) = 561,30 zł,
- składka na ubezpieczenie zdrowotne: (3.000 zł - 561,30 zł) x 9% = 219,48 zł,
- składka na ubezpieczenie zdrowotne odliczana od podatku: (3.000 zł - 561,30 zł) x 7,75% = 189 zł,
Zaliczka na podatek dochodowy:
3.000 zł - (108,50 zł + 561,30 zł) = 2.330,20 zł, po zaokrągleniu 2.330 zł;
(2.330 zł x 19%) - 47,71 zł = 394,99 zł;
394,99 zł - 189 zł = 205,99 zł, po zaokrągleniu 206 zł,
wynagrodzenie netto: 3.000 zł - (561,30 zł + 219,48 zł + 206 zł) = 2.013,22 zł;
2) dopuszczalna kwota potrącenia na świadczenia niealimentacyjne:
1/2 x (3.000 zł - 561,30 zł + 394,99 zł) = 1.021,86 zł
Taką też kwotę pracodawca przekaże na rachunek organu egzekucyjnego.
Z kolei zajęcie wynagrodzenia uzyskanego z umowy zlecenia, zawartej zwłasnym pracodawcą nie podlega żadnym ograniczeniom. Nie jest onowynagrodzeniem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy i nie podlegaochronie przed potrąceniami wynikającej z art. 87 K.p. Poza tym niezapewnia utrzymania pracownikowi, bo jego źródłem są środki uzyskiwaneze stosunku pracy. Zatem wynagrodzenie z umowy zlecenia może zostaćzajęte na rzecz sum egzekwowanych w całości.
e) Równoległą do zajęć wynagrodzeń, jeśli chodzi o pewność i skuteczność środków egzekucyjnych, jest egzekucja ze świadczeń emerytalnych, rentowych wypłacanych przez np. ZUS lub KRUS. Zajęcia w tym przypadku dokonuje się w analogiczny sposób jak z wynagrodzenia za pracę: organowi rentowo-emerytalnemu przesyła się zawiadomienie o zajęciu wypłacanego przez te organy świadczenia ze wskazaniem dłużnika, kwoty zaległości, tytułu zaległości podatkowej, a dłużnikowi odpis tytułu wykonawczego.
Agnieszka Dziekan – Arasimowicz
ekspert podatkowy
pracownik urzędu skarbowego