Czynności wykonywane przez Czytelniczkę na podstawie umowy zlecenia niekoniecznie muszą prowadzić do powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Dzieje się tak, ponieważ czynności tych - przy spełnieniu określonych warunków ustawowych - nie zalicza się do samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej (art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej: ustawa o VAT). Istotne jest, aby umowa zlecenia łącząca strony zawierała następujące elementy: określała warunki wykonania zleconych czynności, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego wykonywanie czynności.
Zacznijmy od tego, że podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT).
Jednocześnie do samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej nie zalicza się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania czynności osoby są związane ze zlecającym ich wykonanie prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich (art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT). Przepis ten określa zatem warunki, których łączne występowanie pozwala na przyjęcie, że osoba świadcząca usługi na podstawie umowy zlecenia nie prowadzi samodzielnie działalności gospodarczej.
Zapamiętaj!
Z treści zawartej umowy zlecenia powinno wynikać, że odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat wykonania czynności spoczywa na zlecającym te czynności.
Istotną cechą bycia podatnikiem jest niezależność, samodzielność w prowadzeniu działalności. Założenie takie wyłącza z kategorii podatników pracowników i inne osoby związane z pracodawcą umową o pracę lub innymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy pracodawcą i pracownikiem co do warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy. W przypadku tym chodzi o taki stosunek prawny pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą, który wykazuje cechy właściwe stosunkowi pracy. Z drugiej zaś strony, unormowanie to ma na celu wskazanie, że podatnikiem VAT są jedynie przedsiębiorcy działający bez podporządkowania czy ostatecznego rezultatu finansowego podjętej działalności.
Z tego wynika, że nie będzie podatnikiem podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy zlecenia tworzy ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, korzystając z organizacji i infrastruktury podmiotu, na rzecz którego czynności te są wykonywane. Jeżeli prowadzenie księgowości jest wykonywane przy spełnieniu kryteriów określonych przepisem art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, to czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Podstawy prawne
- Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029)
- Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 791)