rada
Miejscem świadczenia (a zarazem opodatkowania) takiej usługi pośrednictwa będzie Hiszpania. Jedynie w przypadku gdy hiszpański kontrahent poda dla tej transakcji numer VAT przyznany mu przez państwo członkowskie inne niż Hiszpania, to wtedy miejscem opodatkowania usługi pośrednictwa będzie terytorium państwa członkowskiego, które wydało mu ten numer. Przepisy nie wymagają posiadania odrębnego pełnomocnictwa do zawierania umów.
uzasadnienie
Ustawa o podatku do towarów i usług przewiduje szczególne zasady opodatkowania usług pośrednictwa wykonywanych przez pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich. Specjalne zasady ustalania miejsca świadczenia dotyczą również usług pośrednictwa związanych bezpośrednio z dostawą towarów.
Jak wynika z Pani pytania, do usług pośrednictwa zalicza się zespół czynności, które mogą być zarówno czynnościami natury faktycznej, jak i prawnej, jeżeli w ich wyniku dojdzie do nawiązania stosunku prawnego (umowy) pomiędzy dostawcą towarów a ich odbiorcą, w konsekwencji czego nastąpi dostawa towarów.
Z art. 28 ust. 5 pkt 2 lit. c) ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że jest wymagane, aby działania pośrednika miały bezpośredni związek z dokonaną dostawą towarów. Świadczenie usług pośrednictwa, w rezultacie których dojdzie ostatecznie do zrealizowania dostawy, musi mieć bezpośredni związek z tą dostawą. Użyty w tym przepisie wymóg „działania w imieniu osób trzecich” (w tym przypadku dostawcy towarów) należy odnieść do wszelkich czynności faktycznych i prawnych składających się na usługę pośrednictwa. Wymóg ten jest spełniony nie tylko w przypadku posiadania pełnomocnictwa do zawierania umów, lecz również w przypadku istnienia umocowania ze strony dostawcy towarów do podejmowania w jego imieniu i na jego rzecz czynności pośrednictwa.
Jak wynika z pytania, nie ma Pani pełnomocnictwa do zawierania w imieniu hiszpańskiego kontrahenta umów z krajowymi odbiorcami. Działa Pani jednak w imieniu i na rzecz zagranicznego dostawcy i jest do dokonywania tych czynności umocowana na podstawie zawartej umowy. Do czynności tych należy, między innymi, pozyskiwanie na terytorium Polski odbiorców na towary oferowane przez zagranicznego producenta, doprowadzanie do realizacji transakcji w wyniku negocjacji przeprowadzonych z polskimi kontrahentami, czyli w wyniku prezentowania przez nią ofert. Czynności te mają zatem dużo szerszy zakres, aniżeli tylko wyszukiwanie potencjalnych nabywców towarów. Dlatego mimo braku pełnomocnictwa do zawierania umów należy uznać, że świadczy Pani usługi pośrednictwa.
W przypadku usług wykonywanych przez pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich, związanych bezpośrednio z dostawą towarów - miejscem świadczenia tych usług jest miejsce dokonania dostawy towarów. Jednak gdy nabywca usługi podał dla tej czynności świadczącemu usługę numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego, na którym ma miejsce świadczenie usługi, miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer.
Przez pojęcie miejsca dokonania dostawy towarów, które są transportowane lub wysyłane przez dostawcę, nabywcę, osobę trzecią, należy rozumieć miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Hiszpański kontrahent będzie zobowiązany do rozliczenia VAT od wewnątrzwspólnotowej dostawy, a nabywca - VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia.
Jak wynika z powyższych regulacji oraz przedstawionego przez Panią stanu faktycznego, miejscem rozpoczęcia wysyłki towarów (a tym samym miejscem dostawy towarów) jest Hiszpania (sprzedaż towarów z terytorium Hiszpanii do Polski). Natomiast gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki i dostawy towarów będzie terytorium państwa członkowskiego innego niż Hiszpania, to - zgodnie z ogólną zasadą - miejscem świadczenia tej dostawy będzie terytorium tego państwa, na terenie którego rozpoczął się transport.
W omawianym przypadku usługi pośrednictwa w dostawie towarów wykonane na rzecz hiszpańskiego kontrahenta przez polskiego pośrednika nie podlegają opodatkowaniu w Polsce. Miejscem świadczenia tych usług jest Hiszpania.
Z kolei rozpatrując sytuację, gdy hiszpański nabywca usługi dla celów danej transakcji poda numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby VAT lub podatku od wartości dodanej na terytorium innym niż Hiszpania, np. Francja, to miejscem świadczenia usługi pośrednictwa handlowego w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów jest wówczas państwo, które nadało nabywcy ten numer.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 22 ust. 1 pkt 1, art. 27 ust. 1, art. 28 ust. 5 pkt 2 lit. c), ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
Agnieszka Chrobak
ekspert w zakresie VAT