Jakie warunki należy spełnić, aby uzyskać certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych? Czy osoba ze średnim wykształceniem może zdobyć taki certyfikat bez konieczności zdawania egzaminu organizowanego przez Ministerstwo Finansów? Czy można uniknąć konieczności zdawania egzaminu odpowiednio uzupełniając wykształcenie? Jak długi staż pracy w księgowości konieczny jest do uzyskania certyfikatu?
Zasady uzyskiwania certyfikatu księgowego określone są w rozporządzeniu Ministra Finansów z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. Nr 120, poz. 1022 z późn.zm.). Zgodnie z § 3 tego rozporządzenia Minister Finansów wydaje certyfikat księgowy osobom fizycznym, które:
1) złożyły oświadczenie, że posiadają pełną zdolność do czynności prawnych i korzystają z pełni praw publicznych, nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa popełnione umyślnie oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,
2) spełniają co najmniej jeden z poniższych warunków:
a) udokumentowały trzyletnią praktykę w księgowości oraz posiadają wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na jednym z kierunków ekonomicznych o specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,
b) udokumentowały trzyletnią praktykę w księgowości, posiadają wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne oraz ukończyły studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,
c) udokumentowały dwuletnią praktykę w księgowości, posiadają wykształcenie co najmniej średnie oraz złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy.
Z powyższego przepisu wynika, że osoba ze średnim wykształceniem nie ma możliwości uzyskania certyfikatu księgowego bez zdawania egzaminu organizowanego przez Ministerstwo Finansów. Zdawania egzaminu mogą natomiast uniknąć osoby z wyższym wykształceniem – w tym celu powinny one ukończyć studia podyplomowe z zakresu rachunkowości organizowane przez szkołę wyższą uprawnioną, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych. Aby jednak uzyskać certyfikat bez egzaminu, konieczne jest odbycie trzyletniej praktyki w księgowości. W przypadku osób zdających egzamin wystarczająca jest praktyka dwuletnia.
Warto zaznaczyć, że niektóre osoby uznaje się za uprawnione do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, bez konieczności ubiegania się o certyfikat księgowy. Chodzi tu o osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych.
Aby uzyskać certyfikat księgowy, konieczne jest udokumentowanie odpowiedniej praktyki w księgowości. W myśl § 4 rozporządzenia za praktykę w księgowości uważa się wykonywanie – na podstawie stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej, umowy spółki lub w związku z prowadzeniem ewidencji własnej działalności gospodarczej – następujących czynności:
• prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
• wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
• sporządzanie sprawozdań finansowych.
Za praktykę uznaje się również udział w badaniu sprawozdania finansowego pod nadzorem biegłego rewidenta.
Osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowy lub o zakwalifikowanie do egzaminu składają do Ministra Finansów, za pośrednictwem Departamentu Rachunkowości Ministerstwa Finansów:
1) podanie o wydanie certyfikatu księgowego lub o zakwalifikowanie do egzaminu, zawierające następujące dane: numer PESEL, a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego – numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość, oraz imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania,
2) dokumenty potwierdzające posiadanie praktyki w księgowości,
3) oświadczenie, że posiadają pełną zdolność do czynności prawnych i korzystają z pełni praw publicznych oraz że nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa popełnione umyślnie oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,
4) dokumenty, w tym dyplom lub świadectwo, potwierdzające posiadane wykształcenie.
Od podania i załączników do podania uiszcza się opłatę skarbową – odpowiednio 5 zł i 50 gr. Kopie dokumentów, o których mowa w pkt 2 i 4, powinny być uwierzytelnione przez notariusza. Podanie o zakwalifikowanie do egzaminu składa się nie później niż na 7 dni przed terminem egzaminu. Podanie złożone po upływie wymaganego terminu jest kwalifikowane na kolejny egzamin. Osoba zakwalifikowana do egzaminu uiszcza opłatę egzaminacyjną w wysokości 480 zł.
Sebastian Zagórski
Podstawa prawna:
§ 3 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. Nr 120, poz. 1022 z późn.zm.).