Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 15.10.2015 r., znak IBPP2/4512-654/15/Icz dotyczyła osoby fizycznej (zarządzającego) działającego jako przedsiębiorca.
Zarządzający świadczy usługi w zakresie kierowania powierzonymi obszarami działalności określonej spółki. Na mocy kontraktu menedżerskiego pełnił on funkcję członka zarządu. Jego zadania obejmowały reprezentowanie oraz kierowanie działalnością spółki. Co istotne za czynności związane z powierzoną mu funkcją odpowiedzialność ponosił sam zarządzający. Inne organy spółki nie mogły wydawać mu wiążących poleceń. Zarządzający sam ustalał przedmiot swoich działań oraz ich harmonogram. Ponadto zarządzający zobowiązał się, że po zakończeniu umowy nie będzie prowadził przez okres ośmiu miesięcy działalności konkurencyjnej wobec spółki, za co przysługiwać mu miała określona kompensata pieniężna.
Przedmiotem interpretacji była kwestia opodatkowania czynności zarządzającego podatkiem VAT.
Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm
Świadczenie usług i podatnik VAT
W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT), czynnością opodatkowaną tym podatkiem jest odpłatne świadczenie usług rozumiane jako każde świadczenie niestanowiące dostawy towarów. Świadczeniem takim może być także wykonywanie czynności w ramach kontraktu menedżerskiego.
Do opodatkowania VAT danych czynności niezbędne jest jednakże, aby osoba je wykonująca działała w charakterze podatnika VAT. Podatnikiem VAT będzie zaś osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, która obejmuje m.in. wszelką działalność usługodawców (art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT).
Istotne wyłączenie z pojęcia wykonywanej samodzielnej działalności gospodarczej zawiera art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności z tytułu, których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Przedmiotem interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach było to, czy powyższe wyłączenie ma zastosowanie do czynności zarządzającego na rzecz spółki na mocy kontraktu menedżerskiego.
Kiedy działalność wykonywana osobiście wyklucza opodatkowanie VAT
Przytoczony przepis 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT wskazuje na to, kiedy działalność wykonywana osobiście m.in. ta na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem lub kontraktów menedżerskich nie będzie uznawana za samodzielną działalność gospodarczą (co jednocześnie wyłączyłoby wykonującą je osobę z zakresu opodatkowania VAT). Wymagana jest przy tym analiza stosunku pomiędzy zlecającym a zleceniodawcą (np. podmiotem wykonującym pracę w ramach kontraktu menedżerskiego). Zastosowanie wyłączenia będzie miało miejsce jeżeli ten stosunek wykluczałby samodzielność wykonującego (a tym samym byłby podobny do stosunku pracy).
Konieczna jest przy tym analiza trzej aspektów:
- wynagrodzenia,
- zakresu odpowiedzialności wobec osób trzecich, oraz
- warunków wykonywania.
Jeżeli więc za działania zleceniobiorcy odpowiedzialność ponosi zleceniodawca to nie można mówić o samodzielności zleceniobiorcy w wykonywaniu czynności. To zaś wyklucza uznanie wykonującego za podatnika VAT. Podobnie byłoby, gdyby ustalanie warunków wykonywania czynności także leżało po stronie zlecającego.
Odpowiedzialność i warunki wykonywania kontraktu menedżerskiego
W analizowanej sytuacji szczególne znaczenie miało to, że zarządzający za swoje działania sam był odpowiedzialny wobec osób trzecich (odpowiedzialność nie przejmowała spółka). Ponadto warunki wykonywania kontraktu menedżerskiego charakteryzowały się swobodą w wyborze środków, a nie podporządkowaniem spółce.
Z powyższych względów organ podatkowy uznał. że zarządzający sam ponosił ryzyko swojej działalności, co wskazywało na jego samodzielność. Nie można było więc zastosować wyłączenia z 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. W konsekwencji zarządzającego uznano za podatnika.
Zakaz konkurencji też opodatkowany
W odniesieniu do zakazu konkurencji po wygaśnięciu kontraktu menedżerskiego organ przypominał, że świadczeniem usług może być także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji (art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).
W przypadku okresu obowiązywania zakazu konkurencji można mówić o świadczeniu usługi w rozumieniu tego przepisu. Zarządca w okresie obowiązywania zakazu będzie się musiał powstrzymać od określonych działań. Co istotne można zidentyfikować beneficjenta tego stanu rzeczy jakim będzie spółka. Tym samym należy uznać, że zarządca będzie świadczył na rzecz spółki usługę opodatkowaną VAT.
Michał Samborski, młodszy konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.