Chciałabym przystąpić do egzaminów na biegłego rewidenta. Czego dotyczą i jaki jest ich poziom trudności? Szczególnie interesują mnie egzaminy z pierwszej sesji egzaminacyjnej.
Kandydaci na biegłych rewidentów: Pierwsza sesja egzaminacyjna składa się z przedmiotów – rachunkowość finansowa cz. 1 oraz ekonomia i zarządzanie. Osoby posiadające kilkuletnie doświadczenie zawodowe i uporządkowaną wiedzę ekonomiczną nie powinny mieć większych problemów z ich zaliczeniem.
Zadane pytanie zbiega się w czasie z końcem pierwszej sesji egzaminacyjnej dla zdających egzaminy w 2004 r. Zdawanie egzaminów będzie Pani mogła zatem rozpocząć we wrześniu przyszłego roku, po dokonaniu formalności zgłoszeniowych jako kandydat na biegłego rewidenta (od lat okres zgłoszeniowy trwa do końca czerwca).
Na pierwszą sesję egzaminacyjną składają się przedmioty:
• rachunkowość finansowa cz. I,
• ekonomia i zarządzanie.
Druga sesja to:
• prawo cywilne, prawo pracy, prawo gospodarcze,
• prawo podatkowe cz. I,
• finanse.
Na trzecią sesję składają się:
• prawo podatkowe cz. II,
• rachunkowość finansowa cz. II,
• rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza.
Czwarta sesja to:
• sprawozdania finansowe i ich analiza,
• badanie sprawozdań finansowych i inne usługi biegłego rewidenta.
Pierwsze terminy egzaminów zaliczanych do pierwszej sesji odbywają się we wrześniu, a ewentualne poprawki do nich w listopadzie (egzaminy pierwszej sesji można poprawiać tylko raz, pozostałe egzaminy – dwukrotnie w ramach danego cyklu egzaminacyjnego).
Pierwszym egzaminem pierwszej sesji jest rachunkowość finansowa cz. I. Egzamin ten, jak wszystkie z 10 egzaminów w ramach postępowania kwalifikacyjnego (nie licząc ostatniego egzaminu dyplomowego), odbywa się w formie pisemnej. Ogólny zakres przedmiotowy i punktacja tego egzaminu (podobnie jak egzaminu z ekonomii i zarządzania) wynikają w 2004 r. z uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów nr 154/11/ /2004 z 20 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla kandydatów na biegłych rewidentów (zasady te ulegają stosunkowo niewielkim zmianom w kolejnych uchwałach KRBR dotyczących postępowania kwalifikacyjnego w danym roku). Na egzamin w terminie podstawowym w 2004 r. składały się 4 zadania.
Zadanie 1 dotyczyło zasad rachunkowości, elementów organizacji rachunkowości (dokumentacji i stosowania) i składało się z 20 pytań testowych. Warto podkreślić, że ogólną zasadą obowiązującą na tym i kolejnym egzaminie jest to, że za poprawną odpowiedź otrzymuje się 2 punkty, a za odpowiedź błędną przypisywany jest 1 punkt ujemny (brak odpowiedzi to 0 punktów). Warto zatem jeszcze przed egzaminem opracować taktykę egzaminacyjną.
W 2004 r. pytania testowe jednego z zestawów dotyczyły głównie zasad rachunkowości, techniki prowadzenia ksiąg (w tym technik księgowości ręcznej), roli kierownika jednostki.
Zadanie 2 odnosiło się do problematyki bilansu, rachunku zysków i strat oraz inwentaryzacji i składało się z 10 py-tań testowych oraz 2 zagadnień sytua-cyjnych. W 2004 r. zagadnienia sytuacyjne w jednej z grup egzaminacyjnych polegały na obliczeniu na podstawie danych wielkości poszczególnych pozycji bilansu oraz sporządzeniu na ich podstawie uproszczonego bilansu (1 zagadnienie), a także wpisaniu, do jakiej grupy kosztów lub przychodów (np. przychody działalności podstawowej, pozostałe przychody operacyjne, straty nadzwyczajne) będą zaliczane rezultaty inwentaryzacji (np. niedobór niezawiniony przez pracowania).
Zadanie 3 dotyczyło zdarzeń gospodarczych (w tym operacji gospodarczych), zasad ich dokumentowania oraz ewidencji, a składało się na nie 10 pytań testowych i 3 zagadnienia sytuacyjne. W ramach zagadnień sytuacyjnych należało na przykład dokonać korekty błędnych zapisów księgowych z podaniem zapisu prawidłowego i rodzaju storna, a także podać treść operacji gospodarczych, gdy podane były jedynie zapisy ewidencyjne.
Przedmiotem zadania 4 było prowadzenie ksiąg rachunkowych. W ramach tego zadania należało odpowiedzieć na 20 pytań testowych oraz rozwiązać 5 zagadnień sytuacyjnych. Zagadnienia sytuacyjne wiązały się, przykładowo, z ustaleniem wyniku finansowego, zaksięgowaniem prenumeraty czasopisma, odszkodowania, jak również rozliczeniem produkcji wyrobów gotowych z uwzględnieniem odchyleń od cen ewidencyjnych.
Egzamin trwał 3 godziny. Aby pozytywnie zdać egzamin, należało uzyskać co najmniej 60% punktów z każdego zadania. Niezaliczenie chociaż jednego zadania, mimo uzyskania 60% punktów lub więcej w sumie ze wszystkich 4 zadań, powodowało uzyskanie negatywnej oceny.
Przykład
Zadanie 3 to 10 pytań testowych po 2 punkty każde oraz 3 zagadnienia sytuacyjne w sumie za 40 punktów. Daje to maksymalną liczbę 60 punktów z całego zadania. Aby zaliczyć to zadanie, należało uzyskać co najmniej 36 punktów (60% maksymalnej liczby punktów).
Na podstawie pytań jednego z zestawów egzaminacyjnych można ocenić egzamin jako średnio trudny. Nie powinien on przysporzyć wielu problemów osobom z kilkuletnim doświadczeniem w księgowości, przy założeniu, że znają one dobrze ustawę o rachunkowości (jej znajomość jest niezbędna do poprawnego rozwiązania pytań testowych)*.
W zestawie egzaminacyjnym będącym podstawą niniejszego opracowania nie występowały zadania sytuacyjne dotyczące w szczególności:
• odpisów aktualizujących,
• środków trwałych w budowie,
• inwestycji,
• kalkulacji kosztów,
• różnic kursowych,
• podatku odroczonego.
Drugim egzaminem sesji pierwszej jest ekonomia i zarządzanie. Na egzamin w terminie podstawowym w 2004 r. składały się 3 zadania.
1 zadanie stanowiło 20 pytań testowych z makroekonomii i mikroekonomii. Pytania testowe w jednej z grup egzaminacyjnych dotyczyły ogólnych problemów makro- i mikroekonomii, w szczególności skutków zaistnienia określonych zdarzeń ekonomicznych (np. wpływu zmiany kursu złotego na eksport i import towarów), znaczenia podstawowych pojęć ekonomicznych. Pytania nie wymagały znajomości nazw teorii ekonomicznych oraz nazwisk twórców poszczególnych teorii. Koncentrowały się raczej na rozumieniu zasadniczych praw rynkowych.
Na 2 zadanie składały się 3 zadania sytuacyjne z zakresu mikroekonomii. W jednej z grup egzaminacyjnych pierwsze zagadnienie polegało na wyliczeniu wskaźników ekonomicznych na podstawie danych (np. obliczenie wskaźnika rotacji zapasów, produktywności aktywów, zyskowności sprzedaży) oraz sporządzeniu uproszczonego bilansu. Drugie zagadnienie sprowadzało się do obliczenia wartości bieżącej netto (NPV) dwóch projektów inwestycyjnych i wskazania projektu bardziej opłacalnego. Najpierw należało obliczyć nominalne przepływy pieniężne, a następnie zdyskontowane przepływy pieniężne przy danym współczynniku dyskontującym. Dane zagadnienia obejmowały m.in. nakłady inwestycyjne oraz poszczególne wartości stanowiące elementy potrzebne do wyliczenia sumy przepływów pieniężnych z danego roku (np. kwota zapłaconego podatku, zysk netto). Trzecie zagadnienie dotyczyło wyliczenia stopy oprocentowania lokaty oraz ceny detalicznej o założonej marży.
3 zadanie dotyczyło tematyki zarządzania i kontroli procesów zarządzania i składało się z 20 pytań testowych z zakresu podstawowej wiedzy na temat zarządzania i kontroli. Pytania dotyczyły głównie rodzajów struktur organizacyjnych, kierowania i rodzajów kontroli.
Na podstawie jednego z zestawów egzaminacyjnych z przedmiotu ekonomia i zarządzanie można stwierdzić, że aby mieć szansę uzyskania odpowiedniej liczby punktów z pytań testowych, należało wykazać się rozumieniem podstawowych mechanizmów rynkowych. Nie była natomiast konieczna szczegółowa znajomość wielu teorii ekonomicznych, nazwisk ich twórców itd. Z kolei zagadnienia sytuacyjne dotyczyły bardziej problematyki zarządzania finansami niż stricte mikroekonomii, dlatego warto przestudiować podstawowe podręczniki również z tego zakresu.
Należy dodać, że egzamin z tego przedmiotu charakteryzuje się znaczną zmiennością poziomu trudności i zakresu tematycznego w poszczególnych latach.
Pytania egzaminacyjne z obydwu omawianych przedmiotów egzaminacyjnych ulegają oczywiście zmianom przy każdym nowym terminie. Dlatego też opisany zakres tematów należy traktować jedynie jako przykład. Pełny zakres przedmiotowy pytań i zagadnień sytuacyjnych można odnaleźć w uchwale KRBR, o której była mowa wcześniej, dostępnej na stronie http://www.kibr.org.pl.
Edward Brzozowski
kandydat na biegłego rewidenta
* Pogląd na temat trudności egzaminów jest osobistym poglądem autora opracowania – kandydata na biegłego rewidenta.