Tajemnicą skarbową objęte są:
- dane zawarte w deklaracjach oraz innych dokumentacjach składanych przez podatników, płatników lub inkasentów oraz uzyskane z innych źródeł,
- akta spraw prowadzonych przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej,
- informacje uzyskane przez organy podatkowe z banków oraz z innych źródeł niż wyżej wymienione.
Do przestrzegania tajemnicy skarbowej obowiązani są:
1) pracownicy urzędów skarbowych oraz izb skarbowych;
2) funkcjonariusze celni i pracownicy urzędów celnych oraz izb celnych;
3) wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa oraz pracownicy urzędów ich obsługujących;
4) członkowie samorządowych kolegiów odwoławczych, a także pracownicy biur tych kolegiów;
5) minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz pracownicy Ministerstwa Finansów;
6) osoby odbywające staż, praktykę zawodową lub studencką w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub w innych organach podatkowych,
7) przedstawiciele obcej władzy obecni w toku czynności kontrolnych, w związku z prowadzeniem równoczesnych kontroli.
Wyżej wymienione osoby są obowiązane do złożenia na piśmie przyrzeczenia następującej treści: "Przyrzekam, że będę przestrzegał tajemnicy skarbowej. Oświadczam, że są mi znane przepisy o odpowiedzialności karnej za ujawnienie tajemnicy skarbowej.".
Zachowanie tajemnicy skarbowej obowiązuje również po ustaniu zatrudnienia, zakończeniu stażu lub praktyki. Do przestrzegania tajemnicy skarbowej obowiązane są również inne (niż ww.) osoby, którym udostępniono informacje objęte tajemnicą skarbową, chyba że na ich ujawnienie zezwala przepis prawa.
Tajemnicą skarbową nie są natomiast objęte osoby, których dotyczą informacje objęte tajemnicą skarbową.
Akta zawierające informacje wymienione w art. 182 ordynacji podatkowej, dotyczące sporządzenia i przekazania informacji o stronie postępowania w zakresie:
- posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków,
- posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków,
- zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych,
- nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi,
- obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi,
naczelnicy urzędów skarbowych oraz naczelnicy urzędów celnych mogą udostępnić wyłącznie:
1. ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, dyrektorowi izby skarbowej lub dyrektorowi izby celnej - w toku postępowania podatkowego, postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe lub postępowania kontrolnego prowadzonego w urzędzie skarbowym lub urzędzie celnym,
2. innym naczelnikom urzędów skarbowych lub urzędów celnych albo organom kontroli skarbowej - w związku ze wszczętym postępowaniem podatkowym, postępowaniem w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe lub kontrolą podatkową,
3. Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej - zgodnie z przepisami o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł,
4. sądom lub prokuratorowi - w związku z toczącym się postępowaniem,
5. Rzecznikowi Praw Obywatelskich - w związku z jego udziałem w postępowaniu przed sądem administracyjnym,
6. Prokuratorowi Generalnemu - na wniosek właściwego prokuratora:
a) w przypadkach określonych w dziale IV Kodeksu postępowania administracyjnego,
b) w związku z udziałem prokuratora w postępowaniu przed sądem administracyjnym,
7. służbom ochrony państwa, Agencji Wywiadu, Centralnemu Biuru Antykorupycjnemu, Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Służbie Więziennej i ich posiadającym pisemne upoważnienie funkcjonariuszom lub żołnierzom w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych,
8. Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia czynności kontrolnych, określonych w rozdziale 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. u. Nr 104, poz. 708).
Zgodnie z art. 298 ordynacji podatkowej akta niezawierające informacji, o których mowa w art. 182 ordynacji podatkowej, organy podatkowe mogą udostępnić:
1. ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych,
2. innym organom podatkowym,
3. organom kontroli skarbowej,
4. pracownikom wywiadu skarbowego,
5. Najwyższej Izbie Kontroli - w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o Najwyższej Izbie Kontroli,
6. sądowi, prokuratorowi, a także upoważnionym pisemnie przez prokuratora funkcjonariuszom Policji lub Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego - w związku z toczącym się postępowaniem,
7. służbom ochrony państwa, Agencji Wywiadu, Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Służbie Więziennej i ich posiadającym pisemne upoważnienie funkcjonariuszom lub żołnierzom w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych,
8. Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego, jeżeli jest to konieczne dla skutecznego zapobieżenia przestępstwom lub ich wykrycia albo ustalenia sprawców i uzyskania dowodów,
9. biegłym powołanym w toku postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej – w zakresie określonym przez organ podatkowy,
10. wojewodzie i Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców - w zakresie prowadzonych postępowań dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
11. innym organom - w przypadkach i na zasadach określonych w odrębnych ustawach oraz ratyfikowanych umowach międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Natomiast w myśl art. 299 § 1 ordynacji podatkowej - organy podatkowe udostępniają informacje zawarte w aktach spraw podatkowych, z wyłączeniem informacji określonych w art. 182 ordynacji podatkowej, organom i osobom wymienionym w art. 298 ordynacji podatkowej oraz udostępniane są również:
1. powiatowym oraz wojewódzkim urzędom pracy,
2. jednostkom organizacyjnym Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
3. jednostkom organizacyjnym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
4. ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych - w celu realizacji zadań określonych w przepisach o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców,
5. Szefowi Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w celu realizacji jego zadań ustawowych,
6. komornikom sądowym w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym lub zabezpieczającym,
7. wójtom, burmistrzom, prezydentom miast lub marszałkom województw w zakresie prowadzonych postępowań o przyznanie świadczeń rodzinnych lub świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
8. ośrodkom pomocy społecznej i powiatowym centrom pomocy rodzinie w zakresie prowadzonych postępowań o świadczenia z pomocy społecznej,
9. służbom statystyki publicznej w zakresie wynikającym z programu badań statystycznych,
10. instytucjom zajmującym się obsługą środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących z innych źródeł zagranicznych,
11. organizacjom pożytku publicznego - w zakresie i na zasadach określonych w ustawach podatkowych.
Informacje o numerach rachunków bankowych posiadanych przez podatników mogą być udostępniane:
1. Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych i Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
2. organom egzekucyjnym w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym,
3. wójtom, burmistrzom, prezydentom miast lub marszałkom województw w zakresie prowadzonych postępowań o przyznanie świadczeń rodzinnych lub świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.
Ponadto na podstawie art. 299 § 6 Komornicy sądowi są obowiązani do uiszczenia opłaty na rachunek organu podatkowego za udostępnienie informacji, o których mowa powyżej.
Stosownie do art. 299b § 1 Minister właściwy do spraw finansów publicznych może wyrazić zgodę na ujawnienie przez m.in. naczelników urzędów skarbowych określonych informacji stanowiących tajemnicę skarbową, z wyłączeniem informacji stanowiących tajemnicę inną niż skarbową i objętych ochroną na podstawie odrębnych ustaw, wskazując jednocześnie sposób udostępnienia i wykorzystania ujawnianych informacji.
Wyrażenie zgody, o której mowa powyżej, następuje w formie pisemnej, na uzasadniony wniosek naczelnika urzędu skarbowego, czyli może nastąpić wyłącznie ze względu na ważny interes publiczny oraz gdy jest to konieczne dla osiągnięcia celów kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego lub jeżeli ujawnienie tych informacji urzeczywistni prawo obywateli do ich rzetelnego informowania o działaniach organów podatkowych i jawności życia publicznego.
Podstawa prawna: art. 293 i następne ustawy z 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. Nr 8 poz. 60 z późn. zm.).
Oprac. Paweł Huczko