RADA
Nie, nie należy dokonywać korekty. Można odliczyć VAT, mimo że koszty naprawy pokrył ubezpieczyciel. Pod warunkiem że firma ma ubezpieczenie AC. Brak ubezpieczenia AC według organów podatkowych uniemożliwia odliczenie VAT. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Niezależnie od tego, w jaki sposób jest finansowany wydatek, aby móc odliczyć VAT, kupujący musi spełnić 2 warunki. Tak jest również w przypadku, gdy podatnik otrzymuje fakturę z tytułu napraw powypadkowych lub kupuje części do naprawy. Dlatego aby odliczyć VAT z takiej faktury, nabywca usługi naprawy lub części samochodowych musi spełnić następujące warunki:
1) towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych; w razie napraw powypadkowych podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT, jeżeli naprawiany samochód jest wykorzystywany do działalności opodatkowanej. Gdy samochód służy zarówno do wykonywania działalności opodatkowanej, jak i zwolnionej, podatek naliczony odlicza, używając proporcji.
Przykład
Spółka świadczy usługi szkoleniowe zwolnione z VAT oraz prowadzi księgarnię. Samochód był wykorzystywany zarówno do działalności opodatkowanej, jak i zwolnionej. Samochód uległ wypadkowi. Było wykupione ubezpieczenie AC. Spółka otrzymała fakturę za naprawę na kwotę 4000 zł VAT 880 zł. Ponieważ samochód służy zarówno do sprzedaży opodatkowanej, jak i zwolnionej, podatek naliczony do odliczenia obliczy na podstawie proporcji. Ponieważ proporcja za 2007 rok wynosi 48%, będzie mogła odliczyć 422 zł.
2) wydatek można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Ten drugi warunek budzi najwięcej kontrowersji, szczególnie w przypadku napraw, które są finansowane z ubezpieczenia. Podatnik nie może zaliczyć do kosztów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte dobrowolnym ubezpieczeniem. Dlatego gdy samochód nie jest objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC, według organów podatkowych nie można odliczyć VAT.
Stanowisko organów podatkowych jest błędne. Przepisy dyrektywy nie przewidują bowiem takich ograniczeń. Artykuł 17 dyrektywy uprawnia do wprowadzenia ograniczeń w odliczeniu, które istniały i były rzeczywiście stosowane w momencie wejścia w życie w danym państwie członkowskim przepisów wspólnotowych. Organy podatkowe uznają, że ponieważ 1 maja 2004 r. obowiązywała już ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, to miały prawo wprowadzić te ograniczenia. Sądy uznają to stanowisko za nieprawidłowe.
NSA w wyroku z 15 maja 2008 r., sygn. akt FSK 766/07, stwierdził m.in.: „Z art. 176 pkt 3 powyższej ustawy wynika bowiem, iż wskazane w tej normie przepisy, w tym także art. 88, stosuje się od dnia 1 maja 2004 r. Z tym samym dniem utraciła także moc (z wyjątkiem art. 9, który nie ma w rozpatrywanej sprawie znaczenia) ustawa o VAT z 1993 r., o czym stanowi art. 175 ustawy o VAT z 2004 r. Nie podważa to zatem zasadności stanowiska Sądu pierwszej instancji, iż przewidziane w art. 17 (6) VI Dyrektywy zachowanie wyłączeń z prawa do odliczenia podatku naliczonego,należy odnieść do tego zakresu tych wyłączeń, który funkcjonował na gruncie obowiązującej do dnia 1 maja 2004 r. ustawy o VAT z 1993 r., nie zaś do tych wyłączeń, które ustanowione zostały dopiero w przepisach ustawy o VAT z 2004 r., w tym przypadku na mocy art. 88 ust. 1 tej ustawy, i które do dnia akcesji nie istniały, i w związku z tym nie były rzeczywiście stosowane. Utrzymać czy też zachować, o czym stanowi art. 17 (6) akapit drugi VI Dyrektywy, można jedynie te ograniczenia, które obowiązywały i były faktycznie stosowane przed dniem akcesji, nie zaś takie, które zostały wprowadzone równolegle z akcesją aktem stanowiącym implementację dyrektyw wspólnotowych”.
Jak powinien postąpić podatnik
Jeżeli zostało wykupione ubezpieczenie AC, podatnik, który otrzymał fakturę za naprawę powypadkową, odlicza VAT w miesiącu otrzymania faktury lub następnym.
Gdy podatnik nie miał wykupionego ubezpieczenia AC, według organów podatkowych nie może odliczyć VAT. Powołując się bezpośrednio na przepisy dyrektywy, można odliczyć VAT i wejść w konflikt z urzędem skarbowym. Jednak w tym przypadku nie warto, mimo że istnieje duża szansa na wygranie sporu przed sądem administracyjnym.
17 maja 2007 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów podjął bowiem uchwałę (sygn. III CZP 150/ 06), w której stwierdził, że: „Odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług VAT w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego”.
Dlatego nieodliczony VAT powinien być wypłacony przez zakład ubezpieczeniowy. Orzeczenie to nie dotyczy tylko osób fizycznych nieprowadzących działalności. Również podatnik VAT, który nie opłacił AC, nie może według organów podatkowych odliczyć VAT.
• art. 86, art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 130, poz. 826
Marcin Jasiński
ekspert w zakresie VAT