Problem ten został poruszony w interpretacji indywidualnej z dnia 6.04.2011 roku, wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (nr ILPP1/443-1362/10-4/BD).
Status Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej jest jednostką Uniwersytetu Medycznego. Zajmuje się działalnością dydaktyczną i naukową. Poza tym wydaje opinie (głównie dla organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania, w mniejszym stopniu dla podmiotów prywatnych). Opinie te pozostają w ścisłym związku z działalnością dydaktyczną, ponieważ nierzadko problemy poruszane w opiniach są jednocześnie przedmiotem wykładów.
Polecamy:Czy usługi dotyczące profilaktyki i promocji zdrowia są zwolnione z VAT?
Opisane wyżej usługi zostały sklasyfikowane przez Urząd Statystyczny jako ‘usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki medycznej’.
Do momentu wejścia w życie ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476) na podstawie art. 43 ust.1 pkt 1 Zakład korzystał ze zwolnienia od obowiązku odprowadzania podatku VAT. Obecnie brzmienie mających zastosowanie w sprawie regulacji podatkowych uległo zmianie. W związku z tym pojawił się problem, czy stosowane wcześniej zwolnienie pozostaje aktualne?
Stan prawny
Aby móc odpowiedzieć na powyższe pytanie należy przyjrzeć się zmianom, które zaszły w ustawie o VAT.
W poprzednio obowiązującym stanie prawnym z podatku VAT zwolnione były wszelkie usługi w zakresie ochrony zdrowia, poza usługami weterynaryjnymi. Usługi, które można było zaliczyć do tej grupy nie podlegały opodatkowaniu VAT-em. Nie miało znaczenia kto je wykonywał. Podstawą do wyznaczenia tego zakresu było kryterium przedmiotowe- rodzaj świadczonych usług.
Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2011 roku rozszerzają kryterium przedmiotowe o kryterium podmiotowe. Obecnie, aby usługa podlegała zwolnieniu musi być usługą w zakresie opieki medycznej i :
1. służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia,
2. być świadczona przez zakłady opieki zdrowotnej, bądź przez określonych przedstawicieli zawodów medycznych, lub uczelnie medyczne.
Polecamy:Które usługi medyczne są zwolnione z VAT?
Zatem dodatkowo usługi medyczne muszą być świadczone przez określone podmioty.
Celem tych zmian jest ujednolicenie prawa unijnego.
Przepisy w zakresie opieki medycznej obowiązujące od dnia 1 stycznia 2011 r. stanowią implementację do polskiego systemu prawnego przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347).
Zwolnienia są autonomicznymi pojęciami prawa unijnego. Wprowadzone są po to, żeby uniknąć rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich. Zakres przedmiotowy zwolnień zawartych w art. 132 Dyrektywy powinien być taki sam we wszystkich krajach członkowskich.
W związku z wprowadzeniem nowych przepisów pojawił się problem z ich właściwą interpretacją. Kluczowe znaczenie ma pojęcie ‘opieki medycznej’. Trybunał Sprawiedliwości UE w swoich orzeczeniach wypracował pewną koncepcję rozumienia pojęcia „opieki medycznej” oraz „świadczeń opieki medycznej”.
Polecamy:Czy udzielanie pożyczek ze środków zfśs podlega VAT?
Odnoszą się one do usług, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia; pojęcia świadczenia opieki medycznej nie można interpretować w sposób, który obejmuje świadczenia medyczne realizowane w innym celu niż postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz w zakresie, w jakim to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych. (wyrok w sprawie d´Ambrumenil (C-307/01, pkt 57))
Czynności, których celem nie jest ochrona zdrowia nie mogą być uznane za świadczenia opieki medycznej i nie mogą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług. - Wyrok w sprawie C-212/01.
Trybunał wyraźnie wskazuje, że interpretując daną regulację związaną z opieka medyczną należy przede wszystkim zwracać uwagę na cel usługi medycznej. To on decyduje o tym, czy powinna ona być zwolniona z podatku VAT. Głównym celem usługi ma być ochrona zdrowia (włączając w to utrzymanie lub przywrócenie do zdrowia.). Usługa może mieć także cel terapeutyczny, bądź profilaktyczny. Każdorazowo należy poddawać ocenie, jaki cel przyświecał danej usłudze.
Udzielanie porad wymaganych przed podjęciem decyzji, które wywołują skutki prawne i mają charakter czysto ekspercki i doradczy nie mają zastosowania do usługi medycznej.
Polecamy: Które usługi medyczne są zwolnione z VAT?
Charakter usług świadczonych przez Katedrę i Zakład Medycyny Sądowej
Z podatku zwolniono usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez uczelnie medyczne - § 13 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392).
Opisane powyżej regulacje pozwalają stwierdzić, że usługi świadczone przez Katedrę i Zakład Medycyny Sądowej nie spełniają kryterium przedmiotowego. Ich bezpośrednim celem bowiem nie jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia konkretnego pacjenta.
Można by próbować powołać się na art. art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, znowelizowanej ustawą z dnia 29 października 2010 r., na podstawie którego zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:
1) jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania, 2) uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym - oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.
Jednak i ta próba okazuje się bezskuteczna, ponieważ Zakład udziela porad tzw. podmiotom zewnętrznym - organom wymiaru sprawiedliwości o organom ścigania. Adresatami tych usług nie są studenci.
W rezultacie porady i opinie nie są ściśle związane z głównym, podstawowym celem działania jednostki- kształceniem studentów, bezpośrednim odbiorcą tych usług nie są studenci.
Odpowiadając to postawione pytanie, po zmianie stanu prawnego, Katedra i Zakład Medycyny Sądowej nie będą korzystały ze zwolnienia podatkowego. Podlegać będą obowiązkowi odprowadzania podatku VAT od świadczonych usług.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004r. Nr 54, poz. 535) - art. 5 ust. 1 pkt 1 , art. 7 ust. 1 , art. 8 ust. 1, art. 43 ust. 1 pkt 18 i 18a, art. 43 ust. 1 pkt 19 i 19a art. 43 ust. 1 pkt 19 , art. 43 ust. 1 pkt 26 ;
- Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347);
- § 13 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392).