Od 1 września br. zaczęły obowiązywać przepisy ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej dotyczące zasad przyznawania zaliczek alimentacyjnych dla osób samotnie wychowujących dzieci, uprawnionych do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna (tj. art. 7–18 ustawy).
SPIS TREŚCI
Przyznawanie i wypłata zaliczek alimentacyjnych
Przyznawanie i wypłata zaliczek alimentacyjnych jest zadaniem administracji rządowej zleconym gminie. W formie dotacji celowej z budżetu państwa na świadczenia rodzinne finansowane są zaliczki alimentacyjne oraz koszty ich obsługi. Te ostatnie wynoszą 3% wydatków na zaliczki alimentacyjne.
Aby zapewnić sprawną i prawidłową realizację tego zadania Minister Polityki Społecznej w rozporządzeniu z 7 czerwca br. określił wzór:
• wniosku o ustalenie prawa do zaliczki alimentacyjnej (załącznik nr 1 do rozporządzenia),
• zaświadczenia o bezskuteczności prowadzonego postępowania egzekucyjnego oraz o wysokości wyegzekwowanego świadczenia alimentacyjnego (załącznik nr 2 do rozporządzenia),
• zaświadczenia o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych (załącznik nr 3 do rozporządzenia).
Natomiast na podstawie delegacji zawartej w art. 17 ust. 5 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej Rada Ministrów określiła w rozporządzeniu z 21 czerwca br. sposób sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych ze środków budżetu państwa oraz budżetów gmin, uwzględniając w szczególności terminy i sposoby ich przedstawiania oraz wzory tych sprawozdań. Rozporządzenie weszło w życie 1 września 2005 r.
Rodzaje sprawozdań
Zgodnie z nim następujące rodzaje sprawozdań są przekazywane w formie pisemnej oraz w formie elektronicznej:
• sprawozdanie zawierające informacje finansowe o wydatkach poniesionych na zaliczki alimentacyjne oraz o zrealizowanych zadaniach rzeczowych w gminie przekazuje wojewodzie – wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po upływie kwartału,
• zbiorcze sprawozdanie zawierające informacje finansowe o wydatkach poniesionych na zaliczki alimentacyjne oraz o zrealizowanych zadaniach rzeczowych w województwie przekazuje raz na kwartał ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego – wojewoda, w terminie do 10. dnia drugiego miesiąca następującego po upływie kwartału.
Sposób sporządzania sprawozdań
W załączniku nr 1 do rozporządzenia można odnaleźć wzór sprawozdania rzeczowo-finansowego o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych ze środków budżetu państwa oraz budżetów gmin. W tabeli nr 1 można zapoznać się z objaśnieniami przydatnymi do jego sporządzenia.
W załączniku nr 2 do rozporządzenia można odnaleźć wzór zbiorczego sprawozdania rzeczowo-finansowego o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych ze środków budżetu państwa oraz budżetów gmin. Tabela nr 2 zawiera objaśnienia przydatne do jego sporządzenia.
TABELA 1. Objaśnienia do sporządzania sprawozdania rzeczowo-finansowego o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych ze środków budżetu państwa oraz budżetów gmin
Wartości w sprawozdaniu ujmuje się z dokładnością do 1 zł.
W częściach A i B liczbę zaliczek dla osób uprawnionych oraz wydatki ujmuje się narastająco od początku roku (np. informacja za maj ujęta w sprawozdaniu w części A za II kwartał w kol. 4 i 7 obejmuje dane za okres styczeń–maj).
Przy podawaniu liczby zaliczek alimentacyjnych dla osób uprawnionych należy wykazać zaliczki alimentacyjne na każdą osobę uprawnioną, tj. liczbę osób, na które przyznana jest zaliczka alimentacyjna (np. osobie z trojgiem dzieci wypłaca się zaliczkę alimentacyjną w wysokości 360 zł, po 120 zł na osobę uprawnioną; za okres styczeń–marzec należy w części A w wierszu 1, w kol. 6, 7 i 8 wpisać odpowiednio: 3, 6 i 9).
Sprawozdanie sporządza się metodą kasową – ujmuje się wydatki faktycznie poniesione i liczbę rzeczywiście wypłaconych zaliczek alimentacyjnych, a nie zaliczki alimentacyjne wynikające z podjętych decyzji, lecz niewypłacone. W przypadku gdy z zaliczek alimentacyjnych przeznaczonych do wypłaty potrącane są zaliczki alimentacyjne nienależnie pobrane, należy w części A wykazać kwotę i liczbę zaliczek alimentacyjnych bez potrącenia o odzyskane zaliczki alimentacyjne nienależnie pobrane, zaś w części B kwotę i liczbę odzyskanych zaliczek alimentacyjnych nienależnie pobranych.
W przypadku gdy zaliczka alimentacyjna (odzyskana zaliczka alimentacyjna nienależnie pobrana) wypłacana (zwracana) jest w ratach, w części A w kol. 6–8 (w części B w kol. 7–10) zaliczkę alimentacyjną ujmuje się w miesiącu, w którym wypłacono (zwrócono) pierwszą ratę, zaś kwoty wykazuje się wg faktycznej wypłaty.
Liczby i kwoty wypłacanych zaliczek alimentacyjnych, wykazane w części A sprawozdania, nie są pomniejszane o zwroty zaliczek alimentacyjnych nienależnie pobranych. Zwroty te należy wykazywać w części B sprawozdania.
Zwroty nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych w części B sprawozdania wykazuje się bez odsetek.
W części C dane podaje się w ujęciu miesięcznym (nienarastająco).
Informacja w części C wiersz 1 o decyzjach w sprawach dotyczących zaliczek alimentacyjnych obejmuje wszystkie decyzje: przyznające, odmowne, o zmianie wysokości zaliczki alimentacyjnej, w sprawach nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych itp.
Informację w części C wiersze 3–5 przedstawia organ właściwy dłużnika.
TABELA 2. Objaśnienia do sporządzania zbiorczego sprawozdania rzeczowo-finansowego o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych ze środków budżetu państwa oraz budżetów gmin
Wartości w sprawozdaniu ujmuje się z dokładnością do 1 zł.
W częściach A i B liczbę zaliczek dla osób uprawnionych oraz wydatki ujmuje się narastająco od początku roku (np. informacja za maj ujęta w sprawozdaniu w części A za II kwartał w kol. 4 i 7 obejmuje dane za okres styczeń–maj).
Przy podawaniu liczby zaliczek alimentacyjnych dla osób uprawnionych należy wykazać zaliczki alimentacyjne na każdą osobę uprawnioną, tj. liczbę osób, na które przyznana jest zaliczka alimentacyjna (np. osobie z trojgiem dzieci wypłaca się zaliczkę alimentacyjną w wysokości 360 zł, po 120 zł na osobę uprawnioną; za okres styczeń–marzec należy w części A w wierszu 1, w kol. 6, 7 i 8 wpisać odpowiednio: 3, 6 i 9).
Sprawozdanie sporządza się metodą kasową – ujmuje się wydatki faktycznie poniesione i liczbę rzeczywiście wypłaconych zaliczek alimentacyjnych, a nie zaliczki alimentacyjne wynikające z podjętych decyzji, lecz niewypłacone. W przypadku gdy z zaliczek alimentacyjnych przeznaczonych do wypłaty potrącane są zaliczki alimentacyjne nienależnie pobrane, należy w części A wykazać kwotę i liczbę zaliczek alimentacyjnych bez potrącenia o odzyskane zaliczki alimentacyjne nienależnie pobrane, zaś w części B kwotę i liczbę odzyskanych zaliczek alimentacyjnych nienależnie pobranych.
W przypadku gdy zaliczka alimentacyjna (odzyskana zaliczka alimentacyjna nienależnie pobrana) wypłacana (zwracana) jest w ratach, w części A w kol. 6–8 (w części B w kol. 7–10) zaliczkę alimentacyjną ujmuje się w miesiącu, w którym wypłacono (zwrócono) pierwszą ratę, zaś kwoty wykazuje się wg faktycznej wypłaty.
Liczby i kwoty wypłacanych zaliczek alimentacyjnych, wykazane w części A sprawozdania, nie są pomniejszane o zwroty zaliczek alimentacyjnych nienależnie pobranych. Zwroty te należy wykazywać w części B sprawozdania.
Zwroty nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych w części B sprawozdania wykazuje się bez odsetek.
W części C dane podaje się w ujęciu miesięcznym (nienarastająco).
Informacja w części C wiersz 1 o decyzjach w sprawach dotyczących zaliczek alimentacyjnych obejmuje wszystkie decyzje: przyznające, odmowne, o zmianie wysokości zaliczki alimentacyjnej, w sprawach nienależnie pobranych zaliczek alimentacyjnych itp.
Podstawy prawne
• Ustawa z 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz.U. Nr 86, poz. 732)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 21 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych ze środków budżetu państwa oraz budżetów gmin (Dz.U. Nr 119, poz. 1007)
• Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 7 czerwca 2005 r. w sprawie wzoru wniosku o ustalenie prawa do zaliczki alimentacyjnej oraz odpowiednich zaświadczeń (Dz.U. Nr 105 poz. 882)
IZABELA GRAS
Publikacja: Rachunkowość Budżetowa 17/2005 z dnia 01.09.2005