Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej do zakresu kontroli skarbowej należy m.in.:
1) kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych;
2) ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej;
3) kontrola źródeł pochodzenia majątku oraz przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych;
W ramach kontroli skarbowej prowadzonej w zakresie, o którym mowa w pkt 1–3, kontrola może obejmować również rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń przeciwko prawom własności intelektualnej.
Podczas kontroli inspektorzy kontroli skarbowej zwracają szczególną uwagę na naruszania w dziedzinie prawa autorskiego, przede wszystkim będą sprawdzać legalność programów komputerowych.
Co może Ci zrobić inspektor kontroli skarbowej
Działania kontrolne mają na celu zwalczanie szarej strefy oraz naruszeń w dziedzinie prawa autorskiego związanych z nielegalnym posługiwaniem się własnością intelektualną. Ponadto pośrednio przyczynią się do zwiększenia wpływów do budżetu państwa z tytułu zobowiązań podatkowych.
Podczas kontroli sprawdzane są:
- wykazy programów i aplikacji, które posiada, czyli ma zainstalowane na komputerach kontrolowany przedsiębiorca;
- faktury zakupu dokumentujące zakup systemów operacyjnych we wskazanej wersji,
- licencje na oprogramowanie,
- certyfikaty autentyczności programów, systemów i aplikacji.
- dokumenty, z których wynikać będzie, że dany produkt, czyli program, system lub aplikacja może znajdować się na więcej niż jednej stacji roboczej.
Nikt nie spodziewa się kontroli skarbowej
Jeżeli zostaną stwierdzone przypadki nielegalnego posługiwania się oprogramowaniem komputerowym Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej kierował będzie do właściwej prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
Rozpowszechnianie i zarazem korzystanie z "nielegalnego" oprogramowania powoduje powstanie odpowiedzialności karnej, na podstawie Kodeksu karnego oraz ustawy Prawo autorskie i prawa pokrewne.
Poza tym powoduje również powstanie odpowiedzialności w sferze cywilnoprawnej na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej przez pracownika przy wykonywaniu obowiązków służbowych - na podstawie Kodeksu pracy.
Innymi słowy, charakter odpowiedzialności oraz rodzaj kary za używanie nielegalnego oprogramowania zależne są od konkretnej sytuacji.
Za przestępstwo, czyli tzw. piractwo komputerowe przepisy Kodeksu karnego i ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych uznają sytuację, w której użytkownik rozprowadza, instaluje lub powiela program komputerowy niezgodnie z umową licencyjną lub w inny sposób łamie jej postanowienia, czym narusza prawa autorskie do oprogramowania.
Kodeks karny przewiduje dla osób odpowiedzialnych karę grzywny, karę ograniczenia wolności do 12 miesięcy, pozbawienia wolności na okres od 3 miesięcy do 5 lat oraz przepadek narzędzi przestępstwa, czyli nośników danych, komputerów i serwerów.
Korzystanie z oprogramowania polegające na rozpowszechnianiu cudzego utworu (programu komputerowego) bez uprawnienia albo wbrew warunkom umowy (np. bez licencji), jak też inne działania naruszające te prawa są zabronione pod groźbą kary także przez przepisy prawa autorskiego.
Na podstawie art. 116 § 1 prawa autorskiego i praw pokrewnych takie zachowanie jest zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Surowsza kara jest przypisana, jeżeli sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, albo uczynił sobie z takiego działania stale źródło dochodów, a łagodniejsza, gdy sprawca działał nieumyślnie.
Natomiast w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej, czyli cywilnoprawnej z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych lub majątkowych do oprogramowania, uprawniony podmiot może wystąpić z szeregiem roszczeń, przewidzianych w art. 79 prawa autorskiego.
W przypadku naruszenia autorskich praw majątkowych, między innymi może on żądać zaniechania naruszeń (np. zaniechania korzystania z programu) lub naprawienia szkody - na zasadach ogólnych lub poprzez zapłatę wynagrodzenia w przypadku zawinionego naruszenia praw - nawet do trzykrotności wysokości wynagrodzenia, które należałoby się za udzielenie zgody na korzystanie z programu (np. za licencję na taki program).
Źródło: Urząd Kontroli Skarbowej w Krakowie