Dostawa z montażem a VAT – miejsce dostawy i definicja montażu (instalacji)
W związku z brakiem legalnej definicji „dostawy z montażem”, należy odnieść się do art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, który wskazuje jak należy rozumieć i rozliczać tego typu transakcje. I tak, zgodnie z treścią tego przepisu, miejscem dostawy w przypadku towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz jest miejsce, w którym towary te są instalowane lub montowane. Innymi słowy, w przypadku dostawy z montażem, to miejsce montażu lub instalacji determinuje miejsce dostawy, które z kolei pozwala określić miejsce opodatkowania podatkiem VAT.
Ustawodawca zastrzegł przy tym, nie wprowadzając również i w tym zakresie pełnej definicji, że nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem. Ustalając zatem czy dostawie towarzyszy montaż czy jedynie proste czynności, należy odnieść się do definicji przyjętej przez sądy i organy podatkowe, zgodnie z którą prostymi czynnościami są wszelkie działania umożliwiające funkcjonowanie danego towaru/sprzętu, które potencjalny nabywca mógłby wykonać we własnym zakresie. Zatem za montaż lub instalację należy uznać takie czynności, które wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności znanych przede wszystkim dostawcy montowanego lub instalowanego towaru/sprzętu (wyrok WSA w Gdańsku z 03.06.2020 r., sygn. akt I SA/Gd 1959/19).
Opodatkowanie VAT transgranicznej dostawy towarów wymagających montażu
Zatem w przypadku sprzedaży na rzecz zagranicznego kontrahenta towaru wymagającego montażu transakcja będzie podlegała opodatkowaniu VAT w tym państwie, w którym doszło do realizacji montażu. Ponadto, wyznacznikiem uznania transakcji za dostawę z montażem i zasadności zastosowana art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT będzie złożoność procesu instalacji.
Przykład
Polska spółka X podpisała z francuskim kontrahentem umowę na dostawę specjalistycznej maszyny. Kontrakt zakłada, że montaż odbędzie się pod kierownictwem wyznaczonego przez dostawcę specjalisty-inżyniera przy udziale udostępnionych przez Spółkę pracowników.
W takim przypadku, jako że oprócz właściwej dostawy dochodzi również do wykonania montażu, sprzedający nie rozpozna transakcji jako wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT) a jako odpłatną dostawę poza terytorium kraju. Jeżeli to nabywca (z innego państwa UE), na zasadzie odwrotnego obciążenia będzie zobowiązany do rozliczenia VAT, wówczas sprzedawca wystawi fakturę według polskich przepisów bez wykazywania kwoty oraz stawki VAT, z dopiskiem „odwrotne obciążenie” (art. 106a pkt 2 lit. a w zw. z art. 106e ust. 5 pkt 1 oraz art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT). Jeżeli natomiast okaże się, że nabywca nie będzie mógł przejąć obowiązku rozliczenia podatku, sprzedawca będzie zobowiązany do wystawienia faktury w oparciu o obowiązujące w miejscu dostawy, zagraniczne regulacje.
Omawiany przepis art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT znajduje zastosowanie również w stosunku do towarów, których instalacja lub montaż odbywać będzie się poza terytorium UE. W takiej sytuacji polski sprzedawca nie rozpozna u siebie eksportu, a niepodlegającą opodatkowaniu VAT w Polsce dostawę poza terytorium kraju i wystawi fakturę z adnotacją „NP” (niezależnie od sposobu opodatkowania dostawy w państwie poza UE).
Jeżeli natomiast montaż (dokonany poza Polską) będzie miał charakter jedynie prostych czynności, które nabywca byłby w stanie wykonać samodzielnie na podstawie dołączonych do towarów instrukcji (np. umowa na dostawę szafek biurowych z zobowiązaniem ich montażu w siedzibie zagranicznego kontrahenta), wówczas w ogóle nie będziemy mieli do czynienia z dostawą z montażem. W takim przypadku transakcja będzie podlegała opodatkowaniu VAT w Polsce jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów/ eksport.
Karolina Mnich, konsultant podatkowy w TAXEO Komorniczak i Wspólnicy sp.k.