Księgi podatkowe służą udokumentowaniu faktów związanych z ustaleniem wysokości zobowiązań podatkowych.
Podstawą zawartych w nich zapisów są różnego rodzaju dokumenty podatkowe, takie jak faktury VAT, kopie złożonych deklaracji podatkowych, jak również dokumenty upoważniające do skorzystania z preferencji oraz ulg podatkowych.
Księgami podatkowymi są: księgi rachunkowe, podatkowe księgi przychodów i rozchodów, ewidencje i rejestry, do których prowadzenia dla celów podatkowych na podstawie odrębnych przepisów obowiązani są podatnicy, płatnicy i inkasenci.
Wymienione powyżej przykłady ksiąg podatkowych stanowią względem siebie alternatywę,
co oznacza, że podatnicy w zależności od prowadzonej działalności gospodarczej zobowiązani są do prowadzania ewidencji w oparciu o konkretny rodzaj.
Ponadto nie każdy podatnik musi prowadzić księgi podatkowe, czasem wystarczy posiadać odpowiednie dokumenty.
Obowiązek przechowywania ksiąg podatkowych
Jak wynika z zapisu artykułu 86 § 1 Ordynacji Podatkowej, podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych przechowują księgi i związane z ich prowadzeniem dokumenty do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Miejscem przewidzianym do przechowywania dokumentacji podatkowej jest miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub też siedziba, ewentualnie przedstawicielstwo lub oddział.
W przypadku, gdy prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi, wspomniane dokumenty powinny się znajdować w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub też innym, wskazanym przez kierownika jednostki.
Ponadto, w razie likwidacji lub rozwiązania osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej podmiot dokonujący jej likwidacji lub rozwiązania zobowiązany jest zawiadomić pisemnie właściwy organ podatkowy o miejscu przechowywania ksiąg podatkowych oraz dokumentów związanych z ich prowadzeniem. Zgłoszenia tego należy dokonać nie później niż w ostatnim dniu istnienia danej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej.
5 lat albo dłużej
Jak już zostało wspomniane obowiązkiem podatnika jest przechowywanie dokumentacji podatkowej do czasu przedawnienia, wynikającego z niej obowiązku podatkowego. Okres ten z zasady wynosi 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Wymóg ten dotyczy zarówno ksiąg podatkowych, jak też dokumentów podatkowych,
takich jak chociażby faktury.
Przedsiębiorca złożył deklarację VAT za 12/2006 (lub 4 kwartał 2006 r.), termin płatności podatku to 25.01.2007 r., czyli dokumenty ujęte w rejestrze VAT za 12/2006 (lub 4 kwartał 2006 r.) należy przechowywać do końca 2012 roku.
Warto jednak zauważyć, że w niektórych przypadkach okres przechowywania dokumentów może się wydłużyć. Wynika to z faktu, iż bieg terminu przedawnienia może zostać zawieszony lub nawet przerwany.
Nie trzeba drukować kopii faktur VAT w dacie sprzedaży
Dla przypomnienia, zawieszenie biegu terminu przedawnienia powoduje jego czasowe wstrzymanie maksymalnie do 3 lat. W momencie wznowienia, czas, który upłynął przed zawieszeniem, zalicza się do wymaganego okresu koniecznego do zaistnienia przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Natomiast przerwanie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego skutkuje koniecznością naliczania całego przewidzianego w tym celu okresu czasu od początku.
Przykładowo, bieg terminu ulega zawieszeniu w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego, natomiast bieg terminu przedawnienia może być przerwany np. w związku z zastosowaniem środka egzekucyjnego lub ogłoszeniem upadłości.
Kary za brak ksiąg podatkowych
Należy również pamiętać o ewentualnych karach. Podatnik, u którego stwierdzono brak ksiąg rachunkowych pomimo tego, iż nie upłynął jeszcze wspomniany okres przedawniania zobowiązania podatkowego, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
Ponadto, brak posiadania dokumentów, na podstawie których dokonywane są zapisy w księgach, przykładowo faktur czy też rachunków, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
Przestępstwa i wykroczenia skarbowe 2012 - grzywny
Elżbieta Węcławik,
Dorota Kępka