Teza wyroku:
Artykuł 2 ust. 1lit. a), art. 9 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 73 i 273 dyrektywy VAT a także zasady neutralności podatkowej i proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie dla przepisów krajowych, takich jak przepisy sporne w postępowaniu głównym, na mocy których przy braku w magazynie podatnika dostarczonych mu towarów i niezaksięgowaniu przez podatnika dotyczących ich dokumentów podatkowych, organ podatkowy może domniemywać, że rzeczony podatnik dokonał dalszej sprzedaży tych towarów osobom trzecim i określić podstawę opodatkowania sprzedaży rzeczonych towarów w zależności od okoliczności faktycznych jakie są mu znane, według zasad nieprzewidzianych przez tę dyrektywę. Do sądu odsyłającego należy jednak kontrola czy przepisy krajowe nie wykraczają poza to, co konieczne w celu zapewnienia prawidłowego poboru podatku VAT i zapobiegania oszustwom.
Sprawa dotyczyła jednoosobowego przedsiębiorstwa w rozumieniu prawa bułgarskiego prowadzącego działalność w zakresie sprzedaży detalicznej produktów spożywczych i innych na rzecz konsumentów końcowych. Organ kontroli skarbowej wydał decyzję w sprawie korekty podatku VAT. Podczas kontroli, bułgarski organ podatkowy przeprowadzając ustalenia u partnerów handlowych przedsiębiorstwa, którzy byli zarejestrowani dla celów podatku VAT stwierdził, że wielu z nich wystawiło faktury przedsiębiorstwu na dostarczone mu wyroby tytoniowe i artykuły spożywcze. Faktury te zostały zarejestrowane w ewidencji księgowej ich wystawców, lecz nie w ewidencji przedsiębiorstwa, które nie odliczyło wskazanego w nich podatku VAT. Bułgarski organ podatkowy uznał, że przedsiębiorstwo faktycznie otrzymało te towary i wobec ich braku w magazynie a takżeich charakteru, przyjął domniemanie, że sprzedano je detalicznie nieokreślonym osobom trzecim w latach podatkowych, w których wystawione zostały rzeczone faktury. Ponadto organ stwierdził, że przez blisko 2 lata przedsiębiorstwo nie znajdowało się w rejestrze podatników podatku VAT, ponieważ jego deklarowane obroty nie osiągały przewidzianego w przepisach krajowych progu.
Polecamy: Biuletyn VAT
Sprawa trafiła do bułgarskiego sądu administracyjnego, który wskazał, że odbiór towarów i nieprawidłowe zaksięgowanie ich przez przedsiębiorstwo niekoniecznie oznaczają, wobec braku innych obiektywnych dowodów, że doszło do dalszej odsprzedaży towarów. Wobec odmiennych od postanowień dyrektywy VAT uregulowań krajowych, sąd postanowił zawiesić postępowanie i zadać Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:
1) Czy przepisy art. 273, art. 2 ust. 1 lit. а), art. 9 ust. 1 i art. 14 ust. 1 dyrektywy VAT, mając na względzie zasady neutralności podatkowej i proporcjonalności, należy łącznie interpretować w ten sposób, że dane państwo członkowskie jest uprawnione do traktowania faktycznego braku towarów – dostarczonych podatnikowi w ramach podlegających opodatkowaniu dostaw – jako dalszych odpłatnych podlegających opodatkowaniu dostaw tych samych towarów przez tę samą osobę bez ustalenia ich odbiorcy, przy uwzględnieniu, że owo traktowanie ma na celu zapobieganie uchylaniu się od zapłaty VAT?
2) Czy wskazane w poprzednim pytaniu przepisy – mając na względzie zasady neutralności podatkowej i proporcjonalności – należy interpretować w ten sposób, że dane państwo członkowskie jest uprawnione do traktowania we wskazany powyżej sposób braku rachunkowego księgowania dokumentów podatkowych odnoszących się do otrzymanych przez podatnika, podlegających opodatkowaniu dostaw, dla realizacji tego samego celu?
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
3) Czy przepisy art. 273, art. 73 i art. 80 dyrektywy VAT, mając na względzie zasady równego traktowania i proporcjonalności, należy łącznie interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie są uprawnione do określania – w niedokonujących transpozycji prawa Unii przepisach swojego prawodawstwa – podstaw opodatkowania odnoszących się do dokonanych przez podatnika dostaw towarów poza ogólną regułą określoną w art. 73 i poza stanowiącymi wyjątki regułami wyraźnie wskazanymi w art. 80, ze względu na to, że w ten sposób ma się na celu z jednej strony zapobieganie uchylaniu się od zapłaty VAT, a z drugiej strony określenie w przybliżeniu wiarygodnej podstawy opodatkowania danych transakcji?”.
Trybunał orzekł jak na wstępie.
Patrycja Łukasiewicz