Podstawowym uprawnieniem podatnika podatku od towarów i usług jest prawo do odliczenia VAT naliczonego zapłaconego przy nabyciu towarów i usług związanych z działalnością gospodarczą.
Jest to fundamentalna zasada systemu podatku VAT, którą polski ustawodawca realizuje poprzez art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT). Zgodnie z przywołanym przepisem, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywana czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Przy czym uprawnienie to uzależnione jest od spełnienia przez podatnika:
- zarówno przesłanek pozytywnych, m. in. tego, że dokonane zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych,
- jak również nie zaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT.
Skupmy się zatem na jednej z najważniejszych. Zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Z kolei art. 96 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że podmioty prowadzące działalność gospodarczą są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne (…).
Zatem wydaje się, że dopiero rejestracja umożliwia odliczenie podatku naliczonego jaki wynika z faktur VAT dokumentujących zakupy.
Owszem, ale pamiętać należy, iż z treści art. 88 ust. 4 ustawy o VAT nie wynika, by do nabycia uprawnienia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego koniecznym było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego już w momencie otrzymania faktury zakupu.
Podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, jednakże aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status podatnika VAT czynnego.
Uprawnienie to podatnik może zrealizować dopiero w dniu złożenia rozliczenia (deklaracji) dla podatku od towarów i usług w obowiązującym do jej złożenia terminie. I to w tym właśnie momencie ma być zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
Potwierdzenie powyższego stanowiska znajduje swój wyraz w interpretacji indywidualnej z dnia 30 września 2010 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPP1/443-771/10-2/AP), w której Dyrektor stwierdził, że ustawa o podatku VAT nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku VAT w związku z nabyciem towarów i usług dokonanym przed rejestracją, pod warunkiem jednak, że nabyte towary i usługi będą wykorzystywane dla obecnej lub przyszłej (planowanej) działalności gospodarczej oraz inne warunki przewidziane w ustawie o podatku od towarów i usług takie jak m. in. obowiązek dokonania rejestracji dla celów podatku VAT będą spełnione.
Polecamy: serwis VAT
VAT 2011 - wszystkie zmiany w jednym miejscu
Stanowisko zawarte w ww. interpretacji jest zgodne z linią orzeczniczą Sądów Administracyjnych oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 5 stycznia 2006 r. (sygn. akt I SA/Ol 445/05) stwierdził, że podatnik ma prawo do odliczenia VAT od zakupów dokonanych przed dniem rejestracji jako podatnika VAT nawet w takim przypadku, gdy zgłoszenia rejestracyjnego dokona w terminie złożenia deklaracji VAT za okres, w którym poczynił te zakupy.
Warto również zaznaczyć, iż w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-400/98 (Breitsohl) Trybunał stwierdził, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z dokonaniem inwestycji nie jest uzależnione od dokonania wcześniejszej rejestracji dla celów podatku VAT.
Podsumowując powyższe rozważania należy zatem stwierdzić, że ustawa o VAT nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku naliczonego od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile występują przesłanki przemawiające za tym, iż zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej lub przyszłej działalności opodatkowanej.
Ważne jest, aby rejestracja została dokonana na dzień składania deklaracji VAT, w której podatnik fizycznie wykazuje ten podatek do odliczenia.