Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.
- Cel nowelizacji – poprawa warunków prowadzenia działalności
- Weryfikacja kontrahentów i bezpieczeństwo transakcji
- Kompleksowy dostęp do danych o działalności gospodarczej
- Ułatwienia zgodne z potrzebami obywateli
- Integracja systemów i zakres danych
- Konieczne zmiany w ustawie o VAT
- Zakres przekazywanych danych
- Harmonogram wdrożenia i wpływ na przedsiębiorców
Chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z uzasadnieniem przygotowanym do tego projektu, czytamy co następuje:
Cel nowelizacji – poprawa warunków prowadzenia działalności
Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie regulacji poprawiającej warunki prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności poprzez zapewnienie w jednym miejscu możliwie jak najszerszego zakresu informacji na temat podmiotów wykonujących działalność gospodarczą.
Projekt zakłada, że za pośrednictwem systemu teleinformatycznego prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki – Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy – możliwe będzie sprawdzenie dla konkretnego przedsiębiorcy on-line i w jednym miejscu informacji, czy dany przedsiębiorca został zarejestrowany w wykazie podatników VAT (wykaz obejmuje podatników zarejestrowanych, w tym przywróconych do rejestru VAT, niezarejestrowanych, tj. w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji oraz wykreślonych z rejestru VAT), czyli czy figuruje w „wykazie”.
Weryfikacja kontrahentów i bezpieczeństwo transakcji
Z jednej strony dostęp do wykazu umożliwi przedsiębiorcom weryfikację kontrahentów biznesowych, a z drugiej, poprzez weryfikację rachunków bankowych (obowiązują sankcje za przelew na rachunek bankowy niewidniejący na wykazie), stanowi istotny element wspierający procedurę dochowania należytej staranności, która ma istotne znaczenie z punktu widzenia obrony prawa do odliczenia podatku VAT w sytuacjach, gdy w łańcuchu dostaw doszło do oszustwa.
Kompleksowy dostęp do danych o działalności gospodarczej
Biorąc pod uwagę istotne znaczenie wykazu podatników VAT dla prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębiorcy powinni mieć zapewniony w jednym miejscu dostęp do wykazu informacji o podatnikach VAT, tak aby móc skutecznie i szybko weryfikować kontrahentów.
Dostęp ten powinien być możliwy w Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (portal: biznes.gov.pl), w którym gromadzone są inne informacje o działalności gospodarczej, np. NIP, PKD, koncesje, licencje, zezwolenia, zakazy wykonywania działalności gospodarczej, informacje o pełnomocniku/prokurencie.
Szeroki zakres informacji i usług dostępnych za pośrednictwem Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy pozwala nie tylko wygodnie załatwiać sprawy urzędowe, ale także dbać o środowisko i bezpieczeństwo poprzez zmniejszenie liczby spraw załatwianych papierowo i zastąpienie ich usługami on-line.
Ułatwienia zgodne z potrzebami obywateli
Nie bez znaczenia jest także kwestia zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego oraz potrzeby obywateli dotyczące możliwości realizacji swoich uprawnień lub obowiązków w sposób najprostszy, on-line.
Propozycja publikacji informacji z wykazu podatników VAT wraz z danymi przedsiębiorcy wpisanego w CEIDG i KRS, które są możliwe do wyszukania w bazie przedsiębiorców na stronie: biznes.gov.pl, wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców. Stanowi przy tym istotne ułatwienie w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz służy zapewnieniu bezpieczeństwa gospodarczego.
Integracja systemów i zakres danych
Projekt zakłada współpracę i wymianę informacji pomiędzy systemami PIP i KAS (MF) w zakresie informacji zawartych w wykazie podatników VAT. Ma pełnić funkcję informacyjną (dostęp z jednego miejsca do takiego samego zakresu danych), przy zachowaniu odrębności tych baz.
Zakłada się dostęp do danych z wykazu podatników VAT w ramach wyszukiwarki firm dostępnej na stronie: https://www.biznes.gov.pl/pl/wyszukiwarka-firm/.
Konieczne zmiany w ustawie o VAT
W związku z projektowanymi zmianami konieczne jest wprowadzenie zmian do art. 96b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361, z późn. zm.), dalej: ustawa o VAT.
Obecnie dostęp do wykazu jest możliwy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, co wynika z art. 96b ust. 9 ustawy o VAT. Po wprowadzeniu projektowanych zmian dostęp do wykazu będzie możliwy również za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2022 r. poz. 541, z późn. zm.), co powoduje konieczność wprowadzenia zmiany w ust. 9 polegającej na dodaniu w tym przepisie również Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy.
Zakres przekazywanych danych
Po wprowadzeniu zmian Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie przekazywał do ministra właściwego do spraw gospodarki dane, o których mowa w art. 96b ust. 3 pkt 2–3 i 5 ustawy o VAT, tj.:
- numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku (NIP),
- numer identyfikacyjny REGON,
- numer w Krajowym Rejestrze Sądowym,
- status podmiotu:
a) w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT,
b) zarejestrowanego jako „podatnik VAT czynny” albo „podatnik VAT zwolniony”,
celem udostępniania tych danych w Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (art. 96b ust. 9a ustawy o VAT).
Harmonogram wdrożenia i wpływ na przedsiębiorców
Wdrożenie projektowanych rozwiązań wymaga aktualizacji systemów teleinformatycznych. Przewiduje się uruchomienie usługi z dniem 1 października 2025 r. Data ta została wskazana w projekcie jako termin wejścia w życie przepisów.
Oceniając wpływ projektowanego aktu na mikro, małych i średnich przedsiębiorców, zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, należy wskazać, że wprowadzane rozwiązania mają pozytywny wpływ na te podmioty. Przedsiębiorcy zyskają dodatkowe wygodne i wiarygodne źródło informacji o działalności innych podmiotów.
Aspekty formalne i zgodność z prawem UE
Stosownie do postanowień art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2025 r. poz. 677) oraz § 52 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2024 r. poz. 806, z późn. zm.) projekt ustawy zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji z chwilą przekazania do uzgodnień z członkami Rady Ministrów.
Projektowana nowelizacja nie podlega notyfikacji w rozumieniu przepisów dotyczących krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.
Ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Wejście w życie ustawy nie spowoduje wzrostu wydatków ani wpływów do budżetu państwa.
Ustawa nie podlega obowiązkowi przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia, o którym mowa w § 27 ust. 4 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów.