Czy wystawienie faktury dokumentującej wpłatę zaliczki na poczet WDT powoduje powstanie obowiązku podatkowego w VAT?
Nie, wystawienie faktur zaliczkowych nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Powstaje on z chwilą wystawienia faktury końcowej w stosunku do całej należności. Gdy faktura końcowa nie jest wystawiana, obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania dostawy towarów.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w WDT?
W przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) obowiązek podatkowy w VAT, w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o VAT, powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy.
Ustawodawca nie przewiduje natomiast obecnie żadnych specjalnych rozwiązań dla zaliczek otrzymanych na poczet realizacji WDT. Oznacza to, że po uchyleniu norm art. 20 ust. 3 ustawy o VAT, regulującego wcześniej tę kwestię, pobranie zaliczki od kontrahenta unijnego nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w VAT. Czynność ta nie powinna być również dokumentowana fakturą (art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT).
Faktury nie należy więc wystawiać nawet na żądanie kontrahenta.
Co po wystawieniu faktury zaliczkowej?
Pewne wątpliwości mogą pojawiać się w sytuacjach, gdy sprzedawca mimo wszystko wystawi fakturę zaliczkową. Czy jej sporządzenie będzie skutkowało wówczas powstaniem obowiązku podatkowego w VAT, a sprzedawca uzyska prawo do zastosowania stawki preferencyjnej 0%?
Biorąc pod uwagę wskazane przepisy, należy stwierdzić, że taka faktura z pewnością nie powinna być sporządzana. Sam fakt jej wystawienia nie może tym samym powodować skutku prawnopodatkowego w postaci rozpoznania obowiązku podatkowego w VAT. Faktura dokumentująca zaliczkę pobraną z tytułu WDT nie powinna być brana pod uwagę przy dokonywaniu rozliczenia z tytułu VAT. W szczególności nie należy jej ujmować w rejestrach sprzedaży ani wykazywać w deklaracji dla VAT. O terminie powstania obowiązku podatkowego w VAT decyduje zasadniczo data wystawienia faktury końcowej, dokumentującej dostawę. Gdy taka faktura nie jest wystawiana lub jest wystawiana z opóźnieniem, obowiązek powstanie 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy.
Stanowisko to potwierdzają również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 lutego 2019 r. (sygn. 0115-KDIT1-3.4012.880.2018.1.APR) argumentowano, że:
Wnioskodawca nie powinien wystawiać faktur dokumentujących otrzymanie zaliczek dotyczących wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru, nawet jeśli kontrahent z innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej tego zażąda. Zakaz ten wprost wynika z treści art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy. Jak bowiem stanowi ten przepis: "na żądanie nabywcy towaru (…) podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą (…) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy (…).
Zdaniem organów podatkowych:
(…) wystawienie przez Wnioskodawcę faktury dokumentującej otrzymanie zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru - jak wynika z analizy przepisów regulujących kwestie obowiązku podatkowego - nie spowoduje prawnopodatkowego skutku w postaci powstania obowiązku podatkowego.
Podobne stanowisko prezentowano w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 maja 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.205.2020.1.AMO).
Przykład
20 stycznia 2022 r. krajowy podatnik otrzymał od kontrahenta czeskiego 20% zaliczkę na poczet WDT. 21 stycznia 2022 r., na żądanie kontrahenta, wystawił fakturę zaliczkową i przesłał odbiorcy drogą elektroniczną. WDT, której dotyczyła zaliczka, została zrealizowana 19 lutego 2022 r. W tym samym dniu sprzedawca wystawił fakturę dokumentującą dostawę i przekazał wraz z towarem nabywcy. W lutym 2022 r. sprzedawca uzyskał dokumenty potwierdzające dostawę towaru do nabywcy na terytorium Czech. Nabywca posiadał właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych. Sprzedawca rozlicza się z tytułu VAT za okresy miesięczne.
W przedstawionej sytuacji wystawiona 21 stycznia 2022 r. faktura zaliczkowa nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w VAT. Podatnik nie powinien jej zatem uwzględniać w rozliczeniu VAT za styczeń 2022 r. Obowiązek podatkowy powstał dopiero w lutym 2022 r., z chwilą wystawienia faktury dokumentującej zrealizowaną dostawę. Dostawa ta winna być uwzględniona w całości w JPK_V7 w rozliczeniu VAT za luty 2022 r.
Podstawa prawna:
• art. 20, art. 106b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 196
Powołane interpretacje podatkowe:
-
interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 maja 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.205.2020.1.AMO)
-
interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 lutego 2019 r. (sygn. 0115-KDIT1-3.4012.880.2018.1.APR)
Ewa Kowalska, ekspert w zakresie VAT