Procedura unijna
Procedura ta, przeznaczona jest dla przedsiębiorstw (osób prawnych oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą), których siedziba lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej znajduje się na terytorium UE.
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą w kilku różnych państwach członkowskich UE, zobowiązany jest do wskazania jednego z nich, które stanie się państwem identyfikacji. Państwo to staje się miejscem, w którym podatnik musi wywiązywać się ze zobowiązań sprawozdawczych zarówno w trakcie roku kalendarzowego, w którym podjął decyzję, jak i, w ciągu dwóch kolejnych lat kalendarzowych. W tym okresie, nie może zmienić państwa członkowskiego identyfikacji, chyba że stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w uprzednio wskazanym państwie członkowskim identyfikacji zostanie zlikwidowane lub przeniesione do innego państwa członkowskiego UE.
W ramach tej procedury, zarejestrować mogą się podatnicy, którzy w ramach swojej działalności spełniają przynajmniej jeden ze wskazanych warunków:
1) podatnik posiadający siedzibę w UE:
- świadczy usługi na rzecz osób niebędących podatnikami w państwie członkowskim, w którym podatnik ten nie ma siedziby działalności gospodarczej,
- prowadzi wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość;
2) podatnik niemający siedziby w UE:
- prowadzi wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość;
3) podatnik będący podmiotem uznawanym za dostawcę:
- prowadzi wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość,
- realizuje krajowe dostawy towarów.
Podatnik nieposiadający siedziby w UE, również może skorzystać z procedury unijnej,
jest to jednak możliwe, wyłącznie w celu deklarowania dostaw towarów wykonanych w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość. W przypadku podmiotu uznawanego za dostawcę – również dostawy krajowe. W tej sytuacji, państwem członkowskim identyfikacji jest państwo członkowskie rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów. Jeżeli podatnik dokonuje wysyłki z więcej niż jednego państwa członkowskiego, możliwy jest wybór dowolnego z tych państw członkowskich jako państwa członkowskie identyfikacji. W takim przepadku, podatnik związany zostaje tą decyzją, zarówno w ramach danego roku kalendarzowego, jak i w ciągu dwóch kolejnych lat kalendarzowych.
W celu skorzystania z kompleksowej obsługi procedury unijnej podatnik zobowiązany jest posługiwać się tym samym numerem identyfikacyjnym dla podatku VAT, którym posługuje się w celu wywiązania się z krajowych obowiązków wynikających z ustawy o podatku od towarów i usług.
Podatnik nieposiadający siedziby na terytorium UE, przed zarejestrowaniem się do procedury unijnej, winien otrzymać numer identyfikacyjny VAT państwa, które wskaże jako państwo członkowskie identyfikacji.
Istotnym wydaje się fakt, że procedura unijna stwarza możliwość zgłoszenia wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość niezależnie od państwa członkowskiego, w którym kończy się transport. W konsekwencji czego, procedura unijna pozwala, aby każde państwo członkowskie mogło stać się państwem członkowskim konsumpcji. Jednak, spełniony musi zostać, jeden, bardzo istotny warunek, a mianowicie, transport towarów zaczyna się w innym państwie członkowskim.
Ponadto, niezależnie od posiadania siedziby w danym państwie członkowskim, każdy z podmiotów uważanych za dostawcę może zgłosić krajowe dostawy towarów, czyli takie, których transport lub wysyłka towarów rozpoczyna się i kończy w tym samym państwie członkowskim. W konsekwencji, każde państwo członkowskie może stać się państwem członkowskim konsumpcji.
Procedura nieunijna
Procedura ta, przeznaczona jest dla przedsiębiorstw (osób prawnych oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą), które, pomimo, że nie mają siedziby (działalności gospodarczej) ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE, dokonują świadczenia usług na terenie UE na rzecz osób niebędących podatnikami VAT.
Podatnik, który dokonał rejestracji bądź został objęty obowiązkiem identyfikacji do celów podatku VAT w UE, ma również prawo do skorzystania z procedury nieunijnej.
W przypadku procedury nieunijnej podatnik ma prawo wybrać dowolne państwo członkowskie UE jako państwo członkowskie identyfikacji. Państwo to nada podatnikowi indywidualny numer identyfikacyjny VAT (Euxxxyyyyyz), który znajdzie zastosowanie wyłącznie w celu deklarowania towarów lub usług wchodzących w zakres procedury nieunijnej.
Procedura importu
Procedura ta, przeznaczona jest dla przedsiębiorstw (osób prawnych oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą), których siedziba lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej znajduje się na terytorium UE lub poza UE. Jednakże, celem skorzystania z procedury importu, podatnik, którego siedziba znajduje się poza terytorium UE, ma obowiązek wyznaczenia pośrednika.
Pośrednikiem może zostać podatnik, który posiada siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium UE. Podmiot ten, zobowiązany jest (w imieniu i na rzecz innego podatnika, który wyznaczył go na swojego pośrednika) do zapłaty podatku VAT i wywiązania się z obowiązków w zakresie VAT, tj. min. do złożenia deklaracji VAT oraz zapłaty podatku VAT oraz prowadzenia dokumentacji pozwalającej na jej rozliczenie. Istnieje dobrowolność (na poziomie państw członkowskich) w zakresie wprowadzania dodatkowych przepisów odnośnie roli pośrednika. Należy pamiętać, że dla podatników niemających siedziby na terenie UE, przepisy nakładają obowiązek posiadania pośrednika, natomiast dla podatników mających siedzibę na terenie UE, prawo, również przewiduje taką możliwość.
Pośrednik, jako podmiot zarejestrowany pod indywidualnym numerem identyfikacji VAT (INxxxyyyyyyz), może dokonać rejestracji podatnika (podatników), którzy chcą skorzystać z procedury importu. Każdy z reprezentowanych podmiotów otrzyma osobny numer identyfikacyjny VAT IOSS (IMxxxyyyyyz).
10 000 EUR - wartość progowa świadczonych usług lub sprzedawanych towarów
Szczególną uwagę, należy poświecić usługom telekomunikacyjnym, nadawczym i elektronicznym, których realizacja odbywać się będzie na na rzecz nabywcy (niebędącej podatnikiem). Przywołać tutaj należy, że z dniem 1 stycznia 2019 r. wprowadzono roczną wartość progową wynoszącą 10 000 EUR dla obrotu związanego z transgranicznym świadczeniem usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych w schemacie B2C, w ramach której, miejscem świadczenia wspomnianych usług pozostaje państwo członkowskie, w którym usługodawca ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Z dniem 1 lipca 2021 r. wartość ta objęła również wewnątrzwspólnotową sprzedaż na odległość towarów, których transport/wysyłka rozpoczęły się w państwie członkowskim, w którym usługodawca ma swoją siedzibę.
Wartość progowa na poziomie 10 000 EUR nie dotyczy usług innych niż wyżej wspomniane (czyli usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych).
Zarówno wspomniane usługi, jak i wewnątrzwspólnotową sprzedaż na odległość towarów, łącznie spełniać muszą wszystkie poniższe warunki:
1) dostawca/usługodawca posiada siedzibę lub, w przypadku braku siedziby, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu w tylko jednym państwie członkowskim,
2) świadczy usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne realizowane w innym państwie członkowskim na rzecz osób niebędących podatnikami lub dostarcza towary wysyłane lub transportowane z państwa członkowskiego, w którym dostawca ma siedzibę, do innego państwa członkowskiego,
3) łączna wartość takich usług/dostaw nie przekracza 10 000 EUR (bez VAT) w bieżącym i poprzednim roku kalendarzowym.
Podsumowując, jeżeli wszystkie powyższe warunki są spełnione, usługi/dostawy podlegają opodatkowaniu VAT zgodnie z stawką oraz przepisami obowiązującymi w państwie członkowskim usługodawcy/dostawcy, mając zastosowanie wyłącznie do podatników, którzy mają siedzibę tylko w jednym państwie członkowskim.
Ważne!
Wartości progowej nie wolno obliczać osobno. Wartość progowa, ma zastosowanie, tylko wówczas, gdy suma wartości wszystkich tych usług i towarów nie przekracza 10 000 EUR. W powyższym przypadku, uwagę należy zwrócić, na fakt, że te dostawy (usługi) nie mają charakteru krajowego, dlatego niemożliwym będzie zadeklarowanie ich w ramach procedury unijnej.
Z momentem przekroczenia wartości progowej, wszystkie transakcje podlegają zasadom ogólnym, czyli miejscem wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub świadczenia usług jest państwo członkowskie nabywcy.
Wartości progowe, nie znajda również zastosowania, w przypadku dostawców, których siedziba działalności gospodarczej znajduje się poza terytorium UE, ale mają oni, również, co najmniej jedno stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE. Wymóg jasno stanowią że, dostawca może prowadził działalność gospodarczą tylko w jednym państwie członkowskim (i nigdzie indziej).
Przedsiębiorca również, może zdecydować się na zastosowanie zasady ogólnej (tzn. państwa w którym kończy się transport), jednakże, decyzja ta pozostaje dla niego wiążąca przez okres dwóch kolejnych lat kalendarzowych.
Ważne!
Najważniejszym, jest fakt, że dla każdej z procedur, podatnik może wybrać tylko jedno państwo członkowskie identyfikacji.
Podstawa Prawna
Przepisy odnoszące się do punktu kompleksowej obsługi (OSS) można znaleźć w następujących aktach prawnych:
• Dyrektywa Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (zmieniona dyrektywami Rady (EU) 2017/2455 i (UE) 2019/1995 oraz decyzją Rady (UE) 2020/1109).
• Dyrektywa Rady 2009/132/WE określająca zakres stosowania art. 143 lit. b) i c) dyrektywy 2006/112/WE w odniesieniu do zwolnienia z podatku od wartości dodanej przy ostatecznym imporcie niektórych towarów (zmieniona dyrektywą Rady (UE) 2017/2455).
• Rozporządzenie Rady (UE) nr 904/2010 w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej (zmienione rozporządzeniami Rady (UE) 2017/2454 i (UE) 2020/1108).
• Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (zmienione rozporządzeniami wykonawczymi Rady (UE) 2017/2459, (UE) 2019/2026 i (UE) 2020/1112).
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/194 z dnia 12 lutego 2020 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do procedur szczególnych dla podatników, którzy świadczą usługi na rzecz osób niebędących podatnikami, prowadzą sprzedaż towarów na odległość i dokonują niektórych krajowych dostaw towarów (zmienione rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2020/1318).
Anna Pukocz, Głowna księgowa z długoletnim stażem w przedsiębiorstwach o profilu produkcyjnym