W celu „zmotywowania” kontrahenta do wystawienia faktury należy w pierwszej kolejności uświadomić mu, że nie wystawiając lub wystawiając faktury po upływie określonych przepisami terminów może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej skarbowej za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Jeżeli to nie pomoże, pozostaje Państwu, niestety, zgłosić taki proceder organom postępowania przygotowawczego, np. urzędowi skarbowemu właściwemu dla kontrahenta.
VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.
Z przepisów art. 106b ustawy o VAT wynika, że każda opodatkowana VAT sprzedaż, dokonywana na rzecz podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem, musi zostać udokumentowana fakturami (art. 106b ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o VAT). Od zasady tej nie istnieją żadne wyjątki. Inaczej jest w przypadku sprzedaży zwolnionej od podatku czy sprzedaży dokonywanej na rzecz podmiotów innych niż podatnicy oraz osoby prawne niebędące podatnikami. W takich sytuacjach obowiązek wystawiania faktur istnieje na żądanie nabywców (art. 106b ust. 2 i 3 ustawy o VAT).
W rozpatrywanym przypadku mamy do czynienia z dwoma podmiotami będącymi czynnymi podatnikami VAT. Zarówno sprzedawca, jak i nabywca są podatnikami VAT czynnymi i obowiązują ich reguły przewidziane dla takich podatników. Zatem żadne odstępstwo od wskazanej zasady nie wchodzi w grę. Innymi słowy, sprzedawcy, wystawiając faktury, nie robią nabywcom żadnej łaski. Jest to ich bezwzględny obowiązek, który obowiązani są wypełniać pod groźbą kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Na podstawie art. 62 § 1 Kodeksu karnego skarbowego niewystawianie wbrew obowiązkowi faktury (jak również odmawianie ich wydania) stanowi przestępstwo skarbowe podlegające karze grzywny do 180 stawek dziennych. W przypadkach mniejszej wagi czyn ten stanowi wykroczenie skarbowe podlegające – jak wszystkie wykroczenia skarbowe – karze grzywny (art. 62 § 5 Kodeksu karnego skarbowego).
UWAGA!
Niewystawianie wbrew obowiązkowi faktury, jak również odmawianie jej wydania – stanowi przestępstwo skarbowe podlegające karze grzywny do 180 stawek dziennych.
A zatem w celu „zmotywowania” kontrahenta do wystawienia faktury należy w pierwszej kolejności uświadomić mu, jakie konsekwencje grożą za niewystawienie faktury. Sprzedawca jest zobowiązany wystawić fakturę, co do zasady, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał dostawy towarów, wykonał usługę lub otrzymał zaliczkę (art. 106i ust. 1 i 2 ustawy o VAT). Jeżeli sprzedawca jej nie wystawi lub wystawi po upływie określonych przepisami terminów, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej skarbowej za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.
Jeżeli to nie pomoże, niestety pozostaje Państwu zgłosić takie niewłaściwe postępowanie kontrahenta organom postępowania przygotowawczego, np. urzędowi skarbowemu właściwemu dla kontrahenta (choćby dlatego, że kontrahent może zdecydować się wystawić zaległą fakturę, aby zmniejszyć ewentualną karę). Więcej zrobić nie można. Przepisy nie przewidują możliwości wystawienia faktury za podatnika bez jego zgody (z nieistotnym w omawianej sytuacji wyjątkiem dotyczącym komorników oraz organów egzekucji administracyjnej).
Podstawa prawna:
• art. 106b oraz art. 106i ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 978
• art. 62 § 1 i 5 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy – j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 186; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 396
Tomasz Krywan, doradca podatkowy