MONIKA MAZUR
prawnik Auxilium
W przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości. Zasady ogólne ustawy o podatku od towarów i usług wskazują, że miejscem świadczenia usługi jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania.
Powyższa zasada ograniczona jest wyłączeniami szczegółowo wskazanymi w art. 27 ust. 2-6 oraz art. 28 ustawy o VAT. Jednym z odmiennie uregulowanych jest świadczenie usług związanych z nieruchomościami. Regulacja ta stanowi wykonanie normy art. 9 (2) VI Dyrektywy, co w ocenie doktryny miało za główny cel zachowanie reguł konkurencyjności przy świadczeniu tych usług.
Artykuł 27 ust. 2 ustawy o VAT wyraźnie wskazuje, że w przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców majątkowych i pośredników w obrocie nieruchomościami oraz usług przygotowania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego - miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości.
Przepis ten jednoznacznie informuje, że jeśli tylko można powiązać usługę z konkretną nieruchomością, bez znaczenia jest kwestia statusu zleceniodawcy. Na obowiązek podatkowy nie ma wpływu również miejsce stałego prowadzenia działalności czy też zamieszkania podmiotu wykonującego usługę.
Kwestie podmiotu zobowiązanego do rozliczenia VAT w tym wypadku zależą wyłącznie od przepisów państwa, w którym znajduje się nieruchomość, do której można przypisać świadczenie danej usług. Zatem w przypadku wykonywania usługi budowlanej poza granicami Polski należy zapoznać się z ustawodawstwem dot. podatku VAT tegoż właśnie państwa w tym ze stosowanymi konkretnie tam stawkami podatku.
Może się okazać, że polski podmiot będzie się musiał zarejestrować dla potrzeb VAT - jako zagraniczny usługodawca - lub też nie będzie miał takiego obowiązku, bo niektóre państwa nakładają ten obowiązek tylko wtedy, gdy usługobiorcą jest podmiot niebędący podatnikiem VAT.
Zapoznanie się z przepisami dot. VAT państwa położenia nieruchomości jest niezmiernie ważne także z uwagi na obowiązek samego odprowadzenia podatku. Przykładowo naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy (w piśmie o sygn. nr PP2-443-28/04) wyjaśnia, że świadcząc usługi, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium innego państwa członkowskiego jako podatnik niezidentyfikowany dla podatku od wartości dodanej, podatnik dokumentuje wykonaną usługę fakturą zawierającą podstawowe dane, o których mowa w par. 30 rozporządzenia MF z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku.
Na koniec należy wspomnieć, że ustawa o VAT nie zezwala na stosowanie powyższych zasad w przypadku, gdy usługi nie można powiązać z konkretną nieruchomością, której lokalizacja jest już określona. W tym przypadku zastosowanie znajdują inne regulacje ustawy, m.in. art. 28 ust. pkt 3.
(ŁZ)
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 27 ust. 2-6 oraz art. 28 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).